محمود واعظی قائممقام حزب اعتدال و توسعه گفت: اعضای شورا و شهرداران باید در مدیریت شهری متخصص باشند. لزوماً هر فرد سیاسی با امور شهری آشنا نیست. در نخستین دوره شورای شهر در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ، افرادی انتخاب شدند که کمتر سیاسی و بیشتر متخصص بودند اما به مرور، شوراها سیاسیتر شدند و با افزایش جنبههای سیاسی، کارکردهای تخصصی و مورد نیاز شهر کاهش یافت و افراد غیرمتخصص وارد شورا شدند. حتی در برخی موارد، شهردارانی انتخاب شدند که هیچ تجربه مرتبطی نداشتند. بنابراین، شورای شهر و روستا نباید سیاسی شود. البته سیاسیون میتوانند از ارتباط خود با مردم برای ارائه فهرستهای تخصصمحور استفاده کنند و اطمینان بدهند شهرداری توانمند انتخاب خواهد شد.
به گزارش جماران؛ قائممقام حزب اعتدال و توسعه با بیان اینکه اعضای شورا و شهرداران باید در مدیریت شهری متخصص باشند و لزوماً هر فرد سیاسی با امور شهری آشنا نیست، گفت: بنابراین، شوراهای شهر و روستا نباید سیاسی شود.
انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۵ برگزار میشود؛ احزاب و تشکلهای سیاسی نیز که بازیگران اصلی آوردگاه انتخابات محسوب میشوند آرام، آرام خود را برای حضور در صحنه رقابتهای انتخاباتی آماده میکنند تا بتوانند کرسیهای بیشتری را در نهاد اجتماعی و خدماتی شوراها کسب کنند.
انتخابات این دوره با ادوار گذشته یک تفاوت اساسی دارد؛ قرار است تهرانیها در قالب «تناسبی شدن» منتخبان خود را در شورای شهر تعیین کنند. این مدل که در دنیا شیوهای مرسوم است و بر اساس آن احزاب به میزان آرائی که کسب میکنند در پارلمان یا پارلمان شهری صاحب کرسی میشوند، رفته رفته جایگزین مدل اکثریتی میشود که به موجب آن افرادی که نصف به علاوه یک آراء را به دست میآورند، به مجلس راه مییافتند.
به منظور تبیین بیشتر این موضوع با «محمود واعظی» قائممقام حزب اعتدال و توسعه که در دولتهای یازدهم و دوازدهم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس دفتر رئیس جمهور، گفتوگو کردیم.
آنچه در ادامه میخوانید مشروح این گفتوگو است:
انتخابات شوراها در دوره هفتم قرار است به صورت تناسبی برگزار شود. به عنوان سوال نخست بفرمایید، آیا این روش میتواند موجب افزایش مشارکت شود و احزاب را فعال کند؟
واعظی: قاعدتاً وقتی بحث برگزاری انتخابات بهصورت تناسبی مطرح میشود، شرایط متفاوت خواهد شد، زیرا نقش احزاب در رقابتهای انتخاباتی گستردهتر میشود. در این شیوه، احزاب فعالتر میشوند و تلاش میکنند هواداران و افراد همفکر خود را برای مشارکت در انتخابات دعوت کنند. به همین دلیل، رقابتها جدیتر و تشکیلاتیتر میشود و این امر میتواند به افزایش مشارکت کمک کند.
از طرف دیگر، وقتی احزاب نقش فعال پیدا میکنند، برخلاف گروهها یا جبهههایی که صرفاً در ایام انتخابات تشکیل میشوند، فهرست میدهند و پس از چهار سال ناپدید میشوند، احزاب نمیتوانند چنین رفتار کنند زیرا در آینده نیز باید با مردم رایدهنده مجددا تعامل کنند و نمیتوانند پشت عناوین نامشخص و موقت پنهان شوند و نسبت به کارنامه چهار سال افراد پیشنهادی پاسخگو نباشند. بنابراین، امیدوارم اجرای انتخابات به روش تناسبی در شهرهای بزرگ که البته این دوره صرفا در تهران اجرا میشود، تجربه موفقی باشد. در بسیاری از کشورها نیز چنین سیستمی با موفقیت آزموده شده و سبب میشود هر جریان براساس وزن واقعی خود در ترکیب منتخبین نقش داشته باشد.
امیدوارم در تهران، با توجه به تناسبی بودن انتخابات، همه احزاب و گروههای اجتماعی در تماس با مردم حضوری فعال داشته باشند و بتوانند زمینه افزایش مشارکت هر چه بیشتر را فراهم کنند. همچنین، ضروری است احزاب سیاسی که قصد فعالیت دارند، توجه داشته باشند که شورای شهر نهادی تخصصی است و نباید همه امور صرفاً با رویکرد سیاسی انجام شود؛ شورا باید مأموریتهای تخصصی خود را انجام دهد و این مهم نیازمند معرفی افراد متخصص و دارای صلاحیت در امور شهری و عمرانی است.
آقای دکتر! برای حاکمیت همواره مشارکت حداکثری مردم در انتخابات مهم است. سوال این است: چگونه میتوان مردم را برای مشارکت گسترده در پای صندوقهای رای ترغیب کرد، بخصوص احزاب که بازیگران انتخابات هستند، چه نسخهای را باید تجویز کنند تا مردم حضوری فعال تر آن هم در انتخابات شوراها داشته باشند؟
واعظی: بخشی از این موضوع به حاکمیت و دولت مربوط میشود که لازم است رضایت مردم را بیشتر جلب کنند؛ هم از نظر اقتصادی که مردم با مشکلاتی مواجهاند و هم از نظر گشایشهای سیاسی و اجتماعی.
بخش دیگری از ماجرا به شورای شهر فعلی و شهرداران در نقاط مختلف بازمیگردد. مردم انتظار دارند ببینند آیا تغییرات مثبت در شهر ایجاد شده؟ آیا رفاه عمومی، توسعه شهری و خدمات متناسب با عوارض پرداختی، بهبود یافته است؟ اگر پاسخ مثبت باشد، طبیعتا اشتیاق به مشارکت افزایش مییابد.
همین مسئله در مورد دولت نیز صدق میکند. مردم میپرسند آیا به وعدههای انتخاباتی عمل شده است یا خیر؟ اگر وعدهها محقق شده باشد، قطعا مشارکت بالا خواهد رفت. بنابراین، اگر مردم احساس کنند رأی آنها تأثیرگذار است، در انتخابات حضور مییابند. از سوی دیگر، نامزدها نیز باید با مردم گفتوگو کنند، برنامههای خود را توضیح دهند و احزاب و گروههای سیاسی نیز باید انتخابات را از دفاتر رسمی و وزارت کشور به خانههای مردم ببرند و وظیفه دارند در سراسر کشور فعالتر حضور پیدا کنند.
نظر جنابعالی درباره اهمیت و جایگاه شوراها برای جلب رضایت بیشتر مردم چیست؟ این سوال را از آن جهت پرسیدیم که آیا نهاد شوراها توانستهاند از زمان تشکیل تا به امروز کارنامه خوبی از خود ارائه دهند؟
واعظی: شورایی که بتواند شهردار قوی و مناسب انتخاب کند، بسیار تعیینکننده خواهد بود. توسعه شهرهای کوچک به سیاستگذاری شوراها و مجریگری و کارشناسی شهرداریها بستگی دارد. شورا و شهرداری از هم جدا نیستند و در رشد و توسعه شاخصهای شهری مکمل یکدیگرند. نمیتوان شورایی انتخاب کرد که برخلاف وعدهها، شهردار را تنها براساس ملاحظات سیاسی و بدون توجه به تخصص و تجربه انتخاب کند. وقتی تصمیمات و انتخابها بر پایه تخصص باشد، اهمیت شورا برای مردم افزایش مییابد.
هرچه شهر بزرگتر باشد، مشکلات بیشتر است. مانند محیطزیست، ترافیک، نظافت و خدمات شهری. این امور مهم از طریق شورا و شهرداری اجرا میشوند. هرچه این دو نهاد بهتر، تخصصی و دلسوزانه تر عمل کنند، آرامش و رضایت مردم نیز به مراتب افزایش مییابد.
برخی کارشناسان معتقدند شوراها بهجای پرداختن به اهداف اصلی خود، بیشتر وارد سیاسیکاری شدهاند. آیا شما این نظریه را قبول دارید؟
واعظی: اعضای شورا و شهرداران باید در مدیریت شهری متخصص باشند. لزوماً هر فرد سیاسی با امور شهری آشنا نیست. در نخستین دوره شورای شهر در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ، افرادی انتخاب شدند که کمتر سیاسی و بیشتر متخصص بودند اما به مرور، شوراها سیاسیتر شدند و با افزایش جنبههای سیاسی، کارکردهای تخصصی و مورد نیاز شهر کاهش یافت و افراد غیرمتخصص وارد شورا شدند. حتی در برخی موارد، شهردارانی انتخاب شدند که هیچ تجربه مرتبطی نداشتند. بنابراین، شورای شهر و روستا نباید سیاسی شود. البته سیاسیون میتوانند از ارتباط خود با مردم برای ارائه فهرستهای تخصصمحور استفاده کنند و اطمینان بدهند شهرداری توانمند انتخاب خواهد شد.
هرچه پیش آمدیم، عملکرد شوراها تا حدی ضعیفتر شد. انتظار میرود شوراها و بهویژه شهرداران مقتدرتر عمل کنند، خدمترسانی بیشتری ارائه دهند و کمتر وارد مسائل سیاسی شوند و بهتر از وضع فعلی عمل کنند.
به نظر شما چه راهکارهایی لازم است تا در دورههای آتی شاهد ضعفهای فعلی نباشیم؟
واعظی: اگر افرادی که در فهرستها معرفی میشوند، تخصص، اهداف و برنامههای خرد و کلان خود را به شکل شفاف برای مردم فهیم کشورمان در هر نقطهای تشریح کنند، بخش قابل توجهی از مشکلات شهری کاهش مییابد. همچنین در پی چنین اقداماتی و در صورت مشارکت بالا، انتخاب دقیقتر افراد لایق تسریع و تسهیل میشود. از عواقب نامطلوب مشارکت پایین این است که احتمال پیروزی اقلیت با رأی اندک در میدان «یکطرفه» افزایش مییابد و بالطبع نتوانند مشکلات گسترده شهرها و روستاها را حل کنند!
ارتباط نزدیک شهرداران با مردم و بخشهای فعال در توسعه شهری از فعالان حوزه ساختوساز تا حوزه محیطزیست و خدمات شهری بسیار اهمیت دارد تا رضایت عمومی تقویت شود.
برنامه حزب اعتدال و توسعه برای انتخابات شوراها چیست؟ آیا نامزد معرفی میکنید؟
واعظی: حزب اعتدال و توسعه در ۳ دهه گذشته همواره تلاش کرده است در انتخاباتها حضور فعال داشته باشد. اکنون نیز برای شرکت موثر در کارزار پیشرو در سراسر کشور ستادهای انتخاباتی تشکیل دادهایم و کمیتههای مختلف برای تهران و دیگر شهرها و شهرستانها فعال شدهاند.
بنای ما بر این است که با مجموعههای اجتماعی و متخصص در امور عمرانی، شهری و محیط زیست مشورت کنیم و نهایتا افراد متخصص و کاردان که به توسعه کشور معتقدند را به مردم معرفی نماییم. امیدواریم اصناف، انجمنها و گروههای اجتماعی نیز همراه شوند تا بتوانیم فهرستی مناسب به مردم ارائه کنیم. در نهایت، معتقدم که مشارکت واقعی مردم در انتخابات شوراها زمانی محقق میشود که فعالان اجتماعی، صنوف، انجمنها و نیروهای متخصص شهری در فرآیند تصمیمسازی نقش مستقیم داشته باشند. شهر را کسانی بهتر میشناسند که هر روز در میدان عمل با مسائل آن درگیرند؛ چه در حوزه خدمات شهری، چه حملونقل، چه محیطزیست، چه ساختوساز و چه فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی.
از همین رو تأکید میکنم که در این دوره لازم است اصناف، سازمانهای مردمنهاد، انجمنهای تخصصی، دانشگاهیان و فعالان محلی نهتنها مطالبهگر باشند بلکه خود نیز برای بهبود وضعیت شهر وارد صحنه شوند. اگر آنان در معرفی نامزدهای متخصص، برنامهمحور و مورد اعتماد مشارکت کنند، هم سطح کارآمدی شوراها افزایش مییابد و هم احساس تعلق و اثرگذاری عمومی تقویت خواهد شد. ما باورداریم که اداره شایسته شهر تنها با اتکا به توان کارشناسی، تجربه میدانی و اندیشه جمعی امکانپذیر است. امروز تهران و سایر شهرهای ما بیش از هر زمان دیگری نیازمند همافزایی و مشارکت نیروهای متخصص، نهادهای مدنی، اصناف و گروههای اثرگذار اجتماعی است.
بر همین اساس، از تمامی انجمنها، تشکلهای صنفی، دانشگاهیان، فعالان حوزههای شهری، زیستمحیطی، فرهنگی، خدماتی و توسعهای، همچنین گروههای مردمنهاد و فعالان محلی دعوت میکنیم در این مسیر ملی و مسئولانه همراه ما باشند. هدف ما تشکیل شورایی کارآمد، تخصصمحور و پاسخگو است که بتواند با اتکا به حمایت مردم و ظرفیت نخبگان، گرهی از مشکلات عدیده شهرها و روستاها بگشاید و امید را در زندگی شهری افزایش دهد.
لذا در راستای معرفی «بهترینها» مشتاقانه از مشارکت و همفکری همه گروههای نخبگانی و افراد شایسته که دل در گرو اعتلای ایران عزیز و به شکل تخصصی کیفیت زندگی شهروندان دارند استقبال میکنیم. آینده بهتر شهر، ثمره همراهی متخصصین، همکاری ملی گرایانه جریانهای سیاسی و اعتماد مردم خواهد بود.
