امین زینی وند- وجه تسمیه و پیوندی فصل بهار با زیارت اموات در آن است که چه با آمدن فصل بهار و چه با رفتن به زیارت اموات، انسان به یاد معاد می‌افتد، زیرا فصل بهاران خود سبکی از رستاخیز طبیعت و حیاتی سبز بعد از مماتی زرد است به طوری که در حدیث نبوی آمده است که وقتی ربیع فرا رسید، فراوان از معاد یاد کنید.
آدینه آخر سال نیز دارای قواعد و رسوم خاصی است، از روشن کردن شمع و چراغ و عنبر گرفته تا شستشوی قبور با آب و گلاب در این روز مرسوم است، عده‌ای نیز با پهن کردن سفره هفت‌سین، یاد و خاطره عزیزان خفته در خاکشان را زنده نگه داشته، هر کدام قبری را در آغوش گرفته و ساعتی را در جوار آنان می‌گذرانند و قلوب خود را جلایی تازه می‌دهند که این سنت آیینی را می‌توان یکی از آداب ارزشمند و باستانی ایرانیان با رنگ و لعاب اسلامی برشمرد.
بر این اساس رسم دیرین زیارت اهل قبور به عنوان یک سنت شایسته علاوه بر اینکه مورد تایید اسلام است، موجب خرسندی و سرور اموات می‌شود و چه نیکوست انسان در طلیعه بهاران، همانطور که به خانه‌تکانی خانه می‌پردازد با رفتن به وادی خاموشان، خانه‌تکانی دل را هم انجام بدهد و با خشوع قلب عرض کند: بارالها؛ این ابدان فانى، این جسدهاى پوسیده و این استخوانهاى متلاشى شده که از دنیا رفته و به ذات مقدست ایمان داشتند را در دریای بیکران رحمتت قرار ده و سلام مرا نیز بر آن‌ها نازل گردان؛ شاعر مکمل این سخن می گوید: آخرین جمعه هم رفت و ندادی به گدا حلوایی - وای اگر نبود از پس امروز فردایی.
در متون روایی شیعیان و در سیره ائمه معصومین ما نیز به وضوح می‌توان دریافت که زیارت اموات مورد تایید مکتب مترقی اسلام است و در کتب روایی مسلمانان به طور مکرر بر رفتن به قبرستان به عنوان شهر خاموشان سفارش شده است، فی‌المثل در اوصاف دخت نبی مکرم اسلام(ص) آمده است، آن حضرت در طول سه ماهی که بعد از پدر بزرگوارشان در قید حیات بودند علاوه بر اینکه هر جمعه به زیارت مرقد مطهر پیامبر(ص) می‌رفتند، در طول هفته نیز مزار مطهر شهدا را زیارت می‌کردند.
نکته قابل تامل در سنت پسندیده زیارت خفتگان در خاک آن است که این سنت در گذر زمان دچار خدشه نشده، هر چند ممکن است رنگ و بوی آن، شدت و حدت گذشته را نداشته باشد اما اصل آن پابرجا بوده و مسبوق به سابقه است و بر ماست که با رعایت احکام شرعی، حرمت و یاد اموات و قبرستان را نگه داریم تا آیندگان هم حریم ما را نگه داشته و به یاد ما باشند.
پیام این سنت فراموش ناشدنی و دیرینه که ریشه در هویت دینی ما دارد این است که غم و شادی همواره در کنار همدیگر بوده، هم عرض همدیگرند، و در کنار هر حیاتی مماتی است، چه بسا صورت فردی را در لحظه سال تحویل گذشته بوسیدیم و مواعید را به وی تبریک گفتیم و امروز مجبوریم با قرائت حمد و سوره‌ای خاطرش را یاد کنیم.
اهمیت خیرات برای اموات تا جایی است که امام صادق(ع) می‌فرماید: اگر می‌دانستید اموات چقدر محتاج خیرات هستند، حتی ته مانده غذایی که برای حیوانات می‌ریختید هم به یاد آن‌ها بود. مخلص کلام اینکه نباید زیارت اموات را فقط به آدینه آخر سال موکول کنیم زیرا آن‌ها در طول سال منتظر تحفه و احسان ما هستند پس بدانیم خفتگان در ایستگاه آخر زندگی در همه حال چشم انتظار قرائت فاتحه و یاسین هستند.
46
