سؤال:[دلایل اصلی مخالفت شما با شاه چیست؟ آیا به این علت است که شاه در اصلاحات کوتاهی کرده است، در اصلاحات زیاده‏روی و یا اصلاحات نابجا کرده است، و یا اصولاً دلایل دیگری دارد؟]

جواب:اولاً یکی به همین دلیل که در متن سؤالات شما قرار گرفته و آن این است که شاه رسماً در امور ادارۀ کشور و تنظیم خطوط اصلی سیاست ایران در زمینۀ اصلاحات، در شئون مختلف کشور دخالت کرده است و این خود جرم است؛ زیرا شاه در سلطنت مشروطه مقام غیرمسئول است و حق دخالت در این امور را نداشته است؛ و این مجلسین و دولت بوده‏اند که باید دربارۀ سرنوشت مملکت ـ اگر منتخب از طرف ملت باشند ـ تصمیم بگیرند. در صورتی که خود شاه همیشه گفته است که او تنها فرماندۀ کشور است و تمامی دولتها در این سالها اعتراف کرده‏اند که به دستور شاه هر عملی را انجام داده‏اند. بنابراین دولتها هم مجرم بوده‏اند و باید محاکمه شوند و نیز وکلای مجلسین که این خلافها را می‏دیده و اعتراض نکرده‏اند، علاوه بر اینکه منتخب ملت نبوده‏اند و به این دلیل رفتن آنها در مجلس جرم بوده است، این سکوت آنان جرم دیگری است که باید محاکمه شوند، قطع نظر از اینکه تمامی دستورات و فرمانهای شاه را هم که برخلاف قانون اساسی بوده است تصویب کرده‏اند و به خیال خودشان صورت قانونی به آنها داده‏اند. بنابراین تمامی ارکان حکومت برخلاف موازین قانونی بوده است. و چون در همۀ این خلافها شخص شاه عامل اصلی بوده، لذا اعتراض ما در درجۀ اول مستقیماً متوجه شخص شاه می‏شود. و بعد نتیجۀ این حکومت غیرقانونی، که متکی به ملت نبوده و با دیکتاتوری و استبدادِ سرنیزه بر مردم تحمیل شده، این شده است که اختناق و خفقان با شدت هر چه
تمامتر بر مردم تحمیل شده و در طول این سالها هزاران کشته و زندانی و تبعیدی بر جای گذاشته است که هنوز هم ادامه دارد. اصلاحات شاه در زمینۀ کشاورزی نتیجه‏اش این شد که کشاورزی غنی ایران را آنچنان نابود کرد که بیش از نود درصد مواد غذایی از خارج در برابر تاراج نفت وارد می‏شود. در زمینۀ صنعت هم صنایع مونتاژ غیر متناسب با نیازها را پدید آورد و کشور را آنچنان وابستۀ به خارج ساخت که رهایی از این مشکل به قیمت سنگینی تمام خواهد شد. و در زمینۀ تسلیحات و مخازن زیرزمینی، از قبیل نفت و مس و سایر چیزها، و در مورد شیلات و جنگلها و مراتع و آبها که ابعاد جنایتش نیاز به توضیحات وسیعی دارد. و در امور فرهنگی و به فساد کشاندن سطح اخلاق عمومی جامعه و سایر امور باید گفت که ایران را تبدیل به ویرانستانی کرده است که امروز همۀ ما شاهد آنیم.

ــ[به نظر شما چه تغییراتی لازم است در ایران انجام شود؟]

همه چیز باید در ایران تغییر کند. از قانون اساسی گرفته تا شکل حکومت و از مسائل اقتصادی تا فرهنگی و اجتماعی و نظامی، همه چیز باید تغییر پیدا کند.

ــ[نیروهای بسیاری از سیاسیون، مذهبیون و ملیّون هستند که مخالف شاهند. آیا فکر می‏کنید ممکن است این نیروها اختلافات فیمابین خود را حل کنند و یک دولت مؤثر تشکیل دهند؟ اگر چنین است چرا و چه وقت این اختلافات اینقدر عمیق بوده است؟]

ــما همیشه به همۀ طبقات و قشرها توصیه کرده‏ایم که اختلافات خود را کنار بگذارند و همه با هم برای نجات ملت و مملکت خدمت کنند. و همان طور که امروز شاهد وحدت و یکپارچگی ملت در این مرحله از مبارزاتشان هستیم، امیدوارم این وحدت روز به روز بیشتر شود و همۀ سران قوم در رسانیدن کل جامعۀ مسلمان ایران به یک نظام عدل اسلامی کوشا باشند.

ــ[اگر شاه استعفا کند و یا قبول کند که از تمام قدرت سیاسی خود چشم بپوشد آیا شما مایل خواهید بود که در یک دولت جدید شرکت کنید؟ اگر مایل نیستید به چه دلیل؟]

ــاکنون تنها به چشم‏پوشی از قدرت توسط شاه، اختلاف ملت با وی تمام نمی‏شود؛ زیرا
شاه جنایات بسیاری مرتکب شده است و بنابراین باید محاکمه و مجازات شود و نیز همۀ کسانی که در جنایات شاه با وی همکاری کرده‏اند. و ثانیاً امروز ملت ایران خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتی هستند و رفراندمروزهای تاسوعا و عاشورا به طرز بی‏سابقه‏ای این حقیقت را به همۀ جهانیان ثابت کرد و نیز همگی اعلام کردند که خواستار استقرار جمهوری اسلامی هستند که متکی به آرای ملت باشد و با معیارها و قواعد اسلامی تکوین یابد و عمل کند؛ و این چنین حکومتی جز با دادن بیشترین آزادیهای سازنده و خلاق امکانپذیر نیست.

ــ[آیا فکر می‏کنید که دولت کارتر در حال تعویض یا تغییر سیاست خویش نسبت به ایران است؟ برداشت شما از سیاست امریکا و شوروی نسبت به ایران چیست؟ و اگر می‏توانستید، آیا سیاست ایران را بیشتر در جهت سیاست غرب تغییر نمی‏دادید؟]

ــبر ملت امریکاست که کارتر و دولت او را استیضاح کنند و از وی بخواهند که بیش از این با حمایت از شاه آدمکش، حیثیت ملت امریکا را در نظر مردم ایران متزلزل نسازد. ملت ایران تصمیم گرفته است که خود را از چنگال استعمار و استبداد نجات دهد و مستقل و آزاد باشد؛ و سیاستهای خود را بر این دو پایه نیز طرح ریزی می‏کند و برای او مهم نیست که چه کسی این سیاستها را می‏پسندد و یا نمی‏پسندد.

ــ[آیا شما هیچ‏گونه کمکی و یا قول کمکی از لیبی و یا سازمان آزادیبخش فلسطین دریافت کرده‏اید؟]

ــنه، هرگز. به هیچ وجه.

ــ[از قول شما گزارش شده است که گفته‏اید رهبران خارجی که به حمایت خود از شاه ادامه دهند، در تحت دولتی بدون شاه، هیچ نفت از ایران دریافت نخواهند کرد. آیا منظور شما عمدتاً ایالات متحده نبوده است؟ آیا فکر می‏کنید که این تهدید در بلند مدت مؤثر خواهد بود؟ آیا اگر شما اختیار انتخاب داشتید فکر می‏کنید جریان نفت را به روی کشورهای اسرائیل، آفریقای جنوبی، ژاپن، فرانسه، امریکا و غیره می‏بستید؟ یا به روی یک کشور خاص دیگر؟]

ــما گفته‏ایم که پس از رفراندمسراسری کشور علیه شاه در روزهای تاسوعا و عاشورا که هر گونه مشروعیت و قانونی بودن را ـ حتی از نظر جهانیان ـ برای چندمین بار از حکومت
شاه سلب کرد، به دلیل اینکه دیگر شاه و دولت او نمایندۀ ملت نیستند، اگر هم قبلاً بوده‏اند ـ که هرگز نبوده‏اند ـ در این صورت هر دولتی از وی حمایت کند، علیه ملت ایران اقدام کرده است و ملت ایران حق دارد به چنین دولتی که حامی دشمن اوست نفت خود را نفروشد. البته گفته‏ایم که مادامی که سران این دولتها که از شاه حمایت می‏کنند بر سرِ کارند به آنها نفت نمی‏دهیم، خواه امریکا باشد و یا هر کشور دیگر. و اما نسبت به اسرائیل، مسلّم است که ما به یک دولت غیرقانونی و غاصب و متجاوز به حقوق مسلمین و دشمن اسلام هیچ گونه کمکی نخواهیم کرد. حساب آفریقای جنوبی هم معلوم است؛ رژیم نژادپرستی که به هیچ وجه به هیچ یک از ارزشهای انسانی ارج نمی‏نهد و اصولاً رژیمی است سفاک و جنایتکار. ولی نسبت به دیگران، ما فروشنده هستیم و صادر کننده نیز خواهیم بود. البته متناسب با مصالح وضع اقتصادی و سیاسی کشور.

ــ[ژیسکاردستن، رئیس جمهوری فرانسه، یک بار پیشنهاد کرد که دستورات شما برای اعتراض و اعتصاب در ایران از محدودۀ اقامتتان در فرانسه دارد خارج می‏شود و به تازگی به شما اجازه داده شد که بیشتر در فرانسه اقامت کنید. آیا شما هیچ اخطاری از دولت فرانسه دریافت کرده‏اید که اعلامیه‏هایتان را باید تعدیل کنید؟ دریافت کرده‏اید یا نه؟ آیا شما به طور کلی خیال چنین کاری ـ تعدیل در بیانات خود ـ را دارید؟]

ــمن همچنان همیشه، به خواست خدای تعالی، به انجام وظایف خود در جهت خدمت به اسلام و مسلمین ادامه خواهم داد و در هر کجا محدودیتی احساس کنم، آنجا را ترک خواهم کرد.