در ادامه‌ی روند نگران‌کننده مداخلات غیراصولی در بافت‌های تاریخی، ورودی حمام تاریخی پیرحصار در شهر قزوین، که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، به شکلی نامتعارف و بدون رعایت ضوابط حفاظتی آسفالت‌کاری شده است.
به گزارش خبرنگار جماران؛ در روزهای اخیر روابط عمومی منطقه یک شهرداری قزوین تصویری منتشر کرده که نشان می‌دهد عوامل اجرایی ناحیه امامزاده علی (ع)، در ادامه لکه‌گیری و آسفالت معابر، لکه‌گیری و آسفالت معابر فرعی خیابان‌های باغ دبیر، تهران قدیم و راه‌آهن، در اقدامی غیر اصولی حریم سردر حمام ثبت ملی پیرحصار را آسفالت کرده‌اند.
در این اقدام ظاهرا نه تنها حریم بلافصل بنا نادیده گرفته شده، بلکه آسفالت تا درون طاق‌نمای ورودی کشیده شده است؛ جایی که می‌بایست با احترام و دقت بیشتری برخورد می‌شد.
همچنین افزایش سطح کوچه و هم‌سطح‌شدن آن با طاق‌نما، باعث مدفون شدن بخشی از سردر تاریخی بنا و لطمه به خوانایی و اصالت اثر شده است.
در شرایطی که در دیگر نقاط تاریخی جهان و حتی نمونه‌های موفق داخلی مانند خانه نصیرالملک شیراز، تلاش شده با پایین آوردن سطح کوچه یا استفاده از مصالح نفوذپذیر و همگن بافت تاریخی، از آسیب به آثار تاریخی جلوگیری شود، در این پروژه نه‌تنها تراز کوچه اصلاح نشده، بلکه به نظر می‌رسد هیچ تدبیری برای کنترل آب‌های سطحی و حفاظت فیزیکی از پایه‌های بنا اندیشیده نشده است!
این در حالی است که آسفالت، به‌عنوان سطحی غیرقابل نفوذ، با ایجاد حوضچه‌های رطوبتی در پایه دیوارها، زمینه‌ساز تخریب تدریجی آن‌ها خواهد شد، به‌ویژه در صورت عدم رعایت شیب‌بندی مناسب.
از سوی دیگر، کف‌سازی در حریم آثار ثبت ملی باید با مصالحی چون آجر یا سنگ، با رعایت فاصله‌ای امن از بنا و متناسب با شأن تاریخی آن صورت گیرد.
به گزارش جماران؛ نبود نظارت کارشناسی و بی‌توجهی به جایگاه حقوقی آثار ثبت‌شده، بار دیگر میراث فرهنگی را قربانی بی‌برنامگی‌های شهرداری‌ها کرده است. در شرایطی که حتی در اجرای پروژه‌هایی چون سنگ‌فرش کوچه‌های بافت تاریخی، دقت و تخصص بالایی نیاز است، ورود آسفالت به زیر سردر حمام پیرحصار بیش از هر چیز نماد فقدان درک حرفه‌ای از ارزش مکان و بی‌تفاوتی نسبت به اصول حفاظت شهری است.
این پروژه گویا نه‌تنها با هیچ‌یک از الزامات مرمت، حفاظت و شهرسازی سازگاری ندارد، بلکه می تواند نمونه‌ای روشن از مواجهه بی‌ملاحظه با آثار تاریخی ثبت‌شده ملی باشد؛ وضعیتی که در صورت تکرار، چیزی جزء حذف تدریجی حافظه تاریخی شهرها به‌دنبال نخواهد داشت.
این اتفاق در حالی رخ می دهد که پیش از این در قزوین نمونه‌های موفقی از ساماندهی حریم گرمابه‌های تاریخی وجود دارد.
در محوطه حمام بلور قزوین، محوطه‌سازی مناسبی انجام شده و فضایی متناسب با ارزش تاریخی اثر ایجاد شده است. همچنین در ورودی گرمابه قجر، با هم‌سطح‌سازی اصولی، از آسیب به اصالت بنا جلوگیری شده است. با توجه به وجود فضایی مناسب و پهنای کافی کوچه در حریم حمام پیرحصار، امکان اجرای طرحی مشابه برای حفاظت بهتر از این اثر تاریخی وجود داشت؛ فرصتی که در نتیجه مداخله غیرکارشناسی مورد آسیب قرار گرفته است.
شهرداری بدون مجوز وارد عمل شده است!
در واکنش به این موضوع، احسان نورانی، معاون میراث‌فرهنگی استان قزوین، در گفت‌وگو با خبرنگار جماران اعلام کرد: «شهرداری بدون اخذ مجوز از اداره‌کل میراث‌فرهنگی اقدام به آسفالت‌ریزی و مسدود کردن ورودی حمام تاریخی پیرحصار کرده است.»
وی افزود: «این عملیات بدون هماهنگی و مجوز از سوی ما انجام شده و ما اجازه چنین کاری را نمی‌دهیم. مسدود کردن ورودی یک بنای تاریخی و آسفالت‌ریزی در حریم آن، اقدامی غیرقابل قبول است.»
او همچنین تصریح کرد: «شهرداری مدعی شده که این کار توسط عوامل آن‌ها انجام نشده! اما موضوع توسط میراث‌فرهنگی در حال پیگیری است و در صورت لزوم، مکاتبات رسمی انجام خواهد شد.»
این مقام میراث‌فرهنگی در پایان تأکید کرد: «ورودی یک بنای تاریخی را نمی‌توان مسدود کرد و انجام هرگونه عملیات عمرانی در حریم آثار ثبت‌شده باید با مجوز و هماهنگی کامل با اداره‌کل میراث‌فرهنگی صورت گیرد.»
