مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: کوشش کردیم تا با نگاه علمی و روشی دقیق، در جایزه ادبی جلال آلاحمد هیچ توجهی به گرایشها و دستهبندیها نشود و معیار داوری صرفاً آن چیزی باشد که حقیقت ادبیات ما را شکل میدهد.
به گزارش خبرنگار جماران به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد سهشنبه (۹ دی ماه ۱۴۰۴) با حضور ابراهیم حیدری؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، مجید قیصری؛ دبیر علمی هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد و جمعی از اصحاب رسانه در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
حضور نویسندگان غیرایرانی فارسیزبان در مرحله نیمهنهایی جایزه
ابراهیم حیدری در ابتدای این نشست خبری ضمن تبریک ولادت امام علی(ع) به مسئله داوریها در جایزه ادبی جلال آلاحمد اشاره کرد و ادامه داد: با توجه به نگاهها و سلیقههای مختلف و در راستای شعار دولت و حاکمیت یعنی همبستگی، همدلی و همافزایی ایران کوشش شد تا در انتخاب داوران از تمامی ظرفیتهای موجود در کشور بهره گرفته شود؛ چرا که بخش عمدهای از شکلگیری این رویکرد از دل ادبیات آغاز میشود و میتوان گفت مبانی نظری و ادبیات فکری این نگاه، در متن ادبیات ریشه دارد. ما در همه بخشهای جایزه همچون انتخاب نامزدها، هیئت علمی و شیوه برگزاری تلاش کردیم این نگاه را دنبال کنیم.
وی افزود: کوشش کردیم تا با نگاه علمی و روشی دقیق، در جایزه ادبی جلال آلاحمد هیچ توجهی به گرایشها و دستهبندیها نشود و معیار داوری صرفاً آن چیزی باشد که حقیقت ادبیات ما را شکل میدهد. همراهی ناشران، نویسندگان، دستاندرکاران و همه کسانی که در این دوره مشارکت داشتند بسیار ستودنی و ارزشمند بود.
حیدری در بخش دیگر سخنان خود به آمار هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد اشاره و عنوان کرد: مجموع کل آثاری که امسال به دبیرخانه رسیده، ۳۲۱۶ عنوان بوده است. در بخش «داستان بلند و رمان» ۱۵۳۱ عنوان، در بخش «مجموعه داستان کوتاه» ۵۹۶ عنوان، در بخش «مستندنگاری» ۱۰۱۳ عنوان و در بخش «نقد ادبی» ۷۶ عنوان دریافت شده است. همچنین در مجموع ۱۰۲۹ ناشر آثار خود را به دبیرخانه ارسال کردهاند. با توجه به همه دشواریها، شرایط جنگ و گرفتاریهایی که وجود داشت در مجموع نسبت به سال گذشته رشد ۲۷ درصدی را شاهد بودهایم که نویدبخش آیندهای امیدوارکننده برای ادبیات ماست.
وی اضافه کرد: در این دوره ۲۴ نامزد به مرحله نهایی راه یافتند. در حوزه ناشران نیز میتوان گفت یک ناشر با چهار عنوان اثر و سه ناشر با سه عنوان اثر، به مرحله نامزدی رسیدهاند. نکته قابل توجه اینکه دو ناشر از این ناشران، غیرتهرانی بودهاند که جای خوشحالی دارد. نکته دیگر آن است که در بین آثار رسیده به مرحله نیمه نهایی این دوره، نامزدهایی از فارسیزبانان غیرایرانی حضور دارند. از نظر سنی نیز بزرگترین نامزد این دوره ۷۵ سال سن دارد و کوچکترین نامزد نیز ۳۲ ساله است. همچنین در این دوره، هشت بانوی نویسنده به مرحله نهایی راه یافتهاند. افزون بر این، تعدادی از نامزدهای این دوره نیز از نویسندگان غیرتهرانی هستند.
او یکی از مأموریتهای بخش آموزش در خانه کتاب و ادبیات ایران را توجه به ظرفیتهای محلی، قومی، شهرستانها و استانها دانست و ادامه داد: این رویکرد از سیاستهای دکتر سیدعباس صالحی است و بر اهتمام به همه اقلیم ایرانزمین، تمامی اقشار جامعه و بهویژه روستاها و شهرها تأکید دارد و خوشبختانه با استقبال شایستهای نیز مواجه شده است.
حیدری با اشاره به افزوده شدن دو بخش جدید به هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد گفت: نخست بخش کتاباولیهاست که در حوزه رمان و داستان کوتاه پیشبینی شد. توجه به کتاباولیها میتواند عاملی انگیزشی و تشویقی باشد تا نویسندگانی که برای نخستین بار کتاب منتشر میکنند و معمولاً کمتر دیده میشوند در کنار بزرگانی که جایزه به آنان تعلق میگیرد، مورد توجه قرار گیرند و انگیزهای مضاعف برای ادامه مسیر بیابند.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: بخش دیگر نیز به مناسبت هزاروپانصدمین سال ولادت پیامبر اعظم (ص) در نظر گرفته شد. با توجه به سیاستهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت و نیز وظایفی که بر عهده داریم، این بخش را در امتداد برنامههایمان تعریف کردیم که با استقبال مناسبی مواجه شد؛ بهگونهای که نزدیک به ۳۰۰ اثر به دبیرخانه رسید. امیدوارم با همراهی و نقدهای شما بتوانیم در آینده گامی موثر در تقویت و گسترش ادبیاتمان برداریم؛ چرا که هیچ دانش و هیچ جریان پایداری، جز با نقد، تذکر و راهنمایی اهل نظر استمرار نمییابد و رشد نمیکند.
تاثیر جایزه ادبی جلال آلاحمد بر اقتصاد نشر
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بررسیهای آماری خانه کتاب و ادبیات ایران درباره سرنوشت آثار برگزیده و شایسته تقدیر جایزه ادبی جلال آلاحمد در بازار نشر، گفت: آثار منتخب جایزه جلال آل احمد بهطور میانگین پس از دریافت جایزه حدود ۸ نوبت چاپ را تجربه کردهاند و این نشان میدهد جایزه در سرنوشت کتابها اثرگذار بوده است. اما نکته مهم این است که وظیفه دبیرخانه تنها انتخاب و معرفی آثار است و برای اثربخشی بیشتر سایر نهادهای فرهنگی باید در مرحله بعد، از برگزیدگان حمایت کنند. از همین رو امسال برای همه آثار نامزد، فروش ویژه با تخفیف در سامانه «بازار کتاب» در نظر گرفته شده و حمایتهایی مانند ایجاد صفحه اختصاصی در بازار کتاب، ارسال رایگان و حضور ویژه در نمایشگاه کتاب نیز انجام شده است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین درباره عدم معرفی نامزد در بخش نقد ادبی توضیح داد: این تصمیم با معیارهای علمی و برای پرهیز از معرفی آثار غیرشایسته گرفته شده و نوعی تلنگر برای پژوهشگران، دانشگاهها و سیاستگذاران به شمار میرود. مبلغ جوایز هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد نسبت به سال گذشته ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است و در این صورت جایزه برگزیده به ۶۰۰ میلیون تومان و شایسته تقدیر به ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است.
میزان استقبال در این دوره نسبت به سالهای گذشته بهتر بود
غلامرضا طریقی نیز در این نشست، بخش بزرگی از رونق و اعتبار جایزه ادبی جلال آلاحمد را مرهون محبتها، همراهیها و زحمات خبرنگاران دانست و ضمن تشکر از دبیر علمی این دوره، گفت: درباره شأن علمی و جایگاه ادبی مجید قیصری نیازی به توضیح از سوی بنده نیست و این جایگاه برای همگان از جمله اصحاب رسانه مشخص است. با وجود پرهیزهایی که ایشان همواره داشتهاند و ترجیح میدادند بیشتر به کار نویسندگی و فعالیتهای ادبی خود بپردازند دبیری هجدهمین دوره این جایزه را برعهده گرفتند.
او با اشاره به تغییر رویکرد در هجدهمین دوره جایزه گفت: مهمترین رویکرد ما این بود که به ادبیات، به معنای حقیقی ادبیات، توجه شود؛ بیاعتنا به سویههای سیاسی، اجتماعی و حتی گرایشهای فرهنگی که گاه میتواند مسیر قضاوتها را به سویی خاص متمایل سازد. ما بسیار اندیشیدیم که چه کسی دارای این شأن و صلاحیت است که بتواند ادبیات را صرفاً از منظر ادبیات ببیند و فارغ از هرگونه گروهبندی و دستهبندی، معیار را بر ارزشهای ادبی قرار دهد. بدون تردید آقای قیصری انتخاب اول و آخر ما بودند. امیدوارم حاصل این تلاشها به نتیجهای قابل قبول بینجامد.
