مجلس و وزارت بهداشت هنوز نتوانستند در برابر صاحبان صنایع دخانی ایستادگی کنند و مطرح کردن موضوعاتی چون افزایش قاچاق و متضرر شدن صاحبان مزارع توتون و تنباکو تنها بهانه‌ای برای انفعال بیشتر آنها در مقابله با دخانیات است.
روز گذشته دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات ایران در نشست خبری هفته ملی بدون دخانیات«اینجا بخوانید» گفت: امسال بدترین نمره مالیات به سیگار در دنیا را به ایران دادند این درحالیست که بر طبق کنوانسیون جهانی کنترل و مبارزه با دخانیات، به اندازه ٧٠ درصد قیمت خرده فروشی هر پاکت سیگار باید مالیات اخذ شود و متاسفانه ما در این زمینه عملکرد خوبی نداریم.
در حالی به اخذ مالیات از خرده فروشی سیگار کم توجهی می شود که بهترین راهکار کاهش مصرف و پیشگیری از بیماری های ناشی از مصرف دخانیات افزایش مالیات بر دخانیات است. اما شواهد نشان می دهد که صنایع دخانی تاکنون موفق شدند حرف خود را به کرسی نشانده و مانع افزایش مالیات بر محصولات خود شوند.
مجلس و وزارت بهداشت نتوانستند در برابر صاحبان صنایع دخانی ایستادگی کنند
آنچه روشن است مجلس و وزارت بهداشت هنوز نتوانستند در برابر صاحبان صنایع دخانی ایستادگی کنند و مطرح کردن موضوعاتی چون افزایش قاچاق و متضرر شدن صاحبان مزارع توتون و تنباکو تنها بهانه‌ای برای انفعال بیشتر آنها در مقابله با دخانیات است.
دخانیاتی که به گفته کارشناسان سلامت، بزرگترین خطر ابتلا به فشارخون بالا و سکته قلبی در کشور است و سیل فزاینده مصرف آن به ویژه در میان جوانان و نوجوانان باعث شده تا اکثر بیماری هایی که سابقاً در سنین میانسالی و پیری بروز می کرد، در سنین کمتر از 30 سال رواج پیدا کند.
در این میان یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت و گو با خبرنگار جماران با انتقاد از عدم افزایش مالیات بر سیگار گفت: من توفیق این را داشته ام که در بررسی بودجه 98 به عنوان یک مخالف درباره مسأله توزیع دخانیات در کشور صحبت کرده و پیشنهاد افزایش مالیات از خرده فروشان این عرصه را مطرح کنم.
بهترین راه کنترل مصرف دخانیات افزایش مالیات بر دخانیات است
حیدرعلی عابدی در ادامه اظهار کرد: در پیشنهادم گفتم وقتی دلیل پایین بودن مصرف دخانیات در یک کشور پیشرفته را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که یکی از علت‌های اصلی این مسأله بالابودن مالیات در آن بخش است. یعنی هزینه مصرف یک پاکت سیگار بیشتر از مبلغ یک وعده ناهار است. پس اگر یک وعده ناهار 18دلار باشد، قیمت یک پاکت سیگار24 دلار است و درواقع اگر قیمت واقعی هر پاکت سیگار 6دلار بوده، 18 دلار مالیات به آن افزوده شده است. لذا این مسأله در روند کاهش مصرف دخانیات در آن کشور نقشی بسیار موثر داشته است.
وی بیان کرد: این اشتباه است که بگوییم قهوه‌خانه‌ها و چایخانه‌ها را ببندیم تا دیگر قلیان توزیع نکنند، به جای این کار باید قیمت قلیان را بالا ببریم و مالیات سنگینی برایش درنظر گیریم. این کار باعث می‌شود که جوانان دیگر به سادگی نتوانند قلیان مصرف کنند. آنها اگر ببینند باید روی هر قلیان 50هزار تومان مالیات دهند، از مصرفش صرف‌نظر خواهند کرد. بنابراین بهترین راه کنترل مصرف دخانیات در میان جوانان و نوجوانان افزایش مالیات بر دخانیات است.
هر اقدامی باید با برنامه‌ریزی صورت گیرد
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اظهار کرد: بهترین شیوه اخذ مالیات هم مالیات بر توزیع است نه در کارخانه‌ها، درآنجایی که محل فروش است باید مالیات اخذ شود. کشور ما امروز شبکه دارایی قوی‌ای داشته و توانایی انجام این کار را دارد. منتها مجلس در این باره قانع نشد و چنین طرحی رای نیاورد. وگرنه ما دو بار یکی در کمیسیون تلفیق و دیگری در صحن مجلس پیشنهاد داده بودیم که به خرده فروشان محصولات دخانی مالیات تعلق گیرد. هم به عرضه کنندگان قلیان هم به فروش سیگار، ولی رای نیاورد.
وی گفت: دلیل مخالفت نمایندگان مجلس با طرح مالیات بر خرده فروشی محصولات دخانی این بود که می‌گفتند صنعت دخانیات به یکسری کارگران و کشاورزانی وابسته است که کشت دخانیات کردند و برای اینکه آنها لطمه‌ای جدی نبینند هر اقدامی باید با برنامه‌ریزی صورت گیرد. لذا انجام چنین اقدامی، کاری جمعی باهمکاری اداره دارایی و جهادکشاورزی را می‌طلبد. به نحوی که هم با توتون کاران و هم با صنایع دخانیات حرف بزنند و تلاش کنند این طرح را نهایی کنند. بازهم می‌گویم که ما راه‌حلی جز گرفتن مالیات از عرضه کنندگان نداریم.
عابدی گفت: مالیات باید به گونه ای وضع شود که دانش آموزان نتوانند با پول های توجیبی خود دخانیات خریداری کنند.
نمایندگان مخالف طرح مالیات بر خرده فروشی سیگار هیچ طرح جایگزینی ارائه نکردند
وی در ادامه با تشکیک نسبت به این خبر که دولت در پنج ردیف اول تخصیص ارز دولتی، واردات کاغذ سیگار و توتون را قرار داده گفت: من نسبت به اصل این خبر تردید دارم و فکر نمی کنم این خبر صحت داشته باشد. حتی اگر این خبر صحت داشته باشد ممکن است دست‌هایی در کار باشد که تحت عناوین دیگری ارز دریافت کرده اما اقلام دیگری وارد کرده باشد. لذا بعید می‌دانم که در بدنه دولت، بانک مرکزی و وزارت صنعت چنین خطاهای استراتژیک روشنی انجام شده باشد.
عابدی در پایان گفت: نمایندگان مخالف مالیات بر خرده فروشی سیگار هیچ طرح جایگزینی برای مقابله با دخانیات ارائه نکردند. آنها معتقدند که برای مقابله با این پدیده نیاز به یک کار علمی هست که طی آن باید وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت و معدن و مرکز پژوهش های مجلس وارد شده و کاری علمی انجام دهند. از این رو، هرچه از عوارض سیگار و قلیان در کشور بگوییم کم گفتیم، زیرا عوارض متعددی روی بدن دارند که فکر می‌کنم وزارت بهداشت نیز می‌تواند در این مسأله پیش‌قدم باشد.
نخ‌فروشی سیگار ممنوع شود
درحالی که این نماینده مجلس بهترین راه مقابله با مصرف دخانیات را در افزایش مالیات می‌بیند و از تجربه‌ای حرف می‌زند که خاطر کشورهای پیشرفته را جمع کرده است، معاون وزارت بهداشت و درمان نظر دیگری دارد و می‌گوید که بهترین راه برای مبارزه با دخانیات این است که نخ‌فروشی سیگار ممنوع شود.
علیرضا رئیسی اخیراً در این‌باره گفته بود که نخ فروشی سیگار، سن و میزان مصرف را افزایش می‌دهد. چون بیشتر دکه‌ها جلوی دانشگاه‌ها و مدارس سیگار می‌فروشند، در حالی که فروش سیگار در دکه‌ها ممنوع است و در سوپرمارکت‌ها هم بر اساس قانون فروش سیگار به افراد زیر ١٨ سال ممنوع است.
او همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود گفته«شاید باورتان نشود که ارز دولتی به سیگار می‌دهند و ١۶ میلیون دلار ارز دولتی ۴٢٠٠ تومانی به کاغذ سیگار دادند؛ در حالی که ما برای ارز دولتی دارو باید چانه‌زنی کنیم.»
نوجوانان بیش از گذشته سیگار مصرف می‌کنند
مطابق برنامه ششم توسعه در کشور، مالیات هر پاکت انواع سیگار تولید داخل به میزان 10 درصد قیمت درب کارخانه و تولیدی مشترک 20 درصد و تولید داخل با نشان بین المللی (برند) 25 درصد، و وارداتی به میزان 40 درصد قیمت کالا، بیمه و کرایه تا بندر مقصد تعیین شده است. همچنین، مالیات انواع توتون پیپ و تنباکوی آماده مصرف تولید داخلی به میزان 10% قیمت درب کارخانه و وارداتی به میزان 40 درصد قیمت کالا، بیمه و کرایه تا بندر مقصد تعیین شده است.
در همین راستا، دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات کشور در بخشی از اظهارات روز گذشته خود گفته که در سال 94، 9 کارخانه تولید سیگار داشتیم ولی درسال 96، این کارخانجات به 17 کارخانه رسیده است و تنها صنعتی که تولید آن دوبرابر شده، سیگار و توتون بوده است. به این معنا که با افزایش تولید، سود بیشتری نیز نصیب تولیدکنندگان می‌شود. سود تولید نیز حاصل مصرف بیشتر است. به طوری که، مصرف قلیان در دختران چند برابر شده و نوجوانان نیز بیش از گذشته سیگار مصرف می‌کنند.
