هرچند حضور میدانی استاندار و دیگر مسئولان فارس در صحنه سیل پنجم فروردین ماه دروازه قرآن شیراز و اهتمام دولت در اعزام سه عضو کابینه در مدت کوتاهی پرونده این سیل را بست اما در آن سوی حوزه آبریز شمال شرق این شهر، در شهرک سعدی با وجود تلاش های مردم و مسئولان، هنوز مردم منطقه با مشکلات ناشی از سیل ششم فروردین روبرو هستند.
سیل پنجم و ششم فروردین ماه از یک واقعیت در شهر شیراز رونمایی کرد که این شهر گردشگرپذیر همچنان در معرض تهدید سیل است.
آخرین نتیجه بررسی علمی درباره شهرستان شیراز گویای آن است که 25.2 درصد سطح این شهرستان حساس به سیل، 1.21 درصد به طور همزمان در معرض سیل و آتش سوزی جنگل و 18.13 درصد نیز در معرض خطر مشترک سیل و زمین لغزش است؛ در این میان، 3.57 درصد سطح این شهرستان در معرض هر سه خطر سیل، آتش سوزی جنگل و زمین لغزش است.
این واقعیت علمی گویای آن است که سامان دادن امور سیل زدگان دروازه قرآن و محله سعدی شیراز، پایان راه نیست و بلکه باید سرآغاز راهی برای پیشگیری از خسارت های بحران های طبیعی آینده باشد.
گفته شده است تحقیقات علمی مربوط به ایجاد کانال زیرزمینی انتقال آب بین حوزه آبریز دروازه قرآن تا چهار راه چهل مقام در شهرداری شیراز یافت نشده است که بر اساس آن، بتوان درستی یا نادرستی محاسبات علمی سال های دهه 1360 را محک زد.
این موضوع، ماموریتی را فراروی مسئولان استان قرار می دهد که نهایت تلاش خود را برای بهره گیری از اعتبارات ملی مدیریت بحران سیل به کار گیرند تا با بهره گیری از ظرفیت دانشگاهیان، همه راه های خطر ناشی از سیل در شیراز احصاء و برای آنها راه تدبیر یافته شود.
تا آن زمان، طرح ریزی برنامه فوریتی برای چند نقطه آسیب پذیر از سیل در شیراز باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.
آنگونه که مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس اعلام کرده است، 90 درصد ساختمان های آسیب دیده از سیل شیراز غیرمجاز هستند. اینک و در هنگامه گذر از بحران سیل، فرصت طلایی برای جراحی این نابسامانی در ساخت و ساز این شهرک به وجود آمده است.
به نظر می رسد، برنامه جابجایی ساکنان منطقه سیل زده سعدی که به واسطه ساخت و ساز بر روی مسیل قدیمی و حاشیه آن همچنان در معرض آسیب و خطر هستند، باید در کوتاه زمان ممکن طرح ریزی و عملیاتی شود. همجواری این منطقه با آرامگاه سعدی شاعر بلندآوازه ایران همچنین این فرصت را فراهم می آورد که با تخریب منازل غیرمجاز و افزودن آنها به حریم این آرامگاه، جلال و شکوهی خاص برای این جاذبه گردشگری داخلی و خارجی فراهم آورد و به طور همزمان، آسیب های اجتماعی در مجاورت این آرامگاه را کاهش داد.
در ارتباط با حوزه آبریز دروازه قرآن، نیز انتظار است پیشنهاد استادان دانشگاه مبنی بر تخریب همه ساخت و سازهای مسیل پایین دست دروازه قرآن به طور جدی پیگیری و به طور همزمان، واکاوی راهکارهای جلوگیری از سیل دوباره در دروازه قرآن دنبال شود.
و اما، نقاط در معرض آسیب شیراز از حوادث سیل آتی محدود به این نقاط نیستند و به گفته دانشگاهیان، شهرک گلستان و منطقه دوکوهک نیز می توانند بسترساز فاجعه ای بزرگ تر از سیل دروازه قرآن باشند.
بر این اساس، شهرک سازی در بخش شمالی شهرک گلستان، چراغ هشدار سیل را در این منطقه روشن کرده است و از دیگر سو، در منطقه دوکوهک شیراز نیز عده ای بدون مجوز در شیب بسیار تند و کنار رودخانه در حال ساخت و ساز هستند که این مساله نیز بسیار خطرناک است و اگر باران با شدت و میزان مشابه روز پنجم فروردین 98 دروازه قرآن، در دوکوهک نیز ببارد فاجعه آفرین خواهد بود؛ به ویژه آن که این منطقه شیب بسیار تندتری از دروازه قرآن دارد و این مساله می تواند رخداد تلخ تری را موجب شود.
هم اینک، چراغ هشدار سیل در شیراز روشن است و نیاز است که مسئولان فراتر از ملاحظات اجتماعی، قاطعانه مقابل سودجویی ها، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شهرها و حاشیه و بستر رودخانه ها بایستند و در همین حال، فعالیت های آبخیزداری با جدیت دنبال شود.
همزمان با تلاش ها در زمینه تدوین برنامه های عملیاتی مدیریت بحران در شیراز، نباید از اهمیت مساله فرهنگسازی غافل شد. تصاویر سیل فروردین 98 شیراز گویای آن است که برخی افراد بی اعتنا به سیل در جریان، در حال گرفتن فیلم و حتی سلفی با سیل هستند و از خارج شدن از خودرو، خودداری می کنند تا این که برخورد و انباشتن خودروها بر روی یکدیگر فاجعه ای انسانی را شکل دهد.
این موضوع گواه روشنی است که آموزش مردم در کاهش آسیب های ناشی از مدیریت بحران از اهمیت بسیاری برخوردار است.
بنا بر آنچه که گذشت، مدیریت سیل آینده در شیراز تنها به مدد و کمک های فرا استانی میسر به نظر می رسد. اگر امروز طرحی با عنوان احیای رود دره ها در شهر تهران در حال اجرا است و اعتبارات زیادی از سوی دولت به این طرح اختصاص یافته است، امروز نیز شهر شیراز متاثر از آسیب سیل، نیازمندتر از پایتخت در اجرای چنین طرحی است.
از یاد نبریم، رودی که طی هزاران و شاید میلیون ها سال راه خود را یافته است و امروز با دخالت انسان در طبیعت، مسیر و حریم آن اشغال شده، ممکن است همین فردا به خروش درآید و انتقام خویش را بگیرد.
پاسداشت حرمت 21 هموطن جان باخته در سیل شیراز می طلبد که مسئولان، دانشگاهیان، اهالی رسانه و دیگر فعالان سیاسی و اجتماعی، درس های سیل شیراز را هیچ گاه از یاد نبرند و در برابر قانون شکنی سودجویان و ساخت و سازهای غیرمجاز سکوت نکنند. در این راستا، انتظار است که مسئولان هر ماه گزارشی از اقدام های خود برای مدیریت سیل آینده در شیراز ارائه دهند و دانشگاهیان نیز به مسئولیت اجتماعی خود در این زمینه بیش از پیش عمل کنند.
* ایرنا مرکز شیراز
انتهای پیام سیل پنجم و ششم فروردین ماه از یک واقعیت در شهر شیراز رونمایی کرد که این شهر گردشگرپذیر همچنان در معرض تهدید سیل است.
آخرین نتیجه بررسی علمی درباره شهرستان شیراز گویای آن است که 25.2 درصد سطح این شهرستان حساس به سیل، 1.21 درصد به طور همزمان در معرض سیل و آتش سوزی جنگل و 18.13 درصد نیز در معرض خطر مشترک سیل و زمین لغزش است؛ در این میان، 3.57 درصد سطح این شهرستان در معرض هر سه خطر سیل، آتش سوزی جنگل و زمین لغزش است.
این واقعیت علمی گویای آن است که سامان دادن امور سیل زدگان دروازه قرآن و محله سعدی شیراز، پایان راه نیست و بلکه باید سرآغاز راهی برای پیشگیری از خسارت های بحران های طبیعی آینده باشد.
گفته شده است تحقیقات علمی مربوط به ایجاد کانال زیرزمینی انتقال آب بین حوزه آبریز دروازه قرآن تا چهار راه چهل مقام در شهرداری شیراز یافت نشده است که بر اساس آن، بتوان درستی یا نادرستی محاسبات علمی سال های دهه 1360 را محک زد.
این موضوع، ماموریتی را فراروی مسئولان استان قرار می دهد که نهایت تلاش خود را برای بهره گیری از اعتبارات ملی مدیریت بحران سیل به کار گیرند تا با بهره گیری از ظرفیت دانشگاهیان، همه راه های خطر ناشی از سیل در شیراز احصاء و برای آنها راه تدبیر یافته شود.
تا آن زمان، طرح ریزی برنامه فوریتی برای چند نقطه آسیب پذیر از سیل در شیراز باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.
آنگونه که مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس اعلام کرده است، 90 درصد ساختمان های آسیب دیده از سیل شیراز غیرمجاز هستند. اینک و در هنگامه گذر از بحران سیل، فرصت طلایی برای جراحی این نابسامانی در ساخت و ساز این شهرک به وجود آمده است.
به نظر می رسد، برنامه جابجایی ساکنان منطقه سیل زده سعدی که به واسطه ساخت و ساز بر روی مسیل قدیمی و حاشیه آن همچنان در معرض آسیب و خطر هستند، باید در کوتاه زمان ممکن طرح ریزی و عملیاتی شود. همجواری این منطقه با آرامگاه سعدی شاعر بلندآوازه ایران همچنین این فرصت را فراهم می آورد که با تخریب منازل غیرمجاز و افزودن آنها به حریم این آرامگاه، جلال و شکوهی خاص برای این جاذبه گردشگری داخلی و خارجی فراهم آورد و به طور همزمان، آسیب های اجتماعی در مجاورت این آرامگاه را کاهش داد.
در ارتباط با حوزه آبریز دروازه قرآن، نیز انتظار است پیشنهاد استادان دانشگاه مبنی بر تخریب همه ساخت و سازهای مسیل پایین دست دروازه قرآن به طور جدی پیگیری و به طور همزمان، واکاوی راهکارهای جلوگیری از سیل دوباره در دروازه قرآن دنبال شود.
و اما، نقاط در معرض آسیب شیراز از حوادث سیل آتی محدود به این نقاط نیستند و به گفته دانشگاهیان، شهرک گلستان و منطقه دوکوهک نیز می توانند بسترساز فاجعه ای بزرگ تر از سیل دروازه قرآن باشند.
بر این اساس، شهرک سازی در بخش شمالی شهرک گلستان، چراغ هشدار سیل را در این منطقه روشن کرده است و از دیگر سو، در منطقه دوکوهک شیراز نیز عده ای بدون مجوز در شیب بسیار تند و کنار رودخانه در حال ساخت و ساز هستند که این مساله نیز بسیار خطرناک است و اگر باران با شدت و میزان مشابه روز پنجم فروردین 98 دروازه قرآن، در دوکوهک نیز ببارد فاجعه آفرین خواهد بود؛ به ویژه آن که این منطقه شیب بسیار تندتری از دروازه قرآن دارد و این مساله می تواند رخداد تلخ تری را موجب شود.
هم اینک، چراغ هشدار سیل در شیراز روشن است و نیاز است که مسئولان فراتر از ملاحظات اجتماعی، قاطعانه مقابل سودجویی ها، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شهرها و حاشیه و بستر رودخانه ها بایستند و در همین حال، فعالیت های آبخیزداری با جدیت دنبال شود.
همزمان با تلاش ها در زمینه تدوین برنامه های عملیاتی مدیریت بحران در شیراز، نباید از اهمیت مساله فرهنگسازی غافل شد. تصاویر سیل فروردین 98 شیراز گویای آن است که برخی افراد بی اعتنا به سیل در جریان، در حال گرفتن فیلم و حتی سلفی با سیل هستند و از خارج شدن از خودرو، خودداری می کنند تا این که برخورد و انباشتن خودروها بر روی یکدیگر فاجعه ای انسانی را شکل دهد.
این موضوع گواه روشنی است که آموزش مردم در کاهش آسیب های ناشی از مدیریت بحران از اهمیت بسیاری برخوردار است.
بنا بر آنچه که گذشت، مدیریت سیل آینده در شیراز تنها به مدد و کمک های فرا استانی میسر به نظر می رسد. اگر امروز طرحی با عنوان احیای رود دره ها در شهر تهران در حال اجرا است و اعتبارات زیادی از سوی دولت به این طرح اختصاص یافته است، امروز نیز شهر شیراز متاثر از آسیب سیل، نیازمندتر از پایتخت در اجرای چنین طرحی است.
از یاد نبریم، رودی که طی هزاران و شاید میلیون ها سال راه خود را یافته است و امروز با دخالت انسان در طبیعت، مسیر و حریم آن اشغال شده، ممکن است همین فردا به خروش درآید و انتقام خویش را بگیرد.
پاسداشت حرمت 21 هموطن جان باخته در سیل شیراز می طلبد که مسئولان، دانشگاهیان، اهالی رسانه و دیگر فعالان سیاسی و اجتماعی، درس های سیل شیراز را هیچ گاه از یاد نبرند و در برابر قانون شکنی سودجویان و ساخت و سازهای غیرمجاز سکوت نکنند. در این راستا، انتظار است که مسئولان هر ماه گزارشی از اقدام های خود برای مدیریت سیل آینده در شیراز ارائه دهند و دانشگاهیان نیز به مسئولیت اجتماعی خود در این زمینه بیش از پیش عمل کنند.
* ایرنا مرکز شیراز
کپی شد
