ایران از سال ۱۳۳۷ به عنوان یک عضو مؤثر در آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاریهایی را آغاز کرده و به تعهدات خود در زمینه هستهای پایبند بوده است. حال چه اتفاقی افتاد که این همکاری به محوری برای تنشهای نظامی تبدیل شد؟ در شرایطی که مذاکرات بین ایران و آمریکا طی چندین جلسه در حال پیشرفت بود، و به یکباره گزارشی یک سویه از سوی آژانس منتشر شد که ادعا میکرد ایران به سرعت به غنیسازی مواد هستهای پرداخته و به بمب هستهای نزدیک میشود. و در آخر در ۲۳ خرداد این ادعا زمینهساز حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به ایران شد.
پایگاه خبری جماران: به دلیل نقش منفی و حتی مخرب آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پرونده هستهای ایران و ارائه گزارشهای نادرست و بیپایه، و همچنین بهانهجوییهای آمریکا و برخی کشورهای غربی درباره برنامه هستهای صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران، که به تهاجم غیرقانونی ۱۲ روزهی رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هستهای نطنز، فردو و اصفهان ختم شد، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی طرحی را به تصویب رساند که بر اساس آن تمامی همکاریهای ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی به حالت تعلیق درمیآید.
به گزارش خبرنگار جماران، این طرح در جلسه علنی چهارشنبه چهارم تیرماه به تصویب نمایندگان مجلس رسید و رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنجشنبه ۵ تیرماه، پس از تأیید شورای نگهبان، قانون تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برای اجرا به رئیسجمهور ابلاغ کرد.
قانون تعلیق همکاری با آژانس شامل یک ماده واحده و دو تبصره است که به وضوح بیان میکند: «به دلیل نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران توسط رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا و به خطر افتادن منافع کشور، دولت موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، هرگونه همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر اساس معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) و پادمانهای مربوطه را تا تحقق شروط مشخص شده به حالت تعلیق درآورد. همچنین، تأمین اطمینان از رعایت کامل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران و امنیت مراکز هستهای و دانشمندان هستهای بر اساس چارچوب منشور سازمان ملل و تشخیص شورای عالی امنیت ملی الزامی است. بر این اساس، تا زمانی که حقوق ایران بهرسمیت شناخته نشود و این موضوع به تأیید شورای عالی امنیت ملی نرسد، سازمان انرژی اتمی حق همکاری با آژانس را نخواهد داشت.»
ایران از سال ۱۳۳۷ به عنوان یک عضو مؤثر در آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاریهایی را آغاز کرده و به تعهدات خود در زمینه هستهای پایبند بوده است. حال چه اتفاقی افتاد که این همکاری به محوری برای تنشهای نظامی تبدیل شد؟ در شرایطی که مذاکرات بین ایران و آمریکا طی چندین جلسه در حال پیشرفت بود، و به یکباره گزارشی یک سویه از سوی آژانس منتشر شد که ادعا میکرد ایران به سرعت به غنیسازی مواد هستهای پرداخته و به بمب هستهای نزدیک میشود. و در آخر در ۲۳ خرداد این ادعا زمینهساز حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به ایران شد.
اما داستان به اینجا ختم نمیشود. دبیرکل آژانس در میانه داغترین دوره بحران اعلام کرد که هیچ مدرکی مبنی بر دستیابی ایران به سلاح هستهای پیدا نکرده است. این تغییر ناگهانی موضع، صدای زنگ هشدار را در میان چهرههای سیاسی ایران به صدا درآورد. علی لاریجانی مشاور مقام معظم رهبری در حساب کاربری خود در شبکه ایکس یا همان توییتر سابق با تهدید مدیر کل آژانس نوشت: جنگ تمام شود به حساب رافائل گروسی خواهیم رسید و در جواب این توییت مصطفی پورمحمدی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز با «تیک سبز» به تایید لاریجانی پرداخت.
این واقعیت که امروز اغلب نمایندگان مجلس به سمت قانونگذاری در خصوص برنامه هستهای ایران سوق یافتهاند، نشاندهنده یک نقطه عطف جدی است. واقعیتی که نه تنها نمایانگر حس اعتراضی بر سر جانبداریهای بینالمللی، بلکه بیانگر یک تصمیم قاطع و آسیبپذیری است که میتواند به تغییر معادلات موجود بیانجامد.
اظهارنظر نمایندگان
ابراهیم عزیزی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، از زمان اجرای این قانون دسترسیها و نصب دوربینها و سایر همکاریها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی به حالت تعلیق در خواهد آمد و علت تدوین این طرح نیز صیانت از صنعت صلح آمیز و بومی هستهای است تا منافع ملت ایران تامین و تضمین شود.
سیدمحمود نبویان نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز معتقد است که تقریباً بیشتر بازرسان آژانس و مدیر کل آژانس اقدام به جاسوسی میکنند و یکی از بارزترین مصادیق آن انتشار گزارشات محرمانه فعالیتهای هستهای کشورمان پیش از طرح در نشستهای شورای حکام توسط برخی رسانههای غربی است که ما بارها به این مسأله اعتراض کردیم.
علی نیکزاد، نایبرییس مجلس بهتندی از گروسی، انتقاد کرد و ضمن دروغگو خواندن وی تاکید کرد که «باید از خود خجالت بکشد که وقتی در ایران به سر میبرد یک چیز میگوید اما وقتی به آژانس باز میگردد آن کار دیگر را میکند . او باید نزد افکار عمومی دنیا شرمنده باشد.».
سارا فلاحی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با اشاره به مفاد این قانون، گفت: آژانس بینالمللی انرژی اتمی خیانت بزرگی به ما کرده است و ما در این چارچوب طرحی را به تصویب رساندیم چرا که آژانس به وظایف خود عمل نکرده است و مبتنی بر نظرات جریانات استکباری رفتار کرده است. البته ما در انپیتی باقی میمانیم، اما همکاری کشورمان با آژانسی که به مسئولیت حفاظت از سایت های هسته ای خود عمل نکرد و امنیت سایتهای ما را به مخاطره انداخت را به حالت تعلیق در خواهیم آورد تا زمانی که ضمانت عینی دهند.
اما این داستان در اینجا تمام نشد و در روز چهارشنبه، رافائل گروسی در گفتوگو با شبکه خبری سیبیاس درباره مکان نگهداری اورانیوم غنیشده ایران، اظهارات جدیدی مطرح کرد. او از بیاطلاعی درباره مکان نگهداری این مواد ابراز نگرانی کرد و ابراز امیدواری کرد که گفتوگوها با ایران بهزودی به نتیجه برسد. در ادامه، او از محل نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده ایران قبل از حمله آمریکا به تأسیسات هستهای این کشور ابراز بیخبری کرد و گفت: «نمیدانیم که آیا بخشی از مواد هستهای در حملات، طی این ۱۲ روز از بین رفته است یا نه. ممکن است بخشی از آن نابود شده باشد و مقداری هم به مکان دیگری منتقل شده باشد.»
اما بیپروایی گروسی در برابر خبرنگار همچنان ادامه داشت. او ایران را به برنامه هستهای گسترده و جاهطلبانه متهم کرد و گفت: «حقیقت این است که دانش هستهای و ظرفیت صنعت هستهای در ایران وجود دارد. ایران یک کشور پیشرفته در فناوری هستهای است و این را نمیتوان با یا بدون عملیات نظامی از بین برد.»
در پاسخ به سوال مجری «سیبیاس» درباره امکان ساخت بمب اتم توسط ایران با استفاده از باقیمانده اورانیوم غنیشده، او ادعاهای بیشتری درباره برنامه هستهای ایران مطرح کرد: «ایران یک برنامه هستهای گسترده و جاهطلبانه داشته که بخشی از آن ممکن است هنوز پابرجا باشد.»
بلافاصله، فاکس نیوز به سراغ گروسی رفت. مصاحبع ای که در آن سوالی بهت انگیز مطرح شد، اما گروسی آن را صریحا تکذیب نکرد. خبرنگار از او پرسیده بود، آیا صحت دارد که ایران اورانیوم ۶۰ درصدی که غنی کرده را در مکانهای تاریخی اصفهان پنهان کرده است؟!
به نظر میرسد مجری فاکس نیوز در گفتوگو با رافائل گروسی، با شیطنت سعی کرد برخی نقلقولهای گذشته را به عنوان واقعیت به مدیر آژانس تحمیل کند. رافائل گروسی اما، صرفا هشدار داد که نباید گمانهزنی کرد و بهطور صریح اعلام کرد که آژانس هیچ اطلاعاتی درباره مکان نگهداری اورانیوم ندارد.
دقایقی بعد، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در واکنش به اظهارات اخیر مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: «ایران این حق را برای خود محفوظ میدارد که هر اقدام لازم را در دفاع از منافع، مردم و حاکمیت خود انجام دهد. مجلس ایران به توقف همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی رأی داده است تا زمانی که ایمنی و امنیت فعالیتهای هستهای ما تضمین شود.»
این تصمیم نتیجه مستقیم نقش تأسفبار رافائل گروسی در پنهانکاری واقعیتی است که آژانس، یک دهه پیش، تمام مسائل گذشته را رسماً مختومه اعلام کرده بود. او با این اقدام مغرضانه، مستقیماً زمینه را برای تصویب قطعنامهای با انگیزه سیاسی علیه ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی فراهم کرد و همچنین حملات غیرقانونی اسرائیل و آمریکا به سایتهای هستهای ایران را تسهیل کرد.
عراقچی ادامه داد: «رافائل گروسی علاوه بر این، به شکلی حیرتآور و برخلاف وظایف حرفهای خود، از محکوم کردن صریح چنین نقضهای آشکار مقررات پادمانی آژانس و اساسنامه آن سر باز زده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی و مدیرکل آن مسئول کامل این وضعیت نفرتانگیز هستند. اصرار رافائل گروسی بر بازدید از سایتهای بمبارانشده تحت عنوان نظارت پادمانی بیمعناست و حتی ممکن است نیت سوء داشته باشد. ایران این حق را برای خود محفوظ میدارد که هر اقدام لازم را در دفاع از منافع، مردم و حاکمیت خود انجام دهد.»
در این میان نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین کشورمان در حساب ایکس خود نوشت: «پس از آن که گروسی با گزارش بیاساسش در کشتار بیگناهان مشارکت کرد، اکنون با خیالبافی بیپروایش پیرامون مخفیشدن اورانیوم با غنای بالا در اماکن میراث جهانی در اصفهان زمینهساز یک جنایت دیگر شده است. آژانس باید و خود را از این ننگ خلاص کند.»
و نکته حائز اهمیت این است که ظریف بار دیگر در انتهای پیام خود از برچسب «اخراج گروسی» استفاده کرد.
در همین راستا سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری طی نامهای به دبیرکل یونسکو نسبت به هرگونه تعرض اسرائیل به اماکن تاریخی ایران هشدار داده است. اگر به هر بهانهای تعرضی به سایتهای میراث جهانی ایران شود، امریکا و گروسی تا ابد باید پاسخگوی آیندگان ایران باشند.
اما اظهارات گروسی تنها محدود به خود او نبود و حواشی جالبی به دنبال داشت. روزنامه کیهان به مدیریت حسین شریعتمداری در روز شنبه با صراحت اظهار کرد که خواهان احضار گروسی به ایران و اجرای حکم اعدام برای او هستند!
در همین حال، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، این خواستهها را که در ایران برای دستگیری و اعدام رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مطرح شده، به شدت محکوم کرد و آن را غیرقابل قبول خواند. او در ادامه افزود: «ما از اقدامهای حیاتی راستیآزمایی و نظارت آژانس در ایران حمایت میکنیم و از مدیر کل و تیم آژانس بابت فداکاری و حرفهایگریشان تقدیر میکنیم. ما همچنین از ایران میخواهیم که ایمنی و امنیت کارکنان آژانس را تأمین کند.»
این اظهارات واکنشهای زیادی را در فضای مجازی به همراه داشت. کاربران متعددی نوشتند که گروسی در حال تکرار یک گفتمان فرسوده با نقابی تازه است. به گفته برخی، ادعای او مبنی بر وجود اورانیوم در مکانهای قدیمی ایران، یادآور روایتهای مشابهی است که موساد درباره حماس و فعالیتهایش در زیر بیمارستانها مطرح میکند. این کاربران معتقدند که گروسی در واقع در حال سفیدسازی وجهه اسرائیل و در نهایت فراخوانی برای جنگ است.