زندگینامه آیت الله ابوالحسن شیرازی

آیت‌الله ابوالحسن مقدسی شیرازی (۱۳۹۳–۱۳۷۹ شمسی) فقیه، عالم برجستهٔ اسلامی و مبارز انقلابی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به حکم امام خمینی (س) به عنوان اولین امام‌جمعهٔ رسمی شهر مشهد منصوب شد و نقش برجسته‌ای در ساماندهی مراکز دینی، اجتماعی و سیاسی این شهر ایفا کرد. وی همچنین نمایندهٔ مردم استان خراسان در مجلس خبرگان قانون اساسی و در مجلس خبرگان رهبری بود، و خدماتش در دوران انقلاب و پس از آن با تأکید بر همبستگی اجتماعی و رشد انقلاب همراه بود.

تولد و خانواده آیت‌الله ابوالحسن مقدسی شیرازی در سال ۱۲۹۳ شمسی در روستای کوهستان از توابع داراب در استان فارس به دنیا آمد. پدر او مهدی‌قلی‌خان از معتمدان و افراد سرشناس محل بود. دوران کودکی و نوجوانی را در همان روستا گذراند و خواندن و نوشتن را در محیط محلی فراگرفت. تحصیلات در سن شانزده‌سالگی مقدمات علوم دینی را در حوزه علمیهٔ داراب آغاز کرد و سپس برای تکمیل دورهٔ سطح به اصطهبانات رفت. پس از آن برای چهار سال در حوزهٔ علمیهٔ شیراز به تحصیل در سطوح عالی پرداخت و از اساتید برجستهٔ آن زمان بهره برد. پس از دورهٔ اولیه، برای ادامهٔ تحصیلات به حوزهٔ علمیهٔ مشهد عزیمت کرد و در دروس معارفی و فلسفی شرکت نمود. سپس در سال ۱۳۱۴ شمسی راهی حوزهٔ علمیهٔ نجف اشرف شد و بیش از ده سال در درس‌های سطح عالی و خارج فقه و اصول اساتید بزرگ را دنبال کرد و به درجهٔ اجتهاد دست یافت. پس از آن به قم رفت و در آن حوزه نیز به تدریس مکاسب، کفایه و خارج فقه و اصول اشتغال یافت. مسیر شغلی و فعالیت‌ها پس از کسب تجارب علمی در حوزه‌های نجف و قم، آیت‌الله شیرازی در حدود سال ۱۳۴۰ شمسی به مشهد بازگشت و در آن شهر تدریس و تبلیغ را ادامه داد. وی در کنار فعالیت علمی، در عرصهٔ اجتماعی نیز حضور داشت و همکاری نزدیکی با دیگر روحانیان مبارز داشت. در دوران مبارزات قبل از انقلاب اسلامی، آیت‌الله شیرازی از همراهان فعال نهضت امام خمینی (س) بود و در تحصن‌ها، اجتماعات و حمایت از قیام مردم نقش ایفا کرد. ارتباط با امام خمینی (س) آیت‌الله شیرازی از مبارزان نزدیک به امام خمینی (س) در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بود و پس از بازگشت امام به ایران، در کنار دیگر روحانیان و نیروهای انقلابی در مشهد، به تقویت پایه‌های اجتماعی و دینی انقلاب یاری رساند. رویدادهای مهم و نظریات آیت‌الله شیرازی در عرصهٔ علمی و اجتماعی به ویژه در حوزهٔ آموزش و نشر معارف دینی فعالیت گسترده‌ای داشت و با همة مشکلات زمان خود، برای تقویت دین و پیوند میان مردم و انقلاب تلاش کرد. رویکرد وی مبتنی بر ترکیب عدالت اجتماعی و ارزش‌های دینی بود و در دوران پیش از انقلاب با روحانیان و مبارزان دیگر همکاری نزدیکی داشت. دوران پس از انقلاب اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مشهد ابتدا امام‌جمعهٔ رسمی نداشت تا اینکه امام خمینی (س) در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۹ ایشان را به عنوان امام‌جمعهٔ مشهد منصوب کردند تا این مسئولیت مهم در یکی از مقدس‌ترین و پرجمعیت‌ترین مناطق کشور سامان یابد. در حکم امام خمینی (س) بر اقدام به آگاه‌سازی مردم نسبت به وظایف اسلامی و انقلابی تأکید شده بود. آیت‌الله شیرازی همچنین عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری دورهٔ اول بود که نقش سیاسی و قانونی مهمی پس از انقلاب بر عهده داشت. پایان زندگی و محل دفن آیت‌الله شیخ ابوالحسن مقدسی شیرازی پس از سال‌ها تلاش علمی، اجتماعی و انقلابی، در مرداد ماه ۱۳۷۹ شمسی در مشهد درگذشت. مراسم تشییع پیکر وی با حضور گستردهٔ مردم برگزار شد. پیکر ایشان در حرم مطهر امام رضا (ع) به خاک سپرده شد و نماز میت نیز توسط علما اقامه شد که نشانگر احترام و جایگاه برجستهٔ او در جامعهٔ دینی بود.