مدرس دانشگاه در رشته گردشگری بابیان اینکه گردشگری در جهان هوشمند متحول می‌شود، گفت: "گردشگری و تحول دیجیتالی" شعار روز جهانی گردشگری در سال 2018 است که نشان از نقش پررنگ توسعه فناوری و تکنولوژی‌های نوین در توسعه گردشگری، مقاصد هوشمند گردشگری و شهر هوشمند دارد.
محمد رضا عیوضی در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، با اشاره به اینکه امروزه با توجه به ابعاد مختلف اقتصادی، صنعتی، محیط زیستی، اجتماعی و غیره لازم است که گردشگری هوشمند در دستور کار توسعه شهرها قرار گیرد، گفت: باید گفت اهمیت استراتژیک گردشگری و سهم آن در رشد اقتصادی شهرها موضوعی نیست که بتوانیم به راحتی از آن چشم پوشی کنیم و از طرفی نیز «هوشمند» شدن پدیده‌ها در عصر نوین موضوعی غیر قابل کتمان است. وی تاکید کرد: گردشگری نیز در زمان حاضر در حال تغییر ماهیت است. به طور مثال «مقصد هوشمند» در گردشگری نمونه خاصی از شهر هوشمند و مقصدی نوآور است که زیرساخت‌های آن با تکیه بر تکنولوژی ایجاد شده و نه تنها تضمین‌کننده توسعه پایدار در مناطق گردشگری است بلکه برای همه افراد قابل دسترس بوده و تعامل گردشگران را با محیط اطراف تسهیل می‌کند. وی با بیان اینکه در این شرایط کیفیت تجربه مقصد و نیز کیفیت زندگی شهروندان نیز بهبود می‌یابد، افزود: مقصدهای گردشگری هوشمند فضایی مناسب برای تقویت گردشگری هوشمند هستند. گردشگری هوشمند رویکرد جامعی است که با به‌کارگیری فناوری و تجهیزات اطلاع‌رسانی و اینترنتی، اطلاعات تور و خدمات مربوط به سفر مانند مقصد، غذا، حمل‌ونقل، رزرواسیون و راهنمای تور را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. مدیر کارگروه فرهنگی مرکز مطالعات، برنامه ریزی و پژوهش شهرداری تبریز خاطر نشان کرد: به هر تقدیر از گذشته باید درس گرفت و زمینه را برای پیشرفت های آینده فراهم کرد و امیدواریم که با گسترش مفاهیم شهر هوشمند، گردشگری هوشمند بتواند جایگاه خود را نه تنها در تبریز که در ایران نیز به دست آورد. مقاصد هوشمند، شهر را برای گردشگران سرگرم‌کننده‌تر، جذاب‌تر و راحت‌تر می‌کنند این کارشناس امور گردشگری در تعریف گردشگری هوشمند توضیح داد: شهر هوشمند درصدد است به اهداف مشخص با استفاده از سامانه‌های نوآورانه و فرآیندها بر اساس اهداف ذی‌نفعان دست یابد. البته شهر هوشمند فقط به این معنا نیست که از سیستم‌های الکترونیکی و اینترنتی در مدیریت شهر استفاده شود؛ بلکه هوشمندی در تعیین استراتژی‌ها نیز از اهم شاخصه‌های شهر هوشمند است و در زمینهه گردشگری، مقصدهای هوشمند یک شهر را برای گردشگران سرگرم‌کننده‌تر، جذاب‌تر و راحت‌تر می‌کنند. وی استفاده از داده‌ها، کنترل و هماهنگی و فناوری (پروتکل‌ها، فرآیندها و زیرساخت‌ها) برای ایجاد بهره‌وری بالاتر، پایداری، توسعه اقتصادی و افزایش کیفیت زندگی برای افرادی که در شهر زندگی می‌کنند لازم دانست و گفت: بیشتر مقاصدی که درصدد توسعه منابع برای ساخت شهر هوشمند هستند، توریسم هوشمند را نیز جز جدایی‌ناپذیر سامانه‌ها و فرآیندها در نظر می‌گیرند.
عیوضی هم چنین در خصوص زیرساخت های شهری ایران گفت: اکنون وقت آن رسیده است که شعار شهر هوشمند در شهرها به طور واقعی عملیاتی شود و این هوشمندی گردشگری، شهرهای ما را نیز در برگیرد که در این صورت با برنامه‌ریزی هوشمندانه سهم بازار و در‌آمد پایدار مناسب به شهر و شهرداری تزریق می شود و هم الگویی برای برند‌سازی و کار فرهنگی، هویتی و تبلیغاتی در منطقه به دست می‌آوریم. بی انصافی است که تولید تعدادی سنسور را دلیلی بنیادین برای هوشمندسازی شهر بدانیم نسیم نجار ازلی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر دکتری شهر هوشمند دانشگاه METU ترکیه نیز در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص این دیدگاه که شهر هوشمند نوعی غرق شدن افراطی در دنیای اینترنت و دیتا و اطلاعات و کلا دنیای مجازی است، گفت: شاید منظور از دنیای مجازی، دنیایی است که ارتباطات واقعی و انسانی را فراموش می کنیم. از یک دید این پاسخ می تواند صحیح باشد، اما نه در تعاریف شهر هوشمند بلکه شهر دیجیتال یا همان چیزی که امروزه به عنوان چالش با آن دست به گریبانیم. وی ادامه داد: واقعیت این است که با رشد فناوری و رقابتی شدن جهان واقعی و جهان مجازی بسیاری از روندها و نگرش ها و ظرفیت های جهان، از جمله مسائل شناختی و ادراکی ما نسبت به فضا، مکان و پیرامون خودمان تحت شعاع قرار گرفته اند. اما چیزی که در شهر هوشمند اهمیت پیدا می کند، هدایت این اثر به سوی اصول هویتی شهروندان هر شهری است. وی تاکید کرد: در مورد شهر هوشمند بی انصافی است که تولید تعدادی سنسور و اتکای شهروندان را به تکنولوژی های نوین، دلیلی بنیادین برای هوشمندسازی شهر بدانیم چون مقصود از زندگی هوشمند، شهر هوشمند و استفاده از تمامی فناوری‌های نو ظهور همگی فقط و فقط برای راحتی انسان و رشد او در نظر گرفته شده اند؛ نه به حاشیه راندن او و نه اولویت قرار دادن ماشین ها و ربات ها… . به همین دلیل نیز در شهر هوشمند، شهروند هوشمند نقش مهمی دارد و بدون او شهر در بهترین حالت یک محیط صرف دیجیتال است. این پژوهشگر دکتری با اشاره به اینکه در خصوص شهر هوشمند تعاریف زیادی وجود دارد، گفت: در تعریف اولیه از شهر هوشمند، محدوده‌ای اعلام شده است که با استفاده از تجهیزات پیشرفته و سنسورهای الکترونیکی مختلف، دیتا یا داده‌های زیادی در حال رد و بدل شدن بین شهر، شهروندان و مدیران شهری هستند. نجار ازلی افزود: این دیتاها زیرساختی ترین تا سطحی ترین لایه های شهر را در برمی گیرند و همگی باهم بستری از اطلاعات را به وجود می‌آورند که در تصمیمات شهری و نحوه زیست ما تاثیر می گذارد. وی ارکان مهم این تعریف ها را در حکمروایی هوشمند ( Smart Governance )، شهروند هوشمند ( Smart Citizen )، محیط زندگی هوشمند ( Smart Environment )، خانه هوشمند( Smart Home )، اقتصاد هوشمند ( Smart Economy )، حمل و نقل هوشمند ( Smart Mobility ) و انرژی هوشمند ( Smart Energy ) دانست. وی با بیان اینکه تعاریف شهر هوشمند گاه همدیگر را تکمیل می کنند و گاه در تضاد باهم قرار دارند، تاکید کرد: شهرهایی مثل استکهلم، روتردام، آلبرتا، میتاکا و … شهرهایی هستند که در تلاشند تا به نحوی با اضافه کردن زیرساخت های قدرتمند به هوشمندی دست پیدا کنند. هدف اصلی این شهرها رسیدن به یک محیط پایدار، خلاق و با تاب آوری بیشتر است؛ به گونه ای که بستر شهر به رشد هرکس کمک می کند. نجار ازلی در پاسخ به این سوال که آیا شهر هوشمند بیشتر پیروی از یک مد روز است یا واقعا یک الزام و نیاز به شمار می آید، گفت: برای جواب دادن به این موضوع شاید باید به مفهوم توسعه در جوامع بپردازیم. امروزه توسعه دیگر فقط ساخت مجتمع تجاری و ایجاد جاده و …. نیست. همه ی این ها مهم و ضروری هستند، ولی اگر با توجه به رویکردهای نوین حتی به این مسائل بپردازیم به مفهوم محیط و شهر پایدار نمی رسیم. این موضوع تا حدی مهم است که جزو اهداف سازمان ملل متحد و برنامه یو .ان. هبیتات ( UN-Habitat ) است. وی یاد آور شد: این سازمان ها به همراه دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی بزرگ جهان روی چگونگی رسیدن به شهرهایی بهتر و متناسب با آینده ما مطالعات عمیق و جدی دارند. توسعه امروز دیگر گذشتن از مرزهای دانش است و این هم اتفاق نمی افتد مگر این که بتوانیم خود را با رویکردهای جدید و آینده نگر تطبیق دهیم. الان وقتی از توسعه صحبت میکنیم، در واقع داریم به تفکری جامع‌تر از رشد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و یا حتی شهری اشاره می کنیم. وی تاکید کرد: این تفکر مستلزم اشکال وسیع تری از لایه های مختلف دانشی و انعطاف پذیری آن ها در یک جامعه، تمدن و یا شهر است. دانش توسعه مداری در روزگار کنونی با محوریت رشته های گوناگون تقسیم و توصیف شده و محصول میعادگاه های مختلف فکری و مدیریتی است. استانداردهای بین المللی اخیر به تعاریفی چون توسعه پایدار، توسعه درون زا، توسعه دانش بنیان، اشاره کرده اند و از این میان، توسعه هوشمند و شهر هوشمند به نظر می رسد که تعریفی جامع تر و شمول تر را در خود دارد؛ چرا که با رسیدن به شهر هوشمند یعنی هم زمان به یک شهر دانش بنیان، شهر تاب آور، شهر پایدار، شهر خلاق و … رسیده ایم. مردم هوشمند سبک زندگی خود را برای رشد شهر به کار بسته و «فرهنگ هوشمند» دارند نجار ازلی در خصوص تفاوت شهر دیجیتال و شهر هوشمند یا همان شهروند هوشمند، توضیح داد: اصولا موضوعات شهری و اجتماعی، به دلیل حضور ذی‌نفعان متضادی که به راحتی بر سر مسائل گوناگون با یکدیگر توافق نمی‌کنند، پیچیدگی‌های فراوانی دارند. مردم هوشمند دارای توان پاسخ یابی برای نیازهای خود در بطن شهر هوشمند هستند و این مردم در شهر هوشمند، افرادی هستند که به خودآگاهی رسیده اند. اینان علاقه مند به استفاده از فناوری های نوین برای بهبود کیفیت زندگی خود و دیگران هستند. وی افزود: مردمان هوشمند با نگرش های دانش بنیان و نه فقط فناورسالارانه، به نوآوری روی خوش نشان می دهند و شروع کننده کسب و کارهای جدید و اقتصادهای نوآورانه هستند و از رده صرفا مصرف کننده خارج می شوند. در تعریف شهر هوشمند و مردم هوشمند هم چنین آمده است که یک شخص در مواجهه با خدمات‌دهندگان از احساس آسانی و راحتی و کارآمدی برخوردار می‌شود و تصور نمی‌کند که با ادبیات و خط مشی‌های مختلفی سر وکار دارد. وی ادامه داد: در واقع شهروندان هوشمند به یکپارچگی اطلاعات، فرآیندها و خدمات کمک می کنند و در راستای آن گام برمی دارند و در این جا یکپارچگی به معنی استخراج کردن دانش صحیح از تمامی فرآیندها و تصمیم گیری براساس خرد جمعی است. مردم هوشمند خود نقش آفرین و نوآورند و با تکنولوژی در جایی که لازم است به صورت هوشمندانه ای «تعامل» دارند و این مهم ترین اصل است... «تعامل هوشمندانه». نجار ازلی در توضیح تعامل هوشمندانه، گفت: منظور این که بدانند کی و کجا و به چه صورت از تکنولوژی استفاده کنند، نه اینکه نقش صرفا طعمه و بازار هدف را برای تولیدکنندگان ابزارآلات هوشمند و کارخانه‌ها و شرکت های تولیدی فناوری ها و تکنولوژی های سرسام آوربازی کنند. در شهر هوشمند به عنوان شهروند هوشمند شما باید بدانید که به چه طریقی هوشمندانه مسائل و اولویت‌های شهری را پیدا کنید و برایشان برنامه ریزی کنید. یک موضوع مهم نیز وجود دارد و آن اینکه مردم هوشمند سبک زندگی خود را برای رشد شهر به کار بسته و «فرهنگ هوشمند» دارند. یکی اهداف اصلی شهر هوشمند، تشویق شهروندان به تعامل دوستانه با محیط و تکنولوژی است نگین نجار ازلی، معمار و طراح محیطی که به صورت تخصصی روی موضوع «گیمیفیکیشن شهری» در شهر هوشمند کار می کند، در گفت و گو با ایسنا، با بیان این که چه بخواهیم چه نخواهیم مفهوم جدید شهرهوشمند با مفاهیمی چون تکنولوژی، فناوری اطلاعات، اینترنت اشیا، فناوری های M2M و ... درهم تنیده شده است، تاکید کرد: این مفاهیم اگر دقت نکنیم بجای پاسخگویی به نیازهای ما، خود ایجاد نیاز خواهند کرد و ما را به نوعی در دام خود گرفتار می‌کنند. وی ادامه داد: در همین راستا در سال های اخیر مختصصان هر چه بیشتر بر روی فاکتورهایی که مستقیما بر روی «خلاقیت»، «نوآوری»، «تعامل» و «انسان محور» بودن رفتارها تاثیر دارند، لایه های جدیدی از دانش مانند گیمیفیکیشن شهری ( Urban- Gamification ) را برای ما آشکار و معرفی می‌کنند. منظور از گیمیفیکیشن، استفاده از خصوصیت‌ها و تفکرات بازی گونه در زمینه‌هایی که ماهیت بازی نداشته و اتفاقا بسیار جدی و مهم هم هستند و یا استفاده از انگیزاننده‌های طبیعی برای به حرکت درآوردن مخاطب است. وی یاد آور شد: یکی از ارکان و اهداف اصلی شهر هوشمند، تشویق شهروندان به تعامل با محیط و تکنولوژی به صورت دوستانه ای نیز است، نیازی که با توجه به الگوریتم های پیچیده فناورسالارانه گاه به ورطه فراموشی نیز سپرده می شود. در واقع تعامل پذیری موضوعی بسته به تاثیر مستقیم افکار، اندیشه، احساسات و فرهنگ آدمی است. نجار ازلی با اشاره به اینکه در شرایط جدید، مدیریت شهری به دنبال روش های جدیدی است که بتواند از آخرین تغییرات به وجود آمده در پی تحولات صورت گرفته و گسترش تکنولوژی در سال های اخیر به نحوی بهره ببرد، گفت: تاکید بر تعامل پذیری در این میان نه تنها باید از بین نرود بلکه پر رنگ تر از گذشته نیز باشد. در این معنا شکاف دیجیتالی موجود ما بین «شهروند» و «شهر» و هم چنین «مدیریت دانش» به نحوی کاربردی، مورد بررسی قرار می گیرد. وی ادامه داد: شاید جدی ترین و ملموس ترین موضوعی که هر روز و هر لحظه با آن مواجهیم و چون شهر همیشه وجود دارد و ما را سخاوتمندانه در خود جای داده است، ما هم به صورت نامهربانانه فراموشش می کنیم. روند طراحی و برنامه ریزی برای بهبود کیفیت زندگی و فضاهای عمومی در شهری که خواهان هوشمندی است، دارای نتیجه تولیدی از بازنمایی‌ها و مشخصاتی است که در برگیرنده محدوده شکل گیری موضوع است. شهر در جایگاه پدیداری به عنوان موضوع مطرح شده در طرح پیشنهادی، بیانگر ذهن طراح بوده و خود کاملاً مستقل از اهداف کارکردی فناوری عمل می‌کند. وی در پاسخ به این سوال که این موضوع چه کمکی به گردشگری هوشمند و رشد کیفیت گردشگری می کند، گفت: کیفیت مورد اشاره یک رویکرد کلی است که از برندینگ مکان در اقتصاد شهری تا ابعاد کاربر محور بودن را شامل می شود. در حالیکه گردشگری موضوع مهم در پویایی مکان ها و اقتصاد شهری است، به دلیل تمرکز شیوه های سنتی بر روی مدل‌های تطبیقی، گستره های ارتباطی این دانش با مشکل مواجه می شوند و در این روش با ایجاد یک برند قوی و هوشمند مختص عصر جدید هم زمان به تعامل محیطی دست می یابیم و ایجاد انگیزه در شهروندان و پایش فراگستر آنها به صورت دقیق از اهداف مهم این طرح هستند. برداشت مدیریتی از دانش و مهارت باید اصلاح شود این معمار و طراح محیطی، در پایان در خصوص قابلیت اجرایی این رویکرد با توجه شناختی که از ایران دارد، بیان کرد: با نگاه واقع بیانه، باید قبول کنیم که موقعیت ژئواستراتژیک ایران گاهی سبب ایجاد پیچیدگی هرچه بیشتر لایه های دانشی در شهرها شده است. از طرفی الگوی توسعه با تمام فراز و نشیب هایش در کشور ما هنوز نتوانسته است آن چنان که باید و شاید برای خود روش شناختی مناسبی پیدا کند. اما از طرفی همین مسیر پرفراز و نشیب امروز بستری را برای همه ما فراهم آورده که آماده کشت محصول و پذیرای اتفاقات خوب است. وی خاطر نشان کرد: به هر حال برای رسیدن به شهر هوشمند مطابق با معیارهای جهانی آن باید برداشت مدیریتی از دانش و مهارت اصلاح شود و با کنار گذاشتن تعصبات قدیمی، می توانیم حتی در این زمینه جزو پیشروان و برترین ها در دنیا باشیم. طرح محمدرضا عیوضی، نسیم و نگین نجار ازلی، در زمینه شهر هوشمند و گردشگری هوشمند، به عنوان طرح برتر در لیگ اینترنت اشیا در شمالغرب کشور انتخاب شده است.
انتهای پیام
کپی شد
