اگر شهر قزوین در گذشته نه چندان دور با معضل دست فروشی و ترافیک ناشی از آن مواجه بود امروز با پدیده فروشندگان داربستی رو به رو است که معضلات و مشکلات زیادی را به دنبال دارد.
مشاغل دستفروشی همواره به عنوان یکی از دغدغه‌های مدیران شهری مطرح بوده و در عین حال به خاطر عرضه کالا به قیمتی مناسب تر با استقبال شهروندان مواجه است ولی خیابان‌های شهر در تصرف فروشندگان سیار و خانه به دوش قرار دارد.
به گزارش جماران به نقل از ایرنا، حضور این قشر از جامعه در نقاطی از شهر سبب افزایش ترافیک و ناهنجاری شده و رفت و آمد عابران پیاده و خودروها را سخت می‌کند؛ از این رو متولیان این امر برآنند تا با ساماندهی دستفروشان، ضمن حل معضل ترافیک، رفاه حال شهروندان را نیز فراهم آورند.
به گفته مسوولان مدیریت شهری در کنار همه اقداماتی که برای ساماندهی معابر شهری در سال‌های گذشته انجام شده است نگاهی گذرا به خیابان‌های شهر، نشان از حضور جدی پدیده وانت‌بارها و فروشندگان خیابانی دارد، افرادی که در حتی در گوشه و کنار شهر اقدام به نصب سازه‌های سیار کرده و ساکن دائمی شده‌اند.
اگرچه شرایط اقتصادی و مشکلات موجود در جامعه در سال‌های گذشته افراد زیادی را به دست فروشی متمایل کرده است، مسوولان استانی با درک وضعیت موجود تلاش کردند تا بخشی از شرایط فعالیت را برای گروه‌های ضعیف و متوسط جامعه در این زمینه تسهیل کنند اما گویا افراط در همراهی با این افراد موجب شده است تا در بخش‌هایی از شهر، شاهد تصرف خیابان‌ها و نصب سازه‌های دائمی باشیم.
سازه‌هایی که شغل دست فروشی را از شکل سنتی آن خارج کرده است و به جای اینکه راهکاری هرچند موقتی برای رفع فشارهای اقتصادی از عده‌ای را فراهم کند می‌توان گفت راهکاری مناسب برای فرار از پرداخت مالیات، هزینه‌های اجاره مکان و نظارت‌های صنفی برای این افراد شده است.
این عوامل، تعداد دست فروشان و وانت بارها را طی سال جاری تا چندین برابر افزایش داده است، به علاوه موجب شده تا برخی از خیابان‌های شهر به صورت ویژه در تصرف این افراد باشد و با ایجاد سازه‌های فلزی مکان‌های ثابت و اسکان موقت را برای خود ایجاد کنند.
تخریب سیمای شهر، تضییع حقوق عابران و تصرف خیابان‌ها رهاورد دست فروشان ساکن است
معاون خدمات شهری شهرداری قزوین در این باره گفت: مشکلات اقتصادی موجود در کشور و بیکاری‌های ایجاد شده منجر به افزایش تعداد دست فروشان در شهر شده و سیاست ما مدیریت اوضاع بوده است به‌گونه‌ای که با درک شرایط از ایجاد ناهنجاری در شهر جلوگیری شود.
وحید مقدم سلیمی افزود: متاسفانه شاهد هستیم که برخی از این افراد پای را فراتر گذاشته‌اند و اقدام به نصب داربست و سازه‌های فلزی در شهر کرده‌اند.
وی اظهار داشت: شهرداری‌ها برای عبور از این بحران و ساماندهی این مقوله، فضاهایی را مانند روز بازارهای هفتگی یا بازارچه‌های موقت مهیا می‌کنند تا دستفروشان در این مکان‌ها به کسب خود بپردازند ولی متاسفانه عده‌ای از این دستفروشان با طمع فروش بیشتر و نداشتن رقیب در کنار خود حاضر به همکاری نیستند و با انتخاب مسیرهای پرتردد همچون کمربندی شهید بهشتی، ورودی کوثر، خیابان خیام و میدان انگور در مسیر بلوار اسدآبادی، تنها به سود بیشتر خود می‌اندیشند.
معاون خدمات شهری شهرداری قزوین گفت: حضور گسترده این افراد موجب برهم خوردن سیمای شهری، دشواری تردد عابران و ایجاد ترافیک شهری شده و تضییع حقوق شهروندان را رقم می‌زند.
ساماندهی دستفروشان به تنهایی از عهده شهرداری بر نمی‌آید
این مسوول ادامه داد: پدیده دستفروشی دیگر این روزها فقط پدیده‌ای اجتماعی حاصل از بیکاری نیست بلکه توازن اجتماعی فرهنگی شهر را برهم می‌ریزد و به عنوان یک شاخص نامطلوب شهری به چشم می‌آید.
مقدم سلیمی افزود: به این‌گونه افراد دیگر نباید نگاه دست‌فروش داشت چراکه آنها هنجارشکن هستند و گاهی مشاهده شده این افراد شرور و با سابقه بوده و به تذکر ماموران اجرائیات شهرداری نه تنها توجه‌ای نمی‌کنند که به‌صورت قلدرمآبانه حتی ماموران اجرائیات را مورد ضرب و جرح هم قرار داده‌اند.
مقدم گفت: با توجه به این موضوع، شهرداری به تنهایی توان برخورد با این افراد را ندارد چرا که ماموران شهرداری ضابطان قضایی نیستند و تبصره یک بند ۲ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها نیز چنان پشتوانه قوی یا قهرآمیزی ندارد که بتوان به استناد این قانون با افراد هنجارشکن برخورد کرد.
وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که عده زیادی از این افراد از راه دستفروشی در کف خیابان‌ها ارتزاق می‌کنند شهرداری به دنبال برخوردهای قهری و سلبی با صاحبان این مشاغل نیست بلکه براساس قانون شهرداری‌ها باید این مشاغل را ساماندهی کند که تحقق این امر، به تنهایی از توان شهرداری‌ها خارج است و دست یاری دیگر نهادها همچون اداره کل مسکن و شهرسازی، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی و مراجع قضایی را می‌طلبد.
شیوع بیماری کرونا تعداد دست فروشان را افزایش داده است
معاون خدمات شهری شهرداری قزوین با بیان اینکه این روزها به دلیل تعطیلی برخی از صنوف و کسب و کارها دست فروشی در سطح شهر افزایش یافته است، افزود: بر اساس آمارهای موجود اگر روز بازارهای سطح شهر در سال‌های قبل ۱۰۰ نفر دست‌فروش داشت الان به ۶۰۰ نفر رسیده است که یکسری به صورت داربستی، برخی وانت بار و تعدادی نیز به صورت بساطی مشغول فعالیت هستند.
مقدم عنوان کرد: با وجود همه مشکلاتی که فعالیت دستفروشان ساکن در نقاط مختلف شهر ایجاد کرده است نمی‌شود با این معضل به صورت آنی با توجه به تعداد زیاد این افراد در سطح شهر برخورد کرد بلکه باید جامعه هدف در این زمینه، شناسایی شوند و با همراهی نهادهای همکار با یک برنامه‌ریزی مناسب وارد عمل شد.
وی افزود: فعالیت دستفروشان داربستی‌ها به هر شکل در سطح شهر شایسته نیست چرا که به سبب مسائل امنیتی و تضییع حقوق مردم در جامعه این الزام وجود دارد که وانتی‌ها نباید هیج معبری را به صورت دائم اشغال کنند، چون اگر فردی داربستی را حتی به اندازه چهار متر مربع دایر می‌کند در کنار آن شب خوابی به وجود می‌آید که خود این امر معضلاتی را در پی دارد.
این مسوول ادامه داد: برخی از این افراد در کنار داربست‌هایی که ایجاد می‌کنند شب‌ها برای نگهداری از اموال خود مجبور به اسکان در همان محل هستند که به لحاظ اجتماعی در آینده آسیب‌زا خواهد بود.
وی تصریح کرد: برخی از این افراد در صورت ماندگاری در یک محل احساس تملک می‌کنند که بعد از مدتی برای جابه جایی این افراد دچار چالش خواهیم شد درحالیکه در گذشته استفاده از چرخ تافی در شهر مد بود و افراد براساس ماهیت کار خود در سطح خیابان یا محدوده خاصی چرخ می‌زدند و افراد ادعای مالکیت نمی‌کردند ولی اکنون شکل دست فروشی به صورت گسترده تغییر پیدا کرده است.
وانت‌بارها باید در شهر گردشی فعالیت کنند/ اسکان دائم در فضاها آسیب‌زاست
معاون خدمات شهری شهرداری قزوین گفت: وانت‌بارها باید در سطح شهر در گردش باشند ولی فروشندگان داربستی، معضلی جدی محسوب می‌شوند که حق فعالان و کسبه صنف را تضییع کرده‌اند و با درآمدی حتی بالاتر، از پرداخت مالیات، اجاره‌بها و هزینه‌های دیگر شانه خالی می‌کنند.
مقدم گفت: برای مدیریت این شرایط، شهرداری، فرمانداری و دادستانی به عنوان مرجع قضایی و ناجا و راهور در این امر باید نظارت داشته باشند تا با فاز بندی کردن اجرای طرح بتوانیم عملکردی شایسته در شهر داشته باشیم.
مدعی‌العموم، مساله تضییع حقوق مردم براثر فعالیت دستفروشان را پیگیری می‌کند
معاون دادستان قزوین در این خصوص از ورود مدعی‌العموم به مساله خبر داد و گفت: متاسفانه در برخی از معابر شهری، شاهد ایجاد سازه‌های فلزی و داربست دستفروشان هستیم که این سازه‌ها موجب سد معبر و نارضایتی عمومی شده و گزارش‌های مردمی نیز در این خصوص به دادستانی واصل شده است.
یعقوب دادگر افزود: مردم از ترافیک، تصادفات و آسیب دیدن عابران در کنار این سازه‌ها گلایه‌مند هستند که باید به صورت ویژه مورد بررسی قرار گیرد.
وی اظهار داشت: دادستانی طی مکاتباتی با شهرداری، خواستار جمع‌آوری سازه‌ها و داربست‌ها در جهت احیای حقوق عامه، پیشگیری از وقوع جرائم احتمالی، حفظ نظم و آرامش عمومی و اجرای مقررات مربوط به سد معبر در ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها شد که این موضوع از سوی شهرداری با همکاری فرماندهی انتظامی شهرستان قزوین اجرایی گردید و نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام شد.
معاون دادستان قزوین تصریح کرد: شرایط اقتصادی ایجاد شده در جامعه موجب شده است تا نگاهی همراهانه با مساله دستفروشی داشته باشیم و به دنبال برخورد قهری و سلبی نباشیم اما اجازه نمی‌دهیم حقی از مردم تضییع شود، ازاین‌رو نیازمند همراهی دستگاه‌های دیگر هستیم و باید طرح‌های مدیریت دستفروشان به صورت مستمر اجرایی شود.
دادگر با بیان اینکه تصرف عدوانی خیابان‌های شهر غیرقانونی بوده و در تردد مردم، اخلال ایجاد کرده است، افزود: این امر در قانون پیش بینی شده و طی جلساتی متعدد برخی از این تخلفات رسیدگی و برخی نیز اعلام شده است، حتی در این خصوص دستور قضایی داریم ولی به دلیل پیگیری نکردن مجموعه شهرداری، دستور قضایی صادر شده اجرایی نشده است.
وی تصریح کرد: متاسفانه شاهد این هستیم که برخی افراد، معابر شهر را با هزینه‌های گزاف اجاره می‌دهند و هیچ برخوردی با آنها صورت نمی‌گیرد درحالیکه ما برای ورود قضایی مشکلی نداریم به‌شرطی که شهرداری در این امر ورود جدی داشته باشد.
هرگونه داربست در سطح شهر باید جمع‌آوری شود
مدیرکل دفتر امور شهری استانداری قزوین از نابه سامانی وانت‌بارها در شهر قزوین گلایه کرد و گفت: هرگونه داربست در سطح شهر باید جمع آوری شود و وانت‌بارها باید ساماندهی شوند چراکه این موضوع تبعات سنگینی را به بازار میوه‌فروشان و برخی رسته‌های صنفی و حتی زیباسازی شهر وارد ساخته است.
مصطفی صالحی افزود: ما منکر وجود بیکاری و مشکلات اقتصادی مردم نیستیم اما با این حال منطقی نیست که رفاه، امنیت و آسایش عمومی شهروندان قربانی خواسته‌ها و تمایلات بخش کوچکی از جامعه شود، چرا که یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد دستفروشی و شغل‌های کاذب، نبود شغل و بیکاری است.
وی اظهار داشت: متاسفانه به دلیل رعایت نکردن قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی از سوی وانت‌های میوه‌فروش، در بسیاری از ساعات در خیابان‌های اصلی قزوین شاهد ایجاد ترافیک سنگینی هستیم.
صالحی ادامه داد: همچنین در برخی نقاط شهر تعدادی از افراد به صورت غیربهداشتی و غیرقانونی اقدام به عرضه مواد خوراکی می‌کنند که این کار علاوه بر ایجاد مشکلات ترافیکی و سد معبر، سلامت شهروندان را هم به خطر می‌اندازد که انتظار داریم ادارات و نهادهای مربوط مانند شبکه بهداشت و درمان، شهرداری را در زمینه جمع‌آوری این افراد یاری کنند.
مدیرکل امور شهری استانداری قزوین اضافه کرد: به نظر می‌رسد همراهی با دستفروشان و بی‌توجهی به این امر در بلندمدت موجب افزایش این ناهنجاری در جامعه شده است و امروز با یک برنامه بلند مدت نیازمند اصلاح ساختار شهری و معابر هستیم که به صورت پایلوت در چند نقطه از شهر اجرایی می‌شود.
وی تصریح کرد: طرح ساماندهی و رفع سد معبر وانت‌بارها با همکاری و اخذ مجوزهای قانونی از مراجع قضایی، نیروهای انتظامی و پلیس راهور اجرایی خواهد شد.
صالحی افزود: باید در بحث ساماندهی دستفروشان شهرداری با کمک نیروی انتظامی در وهله اول اخطار داده شود و هرگونه داربست در سطح شهر جمع‌آوری گردد و افراد در وسایل نقلیه خود اقدام به فروش کنند و بر مسایل ترافیکی در شهرها با هماهنگی فرمانداری و نیروی انتظامی نظارت شود.
مدیرکل امور شهری استانداری قزوین خاطرنشان کرد: شهرداری هم باید این وانت‌بارها را به جمع‌آوری زباله‌های اطراف و رعایت مسائل ترافیکی الزام کند و فاصله دو وانت‌بار باید حداقل ۲۰ متر باشد همچنین وانت‌بارهای دست‌فروش از دایره خودروهای حمل و نقل عمومی حذف شوند.
