ستارهشناسان برای نخستین بار تصویری از بقایای یک انفجار ستارهای دومرحلهای، موسوم به «ابرنواختر دو انفجاری» ثبت کردهاند. این رویداد نادر، که با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی ثبت شده، مربوط به یک کوتوله سفید است که حدود 160000 سال نوری از زمین فاصله دارد، و در کهکشان ابر ماژلانی بزرگ واقع شده است.
به گزارش جماران؛ این پدیده نوعی «کالبدشکافی کیهانی» است، که به معنی بررسی بقایای مرگ ستارگان برای درک منشأ حیات در کیهان است
ستارهشناسان برای نخستین بار تصویری از بقایای یک انفجار ستارهای دومرحلهای، موسوم به «ابرنواختر دو انفجاری» ثبت کردهاند. این رویداد نادر، که با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی ثبت شده، مربوط به یک کوتوله سفید است که حدود 160000 سال نوری از زمین فاصله دارد، و در کهکشان ابر ماژلانی بزرگ واقع شده است.
این نوع ابرنواختر که از نوع Ia است، در یک سیستم دوتایی رخ میدهد؛ جایی که یک کوتوله سفید با نیروی گرانش خود هلیوم را از ستاره همدمش میمکد. زمانی که این هلیوم به نقطهای بحرانی از گرما و چگالی میرسد، انفجار اول رخ میدهد، و شوک حاصل هستهٔ ستاره را فشرده کرده و دومین انفجار را رقم میزند. تمام اینها تنها طی دو ثانیه روی میدهد.
تصویر جدید دوحلقهٔ متمایز از کلسیم را نشان میدهد. حلقه بیرونی ناشی از انفجار اول و حلقه درونی حاصل از انفجار دوم است. پژوهشگران این دو حلقه را شواهدی قطعی از وقوع دو انفجار متوالی میدانند.
همچنین عناصر گوگرد و آهن نیز در این بقایا شناسایی شدهاند، که نشان میدهد چنین ابرنواخترهایی در تولید عناصر سنگین که برای شکلگیری سیارات و حتی حیات ضروری هستند نقش اساسی دارند.
این کشف اهمیت زیادی برای درک تحول شیمیایی کهکشانها دارد، زیرا نوع Ia ابرنواخترها منبع اصلی تولید عناصری مانند آهن، کلسیم، و گوگرد است که در ترکیب سیارات، ستارگان جدید، و حتی سلولهای خونی انسان نقش دارند.
از آنجا که مبدأ بسیاری از این عناصر در کیهان ناشناخته مانده بود، شناسایی مستقیم سازوکار دو انفجاری به دانشمندان امکان میدهد منشأ دقیق این عناصر را بهتر ردیابی کنند. این یافتهها میتواند به بهبود مدلهای کیهانشناسی و شناخت بهتر نحوه شکلگیری ماده در مقیاسهای کهکشانی کمک کند.
از آنجا که مهبانگ تنها عناصر سبک مانند هیدروژن، هلیوم، و لیتیم را پدید آورد، این ابرنواخترها منابع کلیدی تولید عناصر سنگینتر محسوب میشوند. به همین دلیل هم پژوهشگران این پدیده را نوعی «کالبدشکافی کیهانی» میدانند، که به معنی بررسی بقایای مرگ ستارگان برای درک منشأ حیات در کیهان است.