پاکستان قدرت خود را از زرادخانههای زمینی، هوایی و دریایی خود و از روابط استراتژیک خود با چین، ترکیه و عربستان سعودی، همراه با سایر کشورهایی که در حمایت از روابط بینالمللی، تأمین مالی توسعه نظامی و تقویت قدرت بازدارندگی آن نقش داشتهاند، میگیرد.
به گزارش جماران، الجزیره در گزارشی نوشت: ارتش پاکستان بر اساس گزارشهای سال 2025 رتبه 12 را در جهان دارد و در بین تنها 9 ارتش در جهان است که دارای سلاح هستهای است و تنها ارتش اسلامی است که دارای این سلاح است.
علاوه بر این، پاکستان قدرت خود را از زرادخانههای زمینی، هوایی و دریایی خود و از روابط استراتژیک خود با چین، ترکیه و عربستان سعودی، همراه با سایر کشورهایی که در حمایت از روابط بینالمللی، تأمین مالی توسعه نظامی و تقویت قدرت بازدارندگی آن نقش داشتهاند، میگیرد.
تأسیس
ارتش پاکستان پس از استقلال این کشور از هند در سال 1947 تأسیس شد و با وجود نظارت دولت و تخصیص بودجه سالانه به آن، منابع مالی نیز دارد که مبتنی بر سرمایهگذاریهای اقتصادی و تجاری خاص خود است و این امر به آن استقلال مالی جزئی از سایر نهادهای دولتی میدهد.
از زمان پیدایش پاکستان دولت این کشور تحت کنترل افسران نظامی بوده است، زیرا فرمانده ارتش قدرتمندترین مرد در کشور محسوب میشود.
روابط قوی بین چین و پاکستان به تقویت قدرت نظامی آن کمک کرده است، زیرا تنش مرزی بین هند و چین فرصتی را برای نزدیکی اسلام آباد و پکن فراهم کرد، که حدود 80 درصد از واردات تسلیحات پاکستان را تأمین میکند.
بودجه نظامی
در سال مالی 2024-2025 بودجه دفاعی پاکستان حدود 7 میلیارد دلار آمریکا بود. اما تجدید درگیری آن با هند در مه 2025 دولت پاکستان به ریاست شهباز شریف، نخست وزیر این کشور را بر آن داشت تا هزینههای نظامی را برای سال مالی 2025-2026 در مقایسه با سال قبل 20 درصد افزایش دهد و بودجه جدید حدود 9 میلیارد دلار تخمین زده میشود.
نیروی انسانی
از بین جمعیت حدود 252 میلیون نفری پاکستان، حدود 660 هزار سرباز در نیروهای مسلح آن خدمت میکنند و 550 هزار نفر دیگر به نیروهای ذخیره اضافه میشوند.
از جمله تشکیلات نظامی پاکستان، نیروهای ویژه وابسته به ارتش هستند که "لک لکهای سیاه" نامیده میشوند، زیرا از تواناییهای بالایی برخوردارند که آنها را قادر میسازد تا وظایف حساسی را در مناطق درگیری و ناآرامی در سراسر جهان انجام دهند.
نیروی زمینی
پاکستان از برتری نیروی زمینی خود برخوردار است، زیرا بر اساس گزارش وب سایت "گلوبال فایر پاور" در سال 2025 رتبه 7 را از بین 145 کشور در مقیاس اندازه ناوگان تانکها دارد و دارای بیش از 2600 تانک، حدود 18000 خودروی زرهی، نزدیک به 2600 توپ کششی، علاوه بر 662 توپ خودکششی و 600 پرتابگر موشک است.
مدلهای بومی بخش اساسی از زرادخانه زمینی را تشکیل میدهند، زیرا پاکستان در حال توسعه تانک "خالد" و تقویت قابلیتهای فنی آن به منظور گسترش استفاده میدانی از آن است.
شرکای استراتژیک پاکستان - به ویژه چین - در تقویت قابلیتهای نیروی زمینی سهیم بودهاند، زیرا تانک چینی "4 وی تی" در صدر زرادخانه پاکستان قرار دارد و به گفته وب سایت "آرمی ریکوگنیشن" یکی از جامعترین و توانمندترین تانکهای جهان برای جنگ است.
تانک "4 وی تی" از قابلیت حمل حدود 38 گلوله و شلیک موشکهای هدایت شونده، علاوه بر دارا بودن سیستم هدف گیری با دقت بالا با نرخ شلیک تا 8 گلوله در دقیقه برخوردار است.
نیروی هوایی
نیروی هوایی پاکستان از نظر توانایی رزمی بر اساس گزارش وب سایت "گلوبال فایر پاور" برای سال 2025، در رتبه هفتم جهان قرار دارد و شامل حدود 1400 هواپیما است که وظایف آنها بین رهگیری، حمله و برتری هوایی متنوع است، از جمله 328 هواپیمای جنگنده، بیش از 370 هلیکوپتر نظامی و 30 هواپیمای بدون سرنشین.
بخش عمده ای از این برتری به حمایت شرکای بین المللی نسبت داده می شود، زیرا هواپیمای آمریکایی "اف 16 فالکون" -یکی از مهمترین عناصر نیروی هوایی پاکستان- به دلیل وزن سبک و قابلیت مانور بالا متمایز است.
همچنین هواپیمای چینی "جی اف 17" ثمره همکاری بین اسلام آباد و پکن از اوایل دهه اول قرن بیست و یکم است و به دلیل توانایی های رزمی بالا و ویژگی های فنی متمایز خود متمایز است.
هواپیماهای جنگنده فرانسوی "میراژ 3" و "میراژ 5" نیز از ارکان اصلی نیروی هوایی پاکستان هستند و گمان می رود که برای حمل کلاهک های هسته ای پاکستان طراحی شده اند. گزارش ها حاکی از آن است که آنها در پایگاه های "رفیقی" در مرکز کشور و "مسرور" در جنوب آن مستقر هستند و با ویژگی سوخت گیری هوایی تقویت شده اند که به آنها توانایی بیشتری برای انجام ماموریت های استراتژیک برای حداکثر مدت ممکن بدون نیاز به توقف می دهد.
نیروی دریایی
نیروی دریایی پاکستان در مقایسه با سایر حوزه های نظامی کوچکتر است، زیرا تنها از 121 قطعه دریایی تشکیل شده است و بر اساس رتبه بندی وب سایت "گلوبال فایر پاور" در رتبه 27 جهان قرار دارد.
علیرغم اینکه نیروی دریایی پاکستان دارای 9 ناو جنگی مجهز به موشک های هدایت شونده و 8 زیردریایی است، اما فاقد ناوهای هواپیمابر یا ناوشکن های دریایی است که توانایی های آن را در عملیات دریایی گسترده محدود می کند.
تاریخچه خرید زیردریایی توسط پاکستان به سال 1964 باز می گردد، زمانی که ارتش اولین زیردریایی آمریکایی را خریداری کرد و نام آن را "غازی" گذاشت و آن را به مجموعه دیگری از برجسته ترین آنها زیردریایی فرانسوی "خالد" ملحق کرد.
سلاح هسته ای
در ماه مه 1998، پاکستان اولین آزمایش سلاح هسته ای خود را انجام داد و 6 انفجار هسته ای انجام داد که قدرت انفجاری آنها در مجموع معادل حدود 40 هزار تن ماده "تی ان تی" بود.
این رویداد تاریخی، پیوستن پاکستان به کشورهای دارای سلاح هسته ای را اعلام کرد و در عین حال تحریم های اقتصادی را برای آن به همراه داشت.
این آزمایش ها ثمره یک برنامه هسته ای بود که در زمان نخست وزیری ذوالفقار علی بوتو در دهه پنجاه قرن بیستم، در بحبوحه افزایش تنش ها با هند و آغاز توسعه سلاح هسته ای توسط آن، آغاز شد.
عبدالقدیر خان، دانشمند پاکستانی، نقش مهمی در ساخت برنامه هستهای این کشور ایفا کرد و در عرض 6 سال کاری را به اتمام رساند که توسعه آن در کشورهای دیگر بیش از دو دهه طول کشید.
تخمین زده میشود که زرادخانه هستهای پاکستان در سال 2025 حدود 170 کلاهک هستهای داشته باشد و پیشبینی میشود که این تعداد تا پایان قرن 21 به حدود 200 کلاهک برسد.
سلاحهای هستهای پاکستان تحت تدابیر امنیتی شدید در مکانهای مخفی در داخل ایالت پنجاب، دور از مرزهای شمال غربی که شاهد فعالیت تحریک طالبان پاکستان است، نگهداری میشوند.
با توجه به اهمیت سلاح هستهای در ساختار قدرت نظامی پاکستان، مقامات این کشور در تلاشند تا به اصطلاح "سه گانه هستهای" را توسعه دهند، سیستمی که هدف آن فراهم کردن 3 سکوی اصلی برای پرتاب کلاهکهای هستهای از مخازن خود است: از هوا، زمین و دریا.
برخلاف هند و چین که به دکترین "عدم استفاده اول" متکی هستند - یعنی عدم توسل به سلاح هستهای مگر در پاسخ به حمله هستهای قبلی - پاکستان دکترین "بازدارندگی از طریق استفاده اول" را اتخاذ کرده است، به این معنی که احتمال توسل به سلاح هستهای در مواجهه با یک تهدید "وجودی" وجود دارد، حتی اگر این تهدید محدود به یک تهاجم نظامی سنتی باشد، زیرا اسلامآباد معتقد است که توسل زودهنگام یک وسیله قاطع برای جلوگیری از هرگونه هدف قرار دادن نظامی قبل از وقوع آن است.
زرادخانه موشکی
زرادخانه موشکی یکی از برجستهترین عناصر قدرت نظامی پاکستان است و این کشور در فهرست کشورهایی قرار دارد که بیشترین سرمایهگذاری را در این بخش انجام میدهند و از حمایت فنی و هنری کشورهایی مانند چین، کره شمالی و ایران بهره میبرند.
این زرادخانه از ترکیبی از موشکهای بالستیک کوتاه و میانبرد، علاوه بر موشکهای "کروز" تشکیل شده است که پاکستان در تلاش است تا آنها را به دلیل دقت بالایی که در اصابت به اهداف دارند، به لطف سیستمهای هدایت پیشرفتهای که در آنها وجود دارد، توسعه دهد.
موشکهای پاکستان در برد خود بیشتر مناطق شبه قاره هند، آسیای میانه و خاورمیانه را پوشش میدهند، همچنین تخمین زده میشود که برد آنها ممکن است به اسرائیل برسد، اگرچه اثربخشی آنها در این فاصله آزمایش نشده است.
از برجستهترین عناصر زرادخانه موشکی پاکستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
موشک ابابیل
پاکستان در سال 2017 از موشک "ابابیل" رونمایی کرد که با سوخت جامد کار میکند و از طریق سکوهای زمینی پرتاب میشود و برد آن به حدود 2200 کیلومتر میرسد.
گزارشها حاکی از آن است که میتوان آن را به کلاهکهای متعدد متعارف یا هستهای مجهز کرد، که احتمال خطا را کاهش میدهد و همچنین هدف قرار دادن آن را از سوی پدافند هوایی دشوار میکند.
موشک شاهین-3
موشک شاهین-3 در فهرست موشکهای بالستیک قرار میگیرد که با سوخت جامد کار میکنند و طولانیترین برد را در زرادخانه موشکی پاکستان دارد، زیرا برد آن 2750 کیلومتر است و میتوان آن را به کلاهکهای جنگی متعارف یا هستهای مجهز کرد.
سری موشکهای حتف-4
این سری شامل موشکهایی است که برای حمل یک کلاهک هستهای با قدرت انفجاری تا 35 هزار تن طراحی شدهاند، که بیش از دو برابر بمب "لیتل بوی" است که ایالات متحده آمریکا در سال 1945 شهر هیروشیمای ژاپن را با آن بمباران کرد.
سری موشکهای بابر
این موشک تولید داخلی در دسته موشکهای "کروز" زمینی و دریایی قرار میگیرد و برد آن حدود 700 کیلومتر است.
این موشکها با توانایی حمل کلاهکهای هستهای معادل قدرت انفجاری 10 هزار تن ماده "تی ان تی" یا یک کلاهک جنگی متعارف که وزن آن میتواند به 500 کیلوگرم برسد، مشخص میشوند.
