یک تحلیلگر مسائل قفقاز گفت: در صورت احداث کریدور زنگزور و سپس عضویت جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ناتو، این ائتلاف نظامی با ایران، چین و روسیه همجوار میشود که این یعنی سرازیر شدن تهدید و خطر برای امنیت و منافع ملی سه کشور در قفقاز جنوبی.
داریوش صفرنژاد در گفتوگو با خبرنگار جماران، با اشاره به ادعاهای اخیر علیاف، رئیسجمهور جمهوری آذربایجان مبنی بر تکمیل کریدور زنگزور تا بهار سال آینده، اظهار کرد: ۱۹ تیرماه امسال، اجلاس دوم احداث کریدور زنگزور در ابوظبی امارات برگزار شد و اجلاسیه نخست نیز پیش از آن در ترکیه تشکیل شده بود. در نشست ابوظبی، هیأت آذری به ریاست علیاف با هیأت ارمنی به ریاست پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان، دیدار مفصلی داشتند و بر سر نقشه اجرایی کریدور زنگزور به راهبری ناتو و عاملیت اجرایی آمریکا توافق کردند. بر اساس این توافق، در قدم اول قرار است تا دو ماه آینده کنسرسیومی با حضور شرکتهایی از آمریکا، اروپا، ترکیه، رژیم صهیونیستی، جمهوری آذربایجان و ارمنستان تشکیل شود و با موافقت دوفاکتوی ارمنستان، امور مربوط به ساخت زنگزور به این کنسرسیوم واگذار گردد.
وی افزود: کریدور زنگزور که جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل میکند، ۳۰ و چند کیلومتر طول و بین ۵ تا ۶ کیلومتر عرض خواهد داشت. پس از این ضربالاجل دو ماهه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان درخواست انحلال گروه مینسک (گروهی که از ۳۲ سال پیش میانجیگر صلح قرهباغ است) را به شورای امنیت و اتحادیه اروپا میفرستند، زیرا با توجه به حل اختلافات، دیگر وجود این گروه موضوعیت ندارد. پس از آن، پاشینیان متن پیشنهادی خود برای تغییر قانون اساسی ارمنستان را تنظیم و بندهای مربوط به قرهباغ را از قانون اساسی فعلی خارج میکند. به علاوه قرار است پاشینیان نظام ارمنستان را از پارلمانی به ریاستی تغییر دهد.
این تحلیلگر مسائل قفقاز ادامه داد: طبق توافق مذکور، در ۲۴ آوریل ۲۰۲۶ (۴ اردیبهشت ۱۴۰۵) که سالروز نسلکشی ارامنه توسط ترکهای عثمانی است، با حضور روسای جمهور آمریکا، فرانسه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، معاهده جامع صلح بین آذربایجان و ارمنستان در ترکیه به امضاء میرسد و این روز به عنوان جشن ملی اعلام میشود. در این بین، پاشینیان بسیار اصرار دارد که به دلیل حساسیت ایران، نام این کریدور به جای «زنگزور»، «خطوط مواصلاتی از ارمنستان به اروپا» باشد. قرار است در ژوئن ۲۰۲۶، رفراندوم قانون اساسی در ارمنستان برگزار و معاهده صلح تثبیت شود و سپس جمهوری آذربایجان و ارمنستان به عضویت ناتو درآیند، زیرا این دو کشور تا کنون به خاطر بحران قرهباغ نتوانسته بودند عضو ناتو و اتحادیه اروپا شوند و حال با حلوفصل شدن این منازعه، مسیر عضویتشان هموار میگردد.
صفرنژاد با بیان اینکه در انتهای سال ۲۰۲۶، هر پنج بازیگر این عرصه یعنی ترامپ، مکرون، اردوغان، علیاف و پاشینیان نامزد جایزه صلح نوبل خواهند شد، گفت: آمریکا از ۳۴ سال پیش به دنبال احداث کریدور زنگزور بوده و اساسا این یک طرح آمریکایی است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروری و در ابتدای استقلال آذربایجان و ارمنستان، احداث چنین کریدوری در قالب طرحی با عنوان گوبل توسط آمریکا پیگیری میشد و حال کریدور زنگزور، نسخه بهروزشده همان طرح است.
وی یادآور شد: با مقاومت جمهوری اسلامی و روسیه، تا کنون آمریکا نتوانسته این کریدور را احداث کند، زیرا در صورت عملیاتی شدن آن، امکان ارتباط ما با گرجستان و دریای سیاه از طریق ارمنستان از بین میرود. اکنون نیز ایران باید تلاش کند مانع تحقق چنین طرحی شود که ناتو در رأس آن قرار دارد. جمهوری آذربایجان اصلا نیازی به احداث کریدور زنگزور ندارد، زیرا ۳۲ سال است که ارتباط این جمهوری با نخجوان به صورت رایگان از مسیر ایران که به آن کریدور ارس گفته میشود، بدون هیچ مشکلی برقرار بوده و حتی برای سهولت بیشتر در تردد، جاده مناسبتری نیز در دست احداث است.
وی با بیان اینکه ارمنستان در نشست ابوظبی موافقت کرده که به شکل دوفاکتو، امورات مربوط به کریدور زنگزور را به مدت ۱۰۰ سال به کنسرسیوم مذکور دهد، افزود: تحقق این کریدور که کاملا در راستای منافع آمریکاست، حکم با یک تیر چند نشان زدن را دارد و باید آن را کریدوری ناتویی-آمریکایی-عبری-تورانی-تکفیری بدانیم، زیرا طراح آن آمریکاست، حلقه اتصال ناتو از اروپای شرقی به شمال شرق آسیا محسوب میشود، منافع رژیم صهیونیستی را تأمین میکند، پروژه پانترکیسم مدنظر ترکیه را محقق میسازد و نهایتا با توجه به اینکه در ابتدای پاییز سال ۱۳۹۹ چندین هزار تکفیری با عاملیت ناتو و راهبری ترکیه، از تحریرالشام به جمهوری آذربایجان آمدند و لباس ارتش این کشور را به تن کردند و در جنگهای دوم و سوم قرهباغ حاضر شدند، کریدور زنگزور منافع تکفیریها را نیز تامین میکند.
این تحلیلگر مسائل قفقاز با بیان اینکه ارمنستان اصلا مخالف احداث کریدور زنگزور نیست، عنوان کرد: اگر ارمنستان در ظاهر مخالفتی میکند، برای سرگرمسازی ما و روسیه است، و الّا خودش هم در اجرای این پروژه نقش اساسی دارد. اصلا پاشینیان محصول انقلاب رنگین آمریکا در ارمنستان است؛ او بیش از ۷ سال پیش، با کمک آمریکاییها دولت قانونی ارمنستان را زمین زد و به قدرت رسید و تا امروز هم تأمینکننده منافع آنان بوده است. تا کنون پاشینیان در برابر ایران نوعی تقیه داشته و اکنون هم در حال فیلم بازی کردن است؛ فیلمی که در آن پاشینیان نقش آدم خوب را دارد و علیاف نقش آدم بد را. این دو به این طریق در حال خرید زمان برای اجرای نقشه آمریکا و ناتو هستند و اگر ایران، روسیه و چین کاری انجام ندهند، حتما کریدور زنگزور در همان زمانبندی اعلامشده اجرا خواهد شد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در صورت احداث کریدور زنگزور و سپس عضویت جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ناتو، این ائتلاف نظامی با ایران، چین و روسیه همجوار میشود که این یعنی سرازیر شدن تهدید و خطر برای امنیت و منافع ملی سه کشور در قفقاز جنوبی. همچنین بحث تجزیهطلبی از کانال پانترکیسم نیز هر سه کشور را تهدید میکند. تجربه ثابت کرده وضعیت دوفاکتو عمدتا به دوژوره تبدیل میشود و لذا بدون تردید، کریدور زنگزور کاملا متعلق به آمریکا و ناتو خواهد شد. هر دو دور مذاکرات تکمیل کریدور زنگزور، بدون حضور روسیه برگزار شد و همین یک دهنکجی بزرگ از سمت ناتو و آمریکا به روسیه بوده است. ایران، چین و روسیه میتوانند در زمان باقیمانده، با یک راهبرد هوشمندانه جلوی اجرای این طرح را بگیرند. اظهارات مسئولین آذربایجان و ارمنستان نباید برای ما ملاک باشد، زیرا در عمل کاملا با ناتو، آمریکا و رژیم صهیونیستی هماهنگ اند.
صفرنژاد اضافه کرد: پس از تکمیل کریدور زنگزور، ما مرزهای خود با ارمنستان را از دست خواهیم داد و ارتباط ما با گرجستان و دریای سیاه از بین میرود. به همین شکل کریدور شمال-جنوب نیز با چالشهای جدی مواجه خواهد شد. همان طور که رهبر انقلاب نیز در دیدارهای جداگانه و خصوصی با پوتین، اردوغان، علیاف و پاشینیان در تهران تاکید کردهاند، جمهوری اسلامی ایران با تغییر مرزهای تاریخی در قفقاز جنوبی و ژئوپلیتیک خود کاملا مخالف است و این اقدام را نمیپذیرد. با احداث کریدور زنگزور، ما عملا دچار نوعی خفگی ژئوپلیتیکی خواهیم شد و لذا باید برای مقابله با اجرای این طرح، باید یک دیپلماسی قوی و مستمر بین ما، چین و روسیه شکل گیرد و اقدامات و موضعگیریهای سه کشور نیز هماهنگ باشد.
