به گزارش خبرنگار ایرنا بازی های بومی و محلی از هیجان، شور و شوق خاصی برخوردار است و در زمان های نه چندان دور در مناطق روستایی شهرستان آستارا رواج بیشتری داشت.
اهالی محل برای انجام این بازی ها دنبال تشریفات خاصی نبودند بلکه در حیاط بزرگ خانه های خود و یا در کنار زمین های کشاورزی شان، اقدام به انجام این بازی های هیجان انگیز می کردند.
در مناسبت های به خصوص سال نظیر سیزده بدر نیز این بازی ها به شکل پررنگی در نقاط مختلف شهرستان آستارا اجرا می شد، طوری که بیشتر اوقات تفریح خانواده ها در روز آشتی با طبیعت با بازی های محلی سپری می شد.
مهاجرت روستاییان به شهرها و درگیر شدن اهالی با پیچ و خم زندگی ماشینی، باعث کم رنگ شدن و یا فراموشی بازی های بومی و محلی در غرب استان گیلان و شهرستان آستارا شده است.
محرم علایی یکی از شهروندان آستارایی که دهه ششم عمر خود را می گذراند، به ایرنا گفت: ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی به عنوان گنجینه ای از باورهای فرهنگی اقوام، ضمن داشتن پیوند ناگسستنی با یکدیگر، نشان هویت و فرهنگ هر کشور و بخشی از میراث آن است.
وی افزود: متاسفانه این بازی ها تحت الشعاع بازی های رایانه ای و برنامه های تلویزیونی قرار گرفته و مسئولان و متولیان امر بایستی با برگزاری برنامه ها و جشنواره های مختلف ضمن آشنا کردن نسل جوان با این بازی ها ، به احیای فرهنگ اصیل برخیزند.
رئیس هیات ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی آستارا نیز به ایرنا گفت: حدود 130 بازی بومی و محلی در شهرستان شناسایی شده و بیشتر این بازی ها در دهه های 50 و 60 انجام می شد.
شاهین شربیانی اظهار کرد: ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی دارای جنبه های نشاط و شادابی است و پیوستگی عمیق با زندگی و معیشت مردم دارد و از مهم ترین اجزاء فرهنگ مردم هر ناحیه به شمار می آید.
وی با اشاره به اینکه این بازی ها ابزاری برای انتقال عقاید، فرهنگ و تمدن از نسلی به نسل دیگر است، تصریح کرد: بازی های بومی و محلی یکی از راه های پرورش روان، فکر و جسم به شمار می آید و این بازی ها از گذشته های دور در سرزمین پهناور و کهن ایران رایج بوده و حاوی ارزش های انسانی و اخلاقی است.
شربیانی با بیان اینکه تاکنون جشنواره ای با عنوان بازی های بومی و محلی در شهرستان آستارا برگزار نشده، خاطرنشان کرد: برگزاری جشنواره ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی می تواند گامی به منظور احیاء و ترویج آداب و سنن منطقه باشد.
با همدیگر چند نمونه از بازی های بومی و محلی آستارا را مرور کنیم تا بلکه بتوانیم اندکی گرد و غبار فراموشی را از چهره این بازی ها بزداییم؛
**هفت سنگ
این بازی یکی از بازی های جالب و قدیمی ایران است و بین نوجوانان، جوانان و بزرگسالان علاقمندان زیادی دارد و به صورت گروهی و تیمی انجام می شود. هر تیم یا گروه از چهار تا هفت بازیکن تشکیل شده و برای شروع بازی توپ در دست یک گروه که به فاصله هفت متر از دایره وسط روی خطی که مشخص شده، قرار می گیرد و گروه دیگر هفت قطعه سنگ را در دایره ای به قطر 30 سانتیمتر روی هم چیده و کنار آن می ایستد و گروهی که توپ در دست دارند به ترتیب توپ را روی سنگ های روی هم چیده شده پرتاپ می کنند و وقتی توپ به سنگ ها برخورد کرد و روی زمین پخش شد، بایستی نفرات گروه مدافع توپ را برداشته و با توپ به سوی افرادی که سعی می کنند سنگ ها را دوباره روی هم در دایره بچینند پرتاب کنند.
اگر در زمان چیدن سنگ ها توپ به نفرات گروهی که مشغول چیدن سنگ ها هستند اصابت کرد، تیم برنده خواهد شد و یک امتیاز به نفع خود کسب می کند ولی اگر افرادی که سنگ ها را روی هم می چینند، زودتر این عمل را به پایان برسانند و توپ به آنها برخورد نکند، آنها صاحب امتیاز می شوند و با کسب این امتیاز توپ را به حریف واگذار کرده تا آنها این عمل را انجام دهند.
با انجام دادن این اعمال و با کسب امتیاز هفت یا پایان یافتن وقت، گروه برنده مشخص خواهد شد.
**طناب کشی
اعضای هر تیم متشکل از 9 ورزشکار (هشت نفر اصلی) و یک نفر ذخیره است. طول طناب باید حداقل 32 متر باشد و محوطه طناب کشی بایستی همواره تخت و طول محوطه طناب کشی نیز حداقل باید 36 متر باشد.
هر ورزشکار باید طناب را با دستان لخت و فاقد پوشش بگیرد، یعنی کف هر دو دست رو به بالا باشد و طناب از میان بدن و بازوان ورزشکار عبور کند، هر نوع گرفتنی که مانع از حرکت آزاد طناب باشد، قفل محسوب می شود. پاها باید به سمت جلو دراز شده باشد و ورزشکاران در تمام وقت مسابقه به حالت کشش قرار بگیرند. هر تیم زمانی برنده یک کشش است که طناب را در مسافت مورد لزومی که با علامت مشخص شده، حرکت دهد و یا داور وسط عدم صلاحیت تیمی را اعلام کند و یا آنقدر بتواند طناب را بکشد که علامت روی طناب از خط مرکزی روی زمین بگذرد.
**لی لی
بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و یک نفر را به عنوان داور انتخاب می کنند و سپس با گچ یا زغال دو خط سه متری به موازات هم و به فاصله هفت متر از یکدیگر در زمین بازی می کشند. هر گروه در پشت یکی از خط ها می ایستد. با فرمان شروع بازی توسط داور، بازیکنان دو گروه به حالت لی لی کردن به طرف خط مقابل خود می روند و هر بازیکن سعی می کند در میان راه با زدن شانه خود به شانه بازیکن گروه مقابل خود تعادل او را بر هم زده و باعث می شود که او پایی را که بلند کرده، روی زمین بگذارد و از حالت لی لی بیرون بیاید.
گروهی که افرادی بیشتری از آن در حالت تعادل (لی لی) به خط مقابل برسند، برنده بازی خواهد بود.
**کمربند بازی و یا قیش بازی
کمربند بازی یکی از بازی های بومی محلی است که به دلیل هیجان بالا طرفداران خاص خود را دارد. تعداد افراد این بازی 4 نفر به بالاست و ویژه پسرهاست. در این بازی تعدادی طناب حدودا دو متری نیاز است و تعداد طناب ها بستگی به تعداد بازیکن ها دارد، به صورتی که هر دو بازیکن یک طناب نیاز دارد.
شیوه بازی بدین صورت است که روی زمین دایره ای با شعاع حدود دو تا سه متر کشیده می شود و افرد به دو گروه تقسیم می شوند یک گروه داخل دایره قرار می گیرند و شلاق ها را از مرکز دایره به طرف محیط پهن کرده و مواظب اند افراد رقیب که بیرون دایره هستند شلاق ها را از چنگ آنها بیرون نبرند البته افراد داخل دایره با گذاشتن یک دست روی طناب ها در حالت دراز کشیدن و با یک پا می توانند به افراد رقیب حمله برده و آنها را لگد بزنند، ولی اگر شلاقی از دست آنها برده شد افراد بیرون با شلاق به جان گروهی که در مرکز دایره است می افتند و آنها را با شلاق می زنند و آنها بدون اینکه بتوانند از دایره خارج شوند فقط با پا می توانند دفاع کنند، اگر لگد افراد داخل دایره به یکی از شلاق خورد، جای خود را عوض می کنند و در این بازی گروه بیرون دایره گروه غالب هستند.
البته در این بازی خطرات احتمالی مثل زخمی شدن و تورم پاها و در رفتگی های انگشتان پا دور از انتظار نیست.
شهرستان آستارا با 86 هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان واقع است.
گزارش: یوسف هدایتی ** انتشاردهنده: کبیری
7105 / 7124/2007
انتهای پیام اهالی محل برای انجام این بازی ها دنبال تشریفات خاصی نبودند بلکه در حیاط بزرگ خانه های خود و یا در کنار زمین های کشاورزی شان، اقدام به انجام این بازی های هیجان انگیز می کردند.
در مناسبت های به خصوص سال نظیر سیزده بدر نیز این بازی ها به شکل پررنگی در نقاط مختلف شهرستان آستارا اجرا می شد، طوری که بیشتر اوقات تفریح خانواده ها در روز آشتی با طبیعت با بازی های محلی سپری می شد.
مهاجرت روستاییان به شهرها و درگیر شدن اهالی با پیچ و خم زندگی ماشینی، باعث کم رنگ شدن و یا فراموشی بازی های بومی و محلی در غرب استان گیلان و شهرستان آستارا شده است.
محرم علایی یکی از شهروندان آستارایی که دهه ششم عمر خود را می گذراند، به ایرنا گفت: ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی به عنوان گنجینه ای از باورهای فرهنگی اقوام، ضمن داشتن پیوند ناگسستنی با یکدیگر، نشان هویت و فرهنگ هر کشور و بخشی از میراث آن است.
وی افزود: متاسفانه این بازی ها تحت الشعاع بازی های رایانه ای و برنامه های تلویزیونی قرار گرفته و مسئولان و متولیان امر بایستی با برگزاری برنامه ها و جشنواره های مختلف ضمن آشنا کردن نسل جوان با این بازی ها ، به احیای فرهنگ اصیل برخیزند.
رئیس هیات ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی آستارا نیز به ایرنا گفت: حدود 130 بازی بومی و محلی در شهرستان شناسایی شده و بیشتر این بازی ها در دهه های 50 و 60 انجام می شد.
شاهین شربیانی اظهار کرد: ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی دارای جنبه های نشاط و شادابی است و پیوستگی عمیق با زندگی و معیشت مردم دارد و از مهم ترین اجزاء فرهنگ مردم هر ناحیه به شمار می آید.
وی با اشاره به اینکه این بازی ها ابزاری برای انتقال عقاید، فرهنگ و تمدن از نسلی به نسل دیگر است، تصریح کرد: بازی های بومی و محلی یکی از راه های پرورش روان، فکر و جسم به شمار می آید و این بازی ها از گذشته های دور در سرزمین پهناور و کهن ایران رایج بوده و حاوی ارزش های انسانی و اخلاقی است.
شربیانی با بیان اینکه تاکنون جشنواره ای با عنوان بازی های بومی و محلی در شهرستان آستارا برگزار نشده، خاطرنشان کرد: برگزاری جشنواره ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی می تواند گامی به منظور احیاء و ترویج آداب و سنن منطقه باشد.
با همدیگر چند نمونه از بازی های بومی و محلی آستارا را مرور کنیم تا بلکه بتوانیم اندکی گرد و غبار فراموشی را از چهره این بازی ها بزداییم؛
**هفت سنگ
این بازی یکی از بازی های جالب و قدیمی ایران است و بین نوجوانان، جوانان و بزرگسالان علاقمندان زیادی دارد و به صورت گروهی و تیمی انجام می شود. هر تیم یا گروه از چهار تا هفت بازیکن تشکیل شده و برای شروع بازی توپ در دست یک گروه که به فاصله هفت متر از دایره وسط روی خطی که مشخص شده، قرار می گیرد و گروه دیگر هفت قطعه سنگ را در دایره ای به قطر 30 سانتیمتر روی هم چیده و کنار آن می ایستد و گروهی که توپ در دست دارند به ترتیب توپ را روی سنگ های روی هم چیده شده پرتاپ می کنند و وقتی توپ به سنگ ها برخورد کرد و روی زمین پخش شد، بایستی نفرات گروه مدافع توپ را برداشته و با توپ به سوی افرادی که سعی می کنند سنگ ها را دوباره روی هم در دایره بچینند پرتاب کنند.
اگر در زمان چیدن سنگ ها توپ به نفرات گروهی که مشغول چیدن سنگ ها هستند اصابت کرد، تیم برنده خواهد شد و یک امتیاز به نفع خود کسب می کند ولی اگر افرادی که سنگ ها را روی هم می چینند، زودتر این عمل را به پایان برسانند و توپ به آنها برخورد نکند، آنها صاحب امتیاز می شوند و با کسب این امتیاز توپ را به حریف واگذار کرده تا آنها این عمل را انجام دهند.
با انجام دادن این اعمال و با کسب امتیاز هفت یا پایان یافتن وقت، گروه برنده مشخص خواهد شد.
**طناب کشی
اعضای هر تیم متشکل از 9 ورزشکار (هشت نفر اصلی) و یک نفر ذخیره است. طول طناب باید حداقل 32 متر باشد و محوطه طناب کشی بایستی همواره تخت و طول محوطه طناب کشی نیز حداقل باید 36 متر باشد.
هر ورزشکار باید طناب را با دستان لخت و فاقد پوشش بگیرد، یعنی کف هر دو دست رو به بالا باشد و طناب از میان بدن و بازوان ورزشکار عبور کند، هر نوع گرفتنی که مانع از حرکت آزاد طناب باشد، قفل محسوب می شود. پاها باید به سمت جلو دراز شده باشد و ورزشکاران در تمام وقت مسابقه به حالت کشش قرار بگیرند. هر تیم زمانی برنده یک کشش است که طناب را در مسافت مورد لزومی که با علامت مشخص شده، حرکت دهد و یا داور وسط عدم صلاحیت تیمی را اعلام کند و یا آنقدر بتواند طناب را بکشد که علامت روی طناب از خط مرکزی روی زمین بگذرد.
**لی لی
بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و یک نفر را به عنوان داور انتخاب می کنند و سپس با گچ یا زغال دو خط سه متری به موازات هم و به فاصله هفت متر از یکدیگر در زمین بازی می کشند. هر گروه در پشت یکی از خط ها می ایستد. با فرمان شروع بازی توسط داور، بازیکنان دو گروه به حالت لی لی کردن به طرف خط مقابل خود می روند و هر بازیکن سعی می کند در میان راه با زدن شانه خود به شانه بازیکن گروه مقابل خود تعادل او را بر هم زده و باعث می شود که او پایی را که بلند کرده، روی زمین بگذارد و از حالت لی لی بیرون بیاید.
گروهی که افرادی بیشتری از آن در حالت تعادل (لی لی) به خط مقابل برسند، برنده بازی خواهد بود.
**کمربند بازی و یا قیش بازی
کمربند بازی یکی از بازی های بومی محلی است که به دلیل هیجان بالا طرفداران خاص خود را دارد. تعداد افراد این بازی 4 نفر به بالاست و ویژه پسرهاست. در این بازی تعدادی طناب حدودا دو متری نیاز است و تعداد طناب ها بستگی به تعداد بازیکن ها دارد، به صورتی که هر دو بازیکن یک طناب نیاز دارد.
شیوه بازی بدین صورت است که روی زمین دایره ای با شعاع حدود دو تا سه متر کشیده می شود و افرد به دو گروه تقسیم می شوند یک گروه داخل دایره قرار می گیرند و شلاق ها را از مرکز دایره به طرف محیط پهن کرده و مواظب اند افراد رقیب که بیرون دایره هستند شلاق ها را از چنگ آنها بیرون نبرند البته افراد داخل دایره با گذاشتن یک دست روی طناب ها در حالت دراز کشیدن و با یک پا می توانند به افراد رقیب حمله برده و آنها را لگد بزنند، ولی اگر شلاقی از دست آنها برده شد افراد بیرون با شلاق به جان گروهی که در مرکز دایره است می افتند و آنها را با شلاق می زنند و آنها بدون اینکه بتوانند از دایره خارج شوند فقط با پا می توانند دفاع کنند، اگر لگد افراد داخل دایره به یکی از شلاق خورد، جای خود را عوض می کنند و در این بازی گروه بیرون دایره گروه غالب هستند.
البته در این بازی خطرات احتمالی مثل زخمی شدن و تورم پاها و در رفتگی های انگشتان پا دور از انتظار نیست.
شهرستان آستارا با 86 هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان واقع است.
گزارش: یوسف هدایتی ** انتشاردهنده: کبیری
7105 / 7124/2007
کپی شد
