این سقای موی سپید همدانی که هم نام مولایش امام حسین(ع) است با لحنی آکنده از آرامش و متانت می‌گوید: سوگواری و عزاداری برای سید و سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع) تنها عشق می خواهد و بس... .
"سید حسین روحبخش" راوی قصه دلدادگی به ائمه اطهار(ع) به سالها قبل بر می‌گردد و سخن از عشق و دلدادگی بزرگ مردی بر زبان جاری می کند که زندگی خود را وقف خاندان سید الشهدا (ع) کرده بود.
این پیرمرد عاشق اهل بیت(ع) در حالی که به عکس های قدیمی نصب شده در هیات خیره شده بود گریزی به گذشته های دور می زند جایی که پدرش سید احمد با تاسی از ابوالفضل العباس (ع) سقای دشت کربلا آیین سقایی را آغاز می‌کند.
او می‌گوید: آیین عزاداری سقایی همدان در سال ۱۲۷۷ خورشیدی تاسیس شده و موسس عزاداری سقایی در همدان مرحوم پدرم است که با کمک مرحوم کربلائی ابوالقاسم سقا، هیات سقایی عباسیه جولان را به عنوان اولین هیات سقای همدان پایه گذاری کردند.
سید احمد روحبخش بنیانگذار عباسیه جولان و آیین سقایی در همدان است همان کسی که سالها به عشق اهل بیت(ع) در آیینهای مختلف سقایی کرد و این رسم شیرین عاشقی و دلدادگی به امام حسین (ع) را به فرزندانش آموخت تا پس از او پسرانش سید محمود، سید احمد و سید حسین این راه را ادامه دهند و خود را وقف عباسیه جولان کنند.
اما این روزها عباسیه جولان حال و هوی دیگری دارد، عطر گلاب و بوی سیب فضا را معطر کرده و سقاها که خود را برای پوشیدن لباس سقایی تطهیر کرده اند با ذکر یا عباس وارد عباسیه می‌شوند.
و اما سید حسین پیر سقای قصه ما از آداب و رسوم آیین سقایی می‌گوید که چگونه در هیات سقاهای همدان، مردان با خلوص نیت و فروتنی لباس‌های سیاه و گل اندود بر تن کرده و درحالی که پا برهنه هستند با خواندن ذکر مصیبت خیابان‌های همدان را طی میکنند.
وی ادامه داد: مریدان امام حسین (ع) در روزهای تاسوعا و عاشورا در بین عزاداران حرکت کرده و به یاد لبان تشنه شهدای دشت کربلا آب و گلاب در بین عزاداران توزیع می کنند و در این بین زنان و مردان حسینی برای گرفتن حاجت و یا ادای نذر خود به استقبال این سقاها می‌آیند.
به گفته سید حسین در روز عاشورا که عزاداری های مردم دارالمومنین همدان به اوج خود می‌رسد کاسه‌ها و کشکول‌ها پر از سیب‌های سرخ می‌شود، سیب‌های سرخی که نذر عاشقانی که برای اهل بیت (ع) چیزی کم نگذاشته اند و به جمع عزاداران پیوسته اند.
به اینجا سخن که می‌رسیم سید حسین پارچه سبز را با عطرمحمدی (ص) و گلاب خوشبو می‌کند و می‌گوید: سادات بر شاخک‌های سیب‌های سرخ تکه پارچه‌های سبز می‌بندند و شالی سبز را بر گردن می‌اندازند.
به گفته این پیر سقا در روز عاشورا سقاهای عباسیه جولان که یکی از قدیمیترین هیات های عزاداری در همدان است سر و روی و سینه و دوش خود را به گلی که متبرک به خاک کربلاست گل مال میکنند.
پیر غلامان لباس سقایی را بسیار مطهر و با ارزش می داند و معتقد است پوشیدن این رخت آداب و رسومی دارد و سقا باید ابتدا وضو بگیرد و دهانش را با ذکر بسم الله تطهیر کند و با فرستادن درود و صلوات بر خاندان پیامبر مهربانی(ص) خود را آماده حضور در هیات کند.
سقاها برای شرکت در این آیین که طرفداران بی شماری نیز دارد سپس پیراهن می‌پوشند، لچک می‌بندند، شال را چند دور بر گردن می‌پیچند و سپس بندی را که نطع بر دوش با آن برجا می‌ماند می‌بوسند، نیت میکنند و مراد می‌خواهند و بر دوش می‌اندازند.
سید حسین چه زیبا صف آرایی سقاها را توصیف می‌کند و می‌گوید پس از آماده شدن گروه، دسته عزای سقایی دو قسمت می‌شود و هر قسمت دو صف به موازات یکدیگر گام بر می‌دارند و در جلوی دسته اول و در ۲ صف آن سادات می‌ایستند و بعد با فاصله‌ای کوتاه دسته دوم می‌ایستد.
به گفته این عاشق اهل بیت (ع) روز عاشورا پس از بازگشت به عباسیه جولان، خطیب سقایان بر منبر رفته و یکایک سقایان در گذشته را یاد می‌کند و با ذکر اللهم واغفره و الهی آمین سقایان حاضر، آیین سقایی با فاتحه و صلوات بر روان در گذشتگان به پایان می‌رسد.
در این هنگام نگاه سید حسین به قاب عکس نصب شده به دیوار عباسیه میخکوب می‌شود و قطره اشکی از چشمانش بر گونه می‌غلتد و زیر لب درود و صلواتی می‌فرستد بر سقاهایی که برای دفاع از این مرز و بوم به شهادت رسیدند و اکنون یاد و خاطراتشان در این عباسیه نقش بسته است.
او می‌گوید: عباسیه جولان همدان اکنون ۶۰۰ سقا دارد و از گذشته تاکنون بیش از ۲۰۰ نفر از سقاهای آن دارفانی را وداع کرده و یا برای دفاع از کشور به درجه رفیع شهادت نایل شده‌اند.
روحبخش با ذکر اینکه آیین عزاداری سید و سالار شهیدان از روزگاران قدیم تاکنون همراه با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شد گفت: در این میان آیین سقایی همدان، به مدد عاشقان امام حسین (ع) تا امروز زنده مانده و سند محکمی بر توجه دارالمومنین همدان به حفظ اصالت ها و آیین های کهن مذهبی است.
پیر غلامان همدان آیین سقایی عباسیه جولان را یکی از کهن‌ترین نوع عزاداریها در استان همدان می‌داند که به مدد مردان سیاهپوش عباسیه‌ها و حسینیه‌های این شهر برپا می‌شود، آیینی که مردان آن با زمزمه های یا حسین(ع) و یا عباس(ع) عشق و ارادت خالصانه خود را به خاندان عصمت و طهارت(ع) ابراز میکنند.
با وجود گذشت چندین سال از برگزاری آیین سقایی در همدان و ثبت این آیین دیرینه به همت میراث فرهنگی همدان در لیست آثار ملی و همچنین در میراث معنوی کشور این برنامه به دلیل عشق دیار دارالمومنین همدان به ائمه اطهار (ع) و سید الشهدا (ع) هنور پابرجاست.
برگزاری آیین‌ها و رسوم سنتی هر دیار و زنده نگه‌داشتن آن نمادی از عشق دیرین به اباعبدالله‌الحسین(ع) است و مردم دیار الوند نیز همانند سایر عاشقان و شیفتگان امام حسین (ع) با هم زمزمه میکنند « باز این چه شورش است که در خلق عالم است، باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است».
و اما رییس سازمان تبلیغات اسلامی همدان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به فعالیت هیاتهای عزاداری در این استان گفت: آیین سقایی در استان همدان یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین آیین های مذهبی در دهه محرم است.
حجت الاسلام محمدهادی نظیری خاطرنشان کرد: این آیین بدون خرافات و در عین سادگی و با حضور جمع کثیری از سقاها و پیرغلامان برگزار می‌شود.
وی اظهار داشت: همزمان با ماه محرم یک هزار و ۵۰۰ مبلغ و مبلغه به ۲ هزار منطقه سراسر استان برای تبلیغ مسائل دینی و بصیرت افزایی دینی و سیاسی اعزام شده‌اند.
حجت الاسلام نظیری با بیان اینکه باید آیین عزاداری ماه محرم با شکوه هر چه بیشتری برگزار شود، افزود: عزاداری و گریه بر مصیبت سالار شهیدان نباید به برخی خرافات، شیوه‌های عزاداری غیر مرسوم و نامناسب آغشته شود و هیاتهای عزاداری باید این مسائل را رعایت کنند.
وی خاطرنشان کرد: در استان همدان ۲ هزار و ۲۰۰ هیات در ماه محرم امسال در سوگ سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) آیین های مذهبی و سوگواری برگزار میکنند.
۷۵۲۳/۲۰۸۷
