بازارهای روسیه بلافاصله پس از انتشار خبرها در مورد تلاش‌های ترامپ برای پایان جنگ، بهبود قابل‌توجهی را مشاهده کردند، به طوری که ارزش روبل به بالاترین سطح خود در ۶ ماه گذشته در برابر دلار رسید که این امر ناشی از امید به کاهش تحریم‌ها بود.
به گزارش جماران به نقل از رویترز، با وجود چالش‌های اقتصادی که روسیه به دلیل تحریم‌های غربی، تورم بالا و نرخ‌های بهره بی‌سابقه با آن مواجه است، به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، فرصتی جدید برای تقویت اقتصاد مسکو ایجاد کرده است.
خبرگزاری رویترز در گزارشی می گوید که در سایه ادامه جنگ در اوکراین از سه سال پیش تا کنون روسیه با وضعیت اقتصادی پیچیده‌ای روبروست، زیرا هزینه‌های نظامی غیرقابل تجدید به تورم ناپایدار منجر شده است و نرخ بهره به ۲۱ درصد افزایش یافته و این مسأله منجر به کندی سرمایه‌گذاری و کاهش قدرت خرید شهروندان شده است.
بر اساس گفته‌های اولگ فیوگین، معاون سابق رئیس بانک مرکزی روسیه، مسکو دو گزینه پیش روی خود دارد: یا باید هزینه‌های نظامی را کاهش دهد، یا اینکه در هزینه‌کرد ادامه دهد ولی هزینه‌های سال‌های آینده را از ناحیه کاهش رشد اقتصادی، تورم بالا و کاهش سطح زندگی تحمل کند که خطرات سیاسی بیشتری را برای دولت به دنبال دارد.
فیوگین تأکید کرد که «دلیل اصلی اقتصادی که ممکن است روسیه را به مذاکره برای پایان جنگ به‌طور دیپلماتیک سوق دهد، اجتناب از هدر رفت بیشتر منابع محدود روی هزینه‌های غیرمولد است»، و تأکید کرد که این «تنها گزینه برای جلوگیری از رکود تورمی است».
دستاوردهای احتمالی پایان جنگ
در حالی که به‌نظر نمی‌رسد که روسیه به سرعت هزینه‌های دفاعی خود را کاهش دهد، زیرا این هزینه‌ها حدود یک‌سوم کل بودجه را تشکیل می‌دهد، تنها احتمال دستیابی به یک توافق دیپلماتیک می‌تواند فشارهای اقتصادی را کاهش دهد و منجر به کاهش تحریم‌ها شود و حتی شاید باعث بازگشت شرکت‌های غربی گردد.
الکساندر کولیاندِر، پژوهشگر در مرکز سیاست‌های اروپا، معتقد است که «کرملین به‌طور ناگهانی هزینه‌های تسلیح را به‌دلیل ترس از رکود اقتصادی متوقف نخواهد کرد؛ همچنین ارتش نیازمند بازسازی توانایی‌های خود است».
وی همچنین اشاره کرد که هر گونه کاهش تدریجی در تعداد سربازان می‌تواند فشارها بر بازار کار را که در حال حاضر به دلیل سربازگیری گسترده و مهاجرت دچار کمبود نیروی کار است، کاهش دهد و این مسئله باعث کاهش نرخ بیکاری به سطح بی‌سابقه‌ای برابر با ۲.۳ درصد شده است.
کلیاندِر اضافه می‌کند که احتمال پیشرفت در مذاکرات ممکن است واشنگتن را به سمت کم کردن سخت‌گیری در زمینه تحمیل تحریم‌های ثانویه بر شرکت‌های انجام‌دهنده معامله با روسیه، به ویژه آن‌هایی که از چین می‌آیند، سوق دهد و این امر واردات را آسان‌تر و هزینه‌ها را کاهش دهد.
واکنش بازارها و پاسخ بانک‌ها
بازارهای روسیه بلافاصله پس از انتشار خبرها در مورد تلاش‌های ترامپ برای پایان جنگ، بهبود قابل‌توجهی را مشاهده کردند، به طوری که ارزش روبل به بالاترین سطح خود در ۶ ماه گذشته در برابر دلار رسید که این امر ناشی از امید به کاهش تحریم‌ها بود.
با وجود رشد قوی اقتصاد روسیه پس از افت جزئی که در سال ۲۰۲۲ داشت، بانک مرکزی روسیه پیش‌بینی می‌کند که کندی رشد از ۴.۱ درصد در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲ درصد در سال ۲۰۲۵ برسد. الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی، در ۱۴ فوریه گذشته اظهار داشت که «رشد تقاضا همیشه سریع‌تر از ظرفیت تولید بوده است که این امر نشان دهن ده کندی طبیعی در رشد است».
اما توازن بانک مرکزی بین حمایت از اقتصاد و کنترل تورم همچنان به‌عنوان یک چالش باقی مانده است، در حالی که کسری مالی روسیه تنها در ماه ژانویه به ۱.۷ تریلیون روبل (۱۹.۲۱ میلیارد دلار) رسیده است که افزایش ۱۴ برابری نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد و دولت پیش‌بینی هزینه‌های سال ۲۰۲۵ را از پیش ارائه داده است.
بین دستاوردها و خطرات
هزینه‌های نظامی عمده به افزایش دستمزدها در بخش‌های مرتبط با دفاع منجر شده است، در حالی که شهروندان در بخش‌های غیرنظامی با افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی مواجه هستند.
برخی شرکت‌ها از تحولات بزرگ در الگوهای تجارت بهره‌برداری کرده‌اند و شاهد افزایش مداوم درآمدها بوده‌اند، زیرا از افزایش تقاضای مصرفی و کاهش رقابت پس از خروج بسیاری از شرکت‌های خارجی بهره‌مند شده‌اند.
با این حال، نرخ‌های بهره بالا بر شرکت‌های دیگر تأثیر می‌گذارد، زیرا الینا پوندارچوک، بنیان‌گذار شرکت اوریانتیر برای توسعه انبارها، اظهار داشته است که «در نرخ‌های بهره کنونی، راه‌اندازی پروژه‌های جدید دشوار است، زیرا پایه سرمایه‌گذاران موجود کاهش یافته است و کسانی که هنوز در بازار هستند به شرایط بانک‌ها وابسته‌اند.»
خطرات اقتصادی اصلی که روسیه با آن مواجه است، طبق گزارش‌های داخلی که رویترز به آن‌ها دسترسی پیدا کرده است، شامل کاهش قیمت‌های نفت، محدودیت‌های بودجه و افزایش بدهی‌های معوق شرکت‌ها می‌باشد. با وجود اینکه ترامپ از پایان جنگ به‌عنوان ابزاری برای تحریک اقتصاد روسیه استفاده می‌کند، اگر توافق سریعی به دست نیاید او تهدید به تحمیل تحریم‌های بیشتر کرده است.
موضع واشنگتن
کریس ویفر، مدیراجرایی شرکت مکرو ادوایزوری می‌گوید: «ایالات متحده نفوذ اقتصادی زیادی دارد و این چیزی است که روس‌ها را برای نشستن بر سر میز مذاکره آماده می‌کند.»
در حالی که مسکو سعی دارد تا بیشترین منافع اقتصادی ممکن را از هر توافق دیپلماتیک محتمل به دست آورد، واشنگتن را به دقت زیر نظر گرفته است، چراکه سوال اصلی این است: آیا ترامپ به مسکو اجازه خواهد داد که از توافق صلح بهره‌برداری اقتصادی کند، یا اینکه دوباره به تحریم‌ها شدت خواهد بخشید؟
