باید از آقای زائری پرسید در مسافرت های داخلی و خارجی به بقاع متبرکه فراوانی که برای علما و محدثان شیعه ساخته شده بر نخورده و متون زیارت نامه هایی که برای آنها نوشته شده را ندیده است؟ آیا جناب زائری، ساختن ضریح و مقبره بر قبور تمام این علماء و محدثان را نیز (خطایی راهبردی)، (مصیبتی پیاپی در عرصه فرهنگ عمومی) و (فاجعه ای بزرگ) می داند یا تنها مضجع شریف بزرگ احیاگر دین در قرن معاصر، فقیه، فلیسوف، عارف و عالم روشن ضمیری چون حضرت امام خمینی (سلام الله علیه) را شایسته تکریم و عرض ارادت مومنین نمی داند؟!
پایگاه خبری جماران: آقای محمد رضا زائری، با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود، به ادعاهای گذشته خویش مبنی بر تعرض به تکریم مضجع و مرقد مطهر حضرت امام خمینی (سلام الله علیه)؛ جو ملتهبی در فضای مجازی پدید آورد که باید به حواشی آن نگاهی دقیق داشت.
فلسفه زیارت اهل قبور در فرهنگ دینی
زیارت در فرهنگ دینی ما، تنها اختصاصی به پیشوایان معصوم (علیهم السلام) ندارد و در جوامع روایی ما، توصیه های مکرر و آداب فراوانی در باب (زیارت اهل قبور) وارد شده است. اساساً مکتبی که مرگ را پایان حیات ندانسته و آن را میلاد مجدد می داند؛ عموم مومنینی که به دیار باقی سفر کرده اند را دارای حرمت دانسته و احیاء از مومنان را به تذکر و توجه به اموات، عرض ارادت به آنان و یادآوری مجاهدت ها و کارهای شایسته ای که در دوران حیات انجام داده اند؛ سفارش می نماید.
طبعاً برخی از طبقات مومنینِ متوفی، نظیر عالمان دین و شهداء از موقعیتی ممتاز برخوردار بوده و توجه به آثار و نشانه های برجای مانده از آنها، نظیر قبور منورشان حاوی درس های فراوانی برای انسانهاست. اساساً همانطوری که گریه بر شهید، باعث تقویت خوی شهادت در انسان می گردد، زیارت قبور نام آوران دینی و ادای احترام به آنان، باعث تقویت دین باوری و تاسی به مسیر روشنی است که آن اولیای راحلِ خدا از خویش بر جای گذاشته اند.
پس اصل زیارت و وجود زیارتنامه (که یک مانیفست اعتقادی و عملی در برابر مومنین درگذشته و وسیله ای گفتاری برای برقراری ارتباط عاطفی و عملی با مومنین مدفون می باشد) دارای یک حقیقت شرعیه نظیر مناسک تثبیتی حج یا نمازهای واجب و مانند آن نمی باشد تا گفته شود مختص به معصومین (علیهم السلام) است و برای غیر معصومین فاجعه و بدعت است! نظیر آنکه در اماکن متبرکه، وجود مکان هایی چون حسینیه، نظیر مسجد واجد حقیقتی شرعیه نیست؛ ولی نمی توان آن را بدعتی دینی قلمداد نمود، بلکه از باب توصیه قرآن کریم به ایجاد سنت های حسنه، قابل احترام و مورد تقدس پذیری در ساحت دینی است.
زیارت نامه فقط برای ائمه معصومین (ع) است؟
ظاهراً فرد مدعی حتی در قبرستان های عادی به تابلوی زیارت نامه عمومی اهل قبور بر نخورده است که زیارتنامه را به عنوان یک متن اصیل دینی و ثابت شده برای معصومین و معصوم زادگان تلقی می کند. حتی این نکته نیز مغفول مانده است که در زیارت نامه های ثبت شده در جوامع روایی، به دو گونه (مأثوره) و (غیر مأثوره) بر می خوریم که متون زیارت نامه های ائمه اطهار (ع) و برخی از شخصیت های الهی نظیر قمر بنی هاشم (ع) و حضرت فاطمه معصومه (س) به عنوان (مأثوره) از ناحیه مقدسه امامان معصوم و زیارت نامه هایی نظیر زیارت حضرت زینب (س) و زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) (غیر مأثوره) و تدوین عالمان دین و محدثان شیعه است.
آرامگاه ها و بقاع عالمان و محدثان شیعه
حال باید از آقای زائری پرسید در مسافرت های داخلی و خارجی به بقاع متبرکه فراوانی که برای علما و محدثان شیعه ساخته شده بر نخورده و متون زیارت نامه هایی که برای آنها نوشته شده را ندیده است؟ آیا عالمانی نظیر شیخ صدوق (در ری) ، شیخ مفید (در کاظمین)، علی بن بابویه قمی (در قم)، شیخ کلینی (در بغداد)، علامه مجلسی (در اصفهان)، شیخ طبرسی (در مشهد)، شیخ طوسی (در نجف اشرف)، شیخ الطائفه (ابن شهر آشوب) (در حلب)، ناصر کبیر (در آمل) و بسیاری از دیگر عالمان و محدثان شیعه دارای مقبره و بقعه نیستند و مومنین به زیارت مقابر شریف آنان نمی روند؟ آیا آنها امام یا امام زاده بودند؟ آیا زائران این بقاع متبرکه، جلوی ضریح آنان دست بر سینه احترام نمی کنند و آنان را زیارت نمی نمایند؟!
آیا جناب زائری، ساختن ضریح و مقبره بر قبور تمام این علماء و محدثان را نیز (خطایی راهبردی)، (مصیبتی پیاپی در عرصه فرهنگ عمومی) و (فاجعه ای بزرگ) می داند یا تنها مضجع شریف بزرگ احیاگر دین در قرن معاصر، فقیه، فلیسوف، عارف و عالم روشن ضمیری چون حضرت امام خمینی (سلام الله علیه) که به تعبیر مرجع عالیقدر و حکیم متأله، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی (مدظله العالی) : « الآن کاملاً در کنار مزار امام و مرقد امام می‌گوییم «أشهد أنّک قد أقمت الصلاه و آتیت الزکاه و أمرت بالمعروف و نهیتَ عن المنکر و أقمت الحج» حج را او اقامه کرد. مگر در حج سخن از برائت از مشرکین بود، مگر «مرگ بر آمریکا» در کنار گوشِ مزدوران آمریکا مقدور بود این را امام زنده کرد، حج را اقامه کرد. (درس خارج تفسیر قرآن _ 22/02/1388 )» را شایسته تکریم و عرض ارادت مومنین نمی داند؟!!
توسل به قبر حکماء و عالمان، برای حل مسائل علمی
مرحوم میرداماد در القبسات (صفحه 456) از المطالب العالیه من العلم الالهی (جلد 7 / صفحه 131) اثر فخر رازی نقل می کند: شاگردان ارسطو برای حل مسائل پیچیده علمی در کنار قبر ارسطو مباحثه می کردند و مطالب برایشان حل می شد. این واقعیتی است که قبور بزرگان علم و عمل، اثرات فراوان علمی، معنوی و مانند آن را دارد که قابل کتمان نیست. و ابداً این تکریم و عنایت، در تعارض با مقام برین حضرات انبیاء و اولیاء (علیهم السلام) نبوده، بلکه در عرض و دنباله توسل به ذوات قدسی انسان های کامل معصوم است. اگر عالمان دین، وارثان انبیاء هستند؛ تکریم آنان در دوران حیات و پس از عروج به ملکوت اعلی دنباله تکریم انبیاء و معصومین (ع) است نه در تقابل و تضاد با آن.
آنچه به طور اختصار آمد را بنا داشتم در مناظره ای حضوری یا مجازی با آقای زائری در میان گذارم که متاسفانه پیشنهاد من برای مناظره توسط وی پذیرفته نشد. امیدوارم ایشان با مداقه بیشتر، اندکی بیاندیشد و در این مطلب ناصواب که سالهاست در فضاهای رسانه ای گوناگون بازگو می کند؛ تجدید نظر نماید و خوراکی مناسب برای دشمنان داخلی و خارجی پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان، حضرت امام امت (س) فراهم نیاورد.
علیرضا بروجردی
پنجم شهریور 1400
هیجدهم محرم الحرام 1443
