اعزام گسترده ناوگان جنگی آمریکا به آبهای کارائیب بار دیگر نام ونزوئلا و نیکولاس مادورو را در کانون توجه جهانی قرار داده است. واشنگتن میگوید هدف اصلی این حضور دریایی، مقابله با قاچاق مواد مخدر است؛ اما همزمان افزایش جایزه بازداشت مادورو و اتهام او به رهبری یک کارتل مواد مخدر، گمانهزنیها درباره فشار سیاسی و امنیتی بر کاراکاس را تقویت کرده است.
به گزارش سرویس بینالملل جماران، آتلانتیک نوشت: ایالات متحده سه ناوشکن موشکانداز هدایتشونده «ایجیس» و چندین ناو جنگی دیگر را به آبهای نزدیک ونزوئلا اعزام کرده است تا با قاچاق دریایی مواد مخدر مقابله کند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، مهار ورود مواد مخدر به ایالات متحده را از اولویتهای اصلی دولت خود اعلام کرده است. این ناوگان بزرگ آمریکایی که بیش از چهار هزار ملوان و تفنگدار دریایی را در خود جای داده، گمانهزنیها درباره تهدید آن علیه نیکولاس مادورو، رهبر مستبد ونزوئلا را افزایش داده است.
به گفته کارشناسان، اعزام ناوهای جنگی به کارائیب در راستای تمرکز ویژه ترامپ بر مقابله با جرائم سازمانیافته فراملی صورت گرفته است. این اقدام بیسابقه نیست؛ چرا که ترامپ در سال ۲۰۲۰ نیز چنین ناوگانی را به منطقه اعزام کرده بود. همزمان، وزارت خارجه آمریکا جایزه مربوط به اطلاعات منجر به بازداشت مادورو را دو برابر کرده و به ۵۰ میلیون دلار رسانده است. او از سوی واشنگتن بهعنوان «یکی از بزرگترین قاچاقچیان مواد مخدر جهان» معرفی شده است.
همچنین وزارت دادگستری آمریکا علیه مادورو به اتهام هدایت شبکه قاچاق مواد مخدر در ارتش ونزوئلا، موسوم به «کارتل د لس سولس»، کیفرخواست صادر کرده است. با این حال، زمانی که دولت ترامپ ماه گذشته این گروه را «سازمان تروریستی» خواند، آن را در فهرست رسمی «سازمانهای تروریستی خارجی» قرار نداد. در عوض، واشنگتن یک طبقهبندی جدید از تحریمهای فردی ایجاد کرد تا وزارت خزانهداری بتواند افراد مرتبط با این شبکه را هدف قرار دهد.
کارولین لیویت، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، روز پنجشنبه بار دیگر موضع واشنگتن را تکرار کرد و گفت: «مادورو رئیسجمهور مشروع نیست. او یک فراری و رهبر این کارتل مواد مخدر است.»
این اقدامات بار دیگر توجهها را به عملکرد دولت مادورو جلب کرده است. در شرایطی که بحرانهای جهانی متعددی جریان دارد، حکومت استبدادی او توانسته از فشارهای بینالمللی برای تغییرات دموکراتیک بگریزد و همچنان با مشت آهنین قدرت را در دست نگه دارد. تنها اندکی بیش از یک سال پیش، مادورو آشکارا نتایج آخرین انتخابات ریاستجمهوری ونزوئلا را نادیده گرفت؛ انتخاباتی که بنا بر آمارهای منتشرشده از سوی اپوزیسیون دموکراتیک، نامزد مخالف، «ادموندو گونزالس»، بیش از دو برابر مادورو رأی کسب کرده بود. با این وجود، اوایل امسال مادورو مدعی کسب مأموریتی غیرمشروع برای ادامه حضور در قدرت شد.
ونزوئلا؛ از دموکراسی شکوفا تا بحرانی با پیامدهای جهانی
ونزوئلا که زمانی بهعنوان یکی از دموکراسیهای موفق آمریکای لاتین شناخته میشد، امروز درگیر بحرانی عمیق و چندساله با پیامدهای منطقهای و جهانی است. سرکوب سیاسی در این کشور به امری فراگیر بدل شده و تاکنون نزدیک به هشت میلیون شهروند ونزوئلایی از رژیم نیکولاس مادورو گریختهاند. در این شرایط، گروههای مسلح و ساختارهای جنایت سازمانیافته، از جمله شبکههای قاچاق مواد مخدر، رشد کرده و از روابط نزدیک با مقامات دولتی بهرهمند شدهاند.
اعزام ناوهای آمریکا؛ نمایش قدرت بدون اقدام نظامی مستقیم
اعزام ناوگان دریایی ایالات متحده به کارائیب بیش از هر چیز یک نمایش قدرت به شمار میرود و به معنای آغاز حملات نظامی نیست. این اقدام در واقع هشداری است به رژیم ونزوئلا تا از بازداشت «ماریا کورینا ماچادو»، سیاستمدار برجسته مخالف، خودداری کند.
تعامل پنهان واشنگتن و کاراکاس
این رویکرد با برخی اقدامات اخیر دولت ترامپ همخوانی دارد که بیشتر بر تعامل دلالت میکنند؛ از جمله سفر «ریچارد گرنل» فرستاده ویژه آمریکا برای دیدار با مادورو در کاراکاس در اواخر ژانویه. نشانه دیگر، ادامه همکاری میان دو طرف در زمینه پروازهای اخراج مهاجران است. تنها در ماه گذشته ۹ پرواز اخراج به مقصد ونزوئلا انجام شد که بیشتر آنها پروازهای چارتر با هزینه دولت آمریکا بودند و مستقیم از مراکز بازداشت اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده در تگزاس، فلوریدا و دیگر ایالتها به کاراکاس اعزام شدند. چنین روندی بدون ارتباط منظم میان واشنگتن و کاراکاس ممکن نبود.
واکنش مادورو و اقدامات نظامی
مادورو و مقامات دولت او این عملیات را یک «جنگ روانی» برای تغییر رژیم توصیف کردهاند و همزمان احتمال مداخله نظامی مستقیم را اندک دانستهاند. با این حال، مادورو اعلام بسیج «میلیشای بولیواری» را صادر کرد و مدعی شد میلیونها غیرنظامی آماده برداشتن سلاح هستند؛ هرچند ناظران میگویند بسیاری از اعضای این نیروها تنها بازنشستگان یا شهروندان فقیرند که برای دریافت حمایت دولتی به این برنامه پیوستهاند. او همچنین دستور اعزام ۱۵ هزار سرباز به مرز کلمبیا را داد و پرواز پهپادها را در سراسر کشور ممنوع اعلام کرد. از سوی دیگر، «ولادیمیر پادرینو» وزیر دفاع ونزوئلا تأکید کرد ناوهای جنگی بر آبهای سرزمینی این کشور ـ از جمله مسیرهای حیاتی صادرات نفت ـ گشتزنی خواهند کرد.
تلاش برای حمایت داخلی و منطقهای
به نظر میرسد مادورو در پی آن است که از این فضای تنش برای جلب حمایت داخلی و تقویت جایگاه خود در سطح منطقهای استفاده کند. هفته گذشته دولت او با ارسال نامهای به کشورهای عضو سازمان ملل خواستار محکومیت عملیات آمریکا بهعنوان اقدامی تحریکآمیز شد. در همین حال، کلمبیا اعلام کرد که از نمایندگان آمریکا تضمینهای شخصی دریافت کرده مبنی بر اینکه مداخله نظامی در ونزوئلا در دستور کار واشنگتن قرار ندارد.
