ترموستات در واقع یک شیر خودکار است که دمای موتور را کنترل میکند. وظیفه اصلی آن این است که اجازه ندهد موتور زود تر از زمان لازم خنک شود یا بیش از حد داغ گردد. بهطور خلاصه ترموستات مسئول نگه داشتن دمای مناسب برای عملکرد بهینه موتور است.
ترموستات در واقع یک شیر خودکار است که دمای موتور را کنترل میکند. وظیفه اصلی آن این است که اجازه ندهد موتور زود تر از زمان لازم خنک شود یا بیش از حد داغ گردد. بهطور خلاصه ترموستات مسئول نگه داشتن دمای مناسب برای عملکرد بهینه موتور است.
در داخل موتور خودرو دما بهشدت اهمیت دارد. اگر موتور بیش از حد سرد باشد سوخت به طور کامل نسوخته و راندمان کاهش می یابد. از طرف دیگر اگر دما از حد مجاز بالاتر برود قطعات فلزی دچار انبساط زیاد میشوند و ممکن است به یکدیگر آسیب بزنند. اینجاست که نقش ترموستات پررنگ میشود. این قطعه ساده ولی حیاتی جریان مایع خنک کننده (آب رادیاتور) را با توجه به دمای موتور تنظیم میکند.
برای مثال در مواقعی که افراد از خدمات اجاره ماشین در شیراز یا دیگر شهرهای گرم کشور استفاده میکنند، سیستم خنک کننده خودرو اهمیت بیشتری پیدا میکند. چون در شرایط جاده ای و دمای بالا، نقش ترموستات در جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور حیاتی تر از همیشه خواهد بود.
انواع ترموستات ماشین
انواع ترموستات ماشین از جمله قطعاتی هستند که شاید در نگاه اول چندان به چشم نیایند اما تأثیر شگرفی بر سلامت و کارایی موتور خودرو دارند. ترموستات وظیفه کنترل دمای موتور را بر عهده دارد و در واقع یک کلید هوشمند حرارتی محسوب میشود. بدون عملکرد صحیح ترموستات احتمال بالا رفتن دمای موتور یا برعکس، سرد ماندن بیش از حد آن وجود دارد؛ چیزی که در طولانی مدت میتواند به آسیب های جدی منجر شود.
ترموستات مکانیکی (ساده)
ساده ترین و رایج ترین نوع ترموستات مکانیکی است که در بسیاری از خودرو های قدیمی تر یا اقتصادی تر استفاده میشود. این مدل با استفاده از یک موم خاص که درون کپسول فلزی قرار دارد عمل میکند. زمانی که دمای مایع خنک کننده به حد مشخصی برسد، موم ذوب شده و باعث باز شدن سوپاپ میشود. با کاهش دما، مجدداً سوپاپ بسته میشود. کارکرد این ترموستات ساده اما قابل اعتماد است.
ترموستات الکترونیکی
در خودرو های مدرن ترموستات الکترونیکی جایگزین مدل های مکانیکی شده اند. این نوع ترموستات با استفاده از سنسورهای دمایی و کنترل های الکترونیکی دقیق تری عمل میکند. مزیت بزرگ آنها، تنظیم بهینه تر دمای موتور در شرایط مختلف است. این موضوع نه تنها باعث افزایش بهره وری سوخت میشود بلکه عمر موتور را نیز افزایش می دهد.
ترموستات هوشمند یا متغیر
مدل پیشرفته تری از ترموستات ، ترموستات های هوشمند یا ترموستات با دمای متغیر هستند. این ترموستات ها بسته به بار موتور شرایط محیطی و دمای بیرون، دمای بهینه تری را برای عملکرد موتور تنظیم میکنند. خودرو هایی با استاندارد آلایندگی یورو ۵ یا ۶ معمولاً از این نوع استفاده میکنند تا علاوه بر بهینه سازی مصرف سوخت انتشار گازهای مضر را به حداقل برسانند.
ترموستات قابل تنظیم (افتر مارکت)
برای کسانی که علاقهمند به تیونینگ یا مسابقات هستند ترموستات های قابل تنظیم انتخابی هوشمندانه به حساب می آید. این مدلها به کاربر اجازه می دهند دمای عملکرد ترموستات را تغییر دهند؛ مثلاً برای عملکرد بهتر در پیست یا مناطق خیلی گرم، دمای باز شدن ترموستات را پایین تر در نظر بگیرند.
از کجا بفهمیم ترموستات خراب است
ترموستات خودرو یکی از قطعات کلیدی سیستم خنک کننده موتور است که وظیفه تنظیم جریان مایع خنک کننده را بر عهده دارد. این قطعه بهصورت خودکار باز و بسته میشود تا موتور در دمای مناسب و بهینه کار کند. اگر ترموستات دچار خرابی شود مشکلات متعددی در عملکرد خودرو ایجاد می شود که اگر به موقع تشخیص داده نشود میتواند منجر به آسیب های جدی به موتور شود. در ادامه به مهمترین نشانه های خرابی ترموستات اشاره میکنیم :
- جوش آوردن موتور: اگر دمای موتور بیش از حد بالا برود و آب رادیاتور شروع به جوشیدن کند احتمال دارد ترموستات بسته مانده باشد و مانع گردش مایع خنککننده شده باشد.
- نوسانات آمپر آب : حرکت غیرعادی عقربه دماسنج به ویژه در ابتدای رانندگی میتواند به دلیل عملکرد نادرست ترموستات باشد.
- افزایش مصرف سوخت : زمانی که موتور بهدرستی گرم نمیشود و سرد باقی می ماند، ECU سوخت بیشتری تزریق میکند که منجر به افزایش مصرف میشود.
- روشن شدن چراغ چک موتور : یکی از علائمی که در صورت بروز مشکل در سیستم خنک کننده و از جمله ترموستات دیده میشود، روشن شدن چراغ چک است.
- گرم شدن بیش از حد موتور: اگر ترموستات در وضعیت بسته گیر کرده باشد مایع خنککننده نمیتواند به درستی جریان یابد و موتور بیش از حد داغ میشود.
- خنک کار کردن موتور: در صورتی که ترموستات در حالت باز باقی بماند موتور در دمای پایین کار میکند و بازدهی آن کاهش می یابد.
- نشت مایع خنککننده: نشتی از اطراف پوسته ترموستات یا شیلنگ های آن میتواند یکی از نشانه های خرابی این قطعه باشد.
- عملکرد غیرعادی فن رادیاتور: اگر فن بهصورت مداوم یا بسیار دیر فعال شود ممکن است ناشی از سیگنال های اشتباه از سمت ترموستات باشد.
- ایجاد صداهای غیرمعمول از موتور: صدا هایی مثل جوش، غرغر یا ضربه ممکن است به علت نوسان دمایی و خرابی ترموستات باشد.
- بوی سوختگی: بالا رفتن بیش از حد دما ممکن است بوی سوختگی از موتور ایجاد کند که معمولاً ناشی از خرابی در سیستم خنک کننده است.
- دود سفید از اگزوز: اگر مایع خنک کننده وارد سیلندر شود ممکن است از اگزوز دود سفید خارج شود که میتواند نشان دهنده خرابی ترموستات یا آسیب به سرسیلندر باشد.
وظیفه ترموستات ماشین
وقتی خودرو را روشن میکنید موتور سرد است و نیاز به گرم شدن دارد. ترموستات در این لحظه بسته باقی می ماند و اجازه نمی دهد آب وارد رادیاتور شود. همین عملکرد باعث می شود دمای موتور به سرعت بالا برود. به محض رسیدن دما به حد مشخصی (معمولاً بین ۸۵ تا ۹۵ درجه سانتیگراد)، ترموستات باز می شود و مایع خنک کننده را به گردش در می آورد تا دمای موتور در سطحی ثابت باقی بماند.
این موضوع مخصوصاً زمانی اهمیت پیدا میکند که در مسیر های طولانی یا در سفر باشید مثلاً اگر قصد اجاره خودرو در شیراز را دارید سلامت سیستم خنک کننده و ترموستات خودرو از نکات کلیدی برای داشتن یک رانندگی ایمن و بدون دردسر خواهد بود.
جمع بندی
در کل وظیفه ترموستات ماشین بسیار حیاتی و کلیدی در حفظ دمای مناسب موتور است. این قطعه کوچک اما هوشمند با کنترل جریان مایع خنک کننده از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری کرده و به آن کمک میکند تا در دمای بهینه کار کند. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر حس میشود که شما برای سفر یا استفاده روزمره نیاز به خودرو داشته باشید. در نهایت مراقبت و نگهداری صحیح از ترموستات از خرابی های جدی موتور جلوگیری میکند و عمر خودرو را افزایش می دهد.
*** این مطلب در سرویس گزارش آگهی منتشر شده و تبلیغاتی می باشد؛ لذا جماران هیچ توصیه در رابطه با انجام فعالیت فوق ندارد.
