ایران با همین عقیده اسلامی با همه چالش‌ها و بحران‌ها روبه‌رو می‌شود و پیروزمند، سربلند و باعزت از آنها بیرون می‌آید.
از آغاز انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ تا به امروز، حملات و توطئه‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران هرگز متوقف نشده‌اند.
و هنگامی که دشمنان نتوانستند انسجام نظام و موفقیت تجربه آن را از بین ببرند، تصمیم گرفتند با حمله نظامی، به‌ویژه از سوی رژیم صهیونیستی در صبح روز ۱۳-۶-۲۰۲۶، و سپس با حمله آمریکا، آن را مورد هجوم قرار دهند. این اقدامات پس از آن صورت گرفت که آنها از عوامل داخلی و خارجی بهره‌برداری کرده و موفق به ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای و هدف قرار دادن اماکن نظامی، امنیتی، بیمارستان‌ها، مؤسسات رسانه‌ای و تأسیسات هسته‌ای شدند.
با وجود این سلسله مستمر از حملات به تجربه اسلامی ایران، نظام جمهوری اسلامی سالم باقی ماند و توانست با قدرت و اقتدار به دشمنان خود پاسخ دهد، امنیت و ثبات خود را حفظ کند و موجب شد که مردم بیش از پیش به گرد رهبری خود جمع شوند و برای ادامه سازندگی، بازسازی و اصلاح خرابی‌هایی که دشمنان پدید آوردند، بشتابند.
بسیاری از افراد تلاش کردند تا راز پایداری تجربه سیاسی ایران، انسجام نظام اسلامی، و توانایی آن در مواجهه آگاهانه با بحران‌ها و چالش‌ها و ادامه مسیر انقلاب در تمام ابعاد سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و نظامی را بیابند.
یکی از دیدگاه‌های تازه، متعلق به نویسنده‌ای به نام عبدالوهاب المرسی است که در تاریخ ۲۷-۶-۲۰۲۵ در وبسایت «الجزیره نت» منتشر شد. وی نوشت:
«این نظام، با تمام پیچیدگی‌هایش، تنها یک ساختار سیاسی نیست که بتوان آن را از بیرون فروپاشاند؛ بلکه شبکه‌ای درهم‌تنیده از دستگاه‌ها، حافظه، ایدئولوژی و منافع است. دولتی است که بر زخم‌های خود استوار است و از تکرار گذشته امپراتوری یا بازگشت سلطه غرب به نام‌های جدید، به‌طور جمعی بیم دارد.»
تفسیرهای دیگری نیز وجود دارد که برخی به این دیدگاه نزدیک و برخی از آن دور هستند؛ اما در میان همه آنها، کمتر کسی به این نکته اشاره کرده است که اسلام به عنوان عقیده‌ای حاکم، راز قدرت و استحکام تجربه ایران در رویارویی با چالش‌های سهمگین بوده است؛ یا اینکه چگونه کشوری از جهان سوم توانسته است در کنار قدرت‌های بزرگ قرار گیرد و دژهای استکبار را درهم بکوبد؛ چه در حمله به پایگاه «عین‌الاسد» در عراق در سال ۲۰۲۰ و چه در پایگاه «العدید» در قطر، با این فریاد: «اگر می‌توانید، پاسخ دهید!»
عقیده حاکم بر ایران، یک عقیده «اسلامی محمدی(ص) و حسینی(ع)» است، که در قانون اساسی ایران نیز تصریح شده است؛ قانونی که با رأی مثبت ۹۸.۲٪ مردم به تصویب رسید.
در اصل دوم قانون اساسی آمده است:
نظام جمهوری اسلامی بر پایه اصول زیر است:
۱. ایمان به خدای یکتا (لا اله الا الله)، و حاکمیت مطلق او و لزوم تسلیم در برابر فرمان او.
۲. ایمان به وحی الهی و نقش بنیادی آن در تبیین قوانین.
۳. ایمان به معاد و نقش سازنده آن در سیر تکاملی انسان به سوی خدا.
۴. ایمان به عدل خدا در خلقت و تشریع.
۵. ایمان به امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلامی.
۶. ایمان به کرامت و ارزش والای انسان، و آزادی او همراه با مسئولیت در برابر خدا.
این نظام عدالت، استقلال سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و انسجام ملی را از راه‌های زیر تأمین می‌کند:
• اجتهاد مستمر از سوی فقهای واجد شرایط بر پایه کتاب و سنت معصومان علیهم‌السلام.
• بهره‌گیری از علوم و تجربیات بشری، و تلاش برای پیشرفت آنها.
• نفی ظلم و ستم و امتناع از پذیرش آنها به‌طور مطلق.
اینها جوهره نظام حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران است، و با همین اصول و متون، انقلاب توانست با تمام چالش‌هایی که در مسیرش قرار داشت، مقابله کند.
عقیده اسلامی محمدی(ص) و حسینی(ع) به زیان‌های مادیِ نبرد نمی‌نگرد، بلکه به بُعد معنوی آن توجه دارد. به‌عنوان نمونه، از منظر مادی، امام حسین علیه‌السلام در واقعه کربلا شکست خورد؛ تمام یارانش، بسیاری از اهل بیتش و خود حضرت به شهادت رسیدند و خانواده‌اش به اسارت رفتند.
اما نگاه اسلامی حسینی(ع) ایران، این واقعه را شکست نمی‌داند، بلکه آن را «انقلابی» می‌بیند که شعله‌های آن هنوز روشن است و الگویی برای همه آزادگان جهان شده و خیزش‌هایی را علیه طاغوت‌ها و مستکبران به‌وجود آورده است.
در نبرد ۱۲ روزه اخیر (۲۳-۶-۲۰۲۵) که رژیم صهیونیستی به ایران حمله کرد و موفق شد برخی فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای را ترور کند، بسیاری شگفت‌زده شدند که چگونه ایران توانست به‌سرعت جایگزین آنها را معرفی کند و چگونه با شوک این حمله مواجه شد، در حالی‌که این عملیات با برنامه‌ریزی کشورهای متعدد و با بودجه‌های عظیم مالی، اطلاعاتی و رسانه‌ای انجام شده بود.
راز واقعی این ایستادگی در اسلام نهفته است؛ اسلامی که ارزش‌های صبر و رضا به قضا و قدر الهی را در جان پیروان خود نهادینه کرده است. چنان‌که خداوند می‌فرماید:
«و بشّر الصابرین. الذین إذا أصابتهم مصیبة قالوا إنا لله وإنا إلیه راجعون. اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة وأولئک هم المهتدون.»
صبر در هنگام بلا، ابزار مؤمن برای مقابله با دشواری‌هاست. ما نیز ویژگی بارز ملت ایران در صبوری را انکار نمی‌کنیم؛ چنان‌که وزیر امور خارجه ایران، عراقچی، گفته است:
«پیچیدگی و استواری ایرانیان در قالی‌های نفیس ما نمایان است؛ قالی‌هایی که با صبری بی‌پایان و ساعت‌ها تلاش بافته می‌شود.»
ملت ایران همچنین به تاریخ، میراث علمی، فکری و ادبی خود که ریشه در تمدن‌های کهن دارد، افتخار می‌کند.
اما اینکه چگونه نظام اسلامی به‌سرعت جایگزین شهدا را معرفی می‌کند، ریشه در سنت پیامبر اسلام(ص) دارد؛ چنان‌که در غزوه مؤته در سال هشتم هجری، حضرت محمد(ص) جعفر طیار را به فرماندهی سپاه منصوب کرد و فرمود اگر جعفر شهید شد، زید بن حارث فرمانده شود، و اگر زید نیز شهید شد، پرچم به عبدالله بن رواحه برسد.
این «تراتبی» از ادبیات جنگ در اسلام است و یکی از ارکان موفقیت نظام اسلامی در اداره کشور است تا جای هیچ مسئولی خالی نماند و مردم بی‌سرپرست نمانند.
فرماندهان جمهوری اسلامی مسلمانانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان دارند و در سخت‌ترین شرایط به وظایف دینی خود عمل می‌کنند. چنان‌که پس از حمله به منزل مشاور رهبر انقلاب، سردار شمخانی، و فروریختن خانه‌اش، ایشان اعلام کرد که نماز صبح را زیر آوار به‌جا آورده است.
پشت هر افسر، دانشمند، اندیشمند و مسئولی در ایران، صدها نفر آماده‌اند تا افتخار خدمت به اسلام و مسلمانان را داشته باشند.
این است معنای اسلام؛ اسلامی که به ما می‌آموزد کرامت انسان مسلمان مجاهد، در شهادت است، و او برای زیستنِ آزاد و با عزت آفریده شده است. چنان‌که رئیس‌جمهور ایران، دکتر پزشکیان می‌گوید:
«ما از حسین بن علی(علیهما السلام) آموخته‌ایم که در برابر ذلت تسلیم نشویم و در برابر ظلم خم نشویم.»
ایران با همین عقیده اسلامی با همه چالش‌ها و بحران‌ها روبه‌رو می‌شود و پیروزمند، سربلند و باعزت از آنها بیرون می‌آید.
.....................................................
* مدیر مرکز الاتحاد برای مطالعات استراتژیک عراق
