کشف سیاره ای که در اطراف یک ستاره تشکیل شد

جی پلاس، به گفته اختر شناسان  انفجار شدید گاز ممکن است باعث تولد گوی جوان فراخورشیدی شده باشد. این گوی جوان سیاره‌ پرجرم است که در مکانی غیرعادی در منظومه ستاره‌ای خود به دور خود می‌چرخد. این سیاره  محققان را به سمت دیدگاهی طولانی مدت در مورد چگونگی تشکیل سیارات عظیم سوق می‌دهد.

به گزارش sciencenews.org، تصاویر گرفته شده نشان می‌دهند که این سیاره، ۹ برابر جرم مشتری و از ستاره خود دور است. محققان گزارش می‌دهند که احتمالاً جهان به یکباره و در یک انفجار شدید گاز و غبار شکل گرفته است. تین کوری، اخترفیزیکدان، می‌گوید هیچ راهی برای اثبات این احتمال وجود ندارد.

ستاره‌شناسان چندین سال درباره راه‌هایی که سیاره‌های عظیم الجثه ممکن است تشکیل شوند، بحث کرده‌اند. در داستان «برافزایش هسته»، یک سیاره به صورت تکه‌های کوچک در دیسکی از گاز، غبار و یخ تشکیل می‌شود که در اطراف یک ستاره جوان درحال چرخش است. این سیاره جدید به دور ستاره‌ای به نام AB Aurigae درحال چرخش است. این ستاره در صورت فلکی Auriga قرار دارد، جایی که ماده کمتری برای جمع شدن در هسته وجود دارد.

کوری و همکارانش معتقدند مکان اطراف این سیاره، احتمال تشکیل آن را از طریق "ناپایداری دیسک"  افزایش می‌دهد، جایی که قرص اطراف ستاره به قطعاتی به اندازه سیاره در هم می‌شکنند. سپس قطعات به سرعت توسط گرانش در خود فرو می‌ریزند و به هم می‌رسند که در نهایت یک سیاره عظیم الجثه را تشکیل می‌دهند.

کوری و همکارانش با استفاده از تلسکوپ سوبارو که در هیلو، هاوایی قرار دارد، ستاره AB Aurigae را به طور دوره‌ای از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ رصد کردند. تلسکوپ فضایی هابل ناسا این ستاره را به طور مکرر طی ۱۳ سال رصد کرد. با نگاهی به تمام تصاویر دریافتی، این تیم یک نقطه روشن را در کنار ستاره دید. این نقطه درخشان یک پیش سیاره شفاف به نام AB Aur b بود که نزدیک به ۱۴ میلیارد کیلومتر، دور از ستاره خود درحال چرخید - تقریباً ۳ برابر فاصله نپتون از خورشید.

کوری می‌گوید: در این تصاویر، AB Aur b به نظر می‌رسد که مستقیماً از شبیه‌سازی شکل‌گیری سیاره توسط بی‌ثباتی دیسک خارج شده است. در تصویری با رنگ کاذب در سال ۲۰۲۱ از تلسکوپ فضایی هابل، دیسکی از گاز و غبار، ستاره AB Aurigae را احاطه کرده است. با بزرگ نمایی تصویر مقابل سیاره‌ای که هنوز در حال شکل گیری است، مشاهده می‌شود که ستاره AB Aur b، به عنوان یک نقطه روشن در دیسک ظاهر می‌شود، درست در جایی که یک نقطه مشابه در سال ۲۰۰۷ ظاهر شد. به گفته او هرگز باور نمی‌کرد که شکل‌گیری یک سیاره توسط بی‌ثباتی دیسک باشد.

از آنجایی که ستاره AB Aur b هنوز در حال رشد است، می‌تواند به توضیح چگونگی شکل‌گیری تعداد انگشت شماری از سیاره‌های عظیم شناخته شده که دور از ستاره‌هایشان می‌چرخند کمک کند. کوین کونوپکی، اخترفیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا، می‌گوید شاید فقط چند نوع از این سیارات را می‌شناسند، اما هر چیزی که شف می‌کنند ارزشمند است. به گفته کونوپکی، تشخیص اینکه سیاره‌ای توسط ناپایداری دیسک تنها از طریق مشاهدات تشکیل شده، دشوار است. او ادامه داد، این واقعیت که AB Aur b در چنین فاصله‌ای از ستاره‌اش قرار دارد، شواهد مناسبی از بی‌ثباتی دیسک را نشان می‌دهد.

اختر شناسان کونوپکی و کوری میگویند که این تحقیق دومین مشاهده مستقیم از یک پیش سیاره را نشان می‌دهد. همچنین اغلب اوقات، محققان در تشخیص یک سیاره در حال شکل گیری واقعی از یک قرص سیاره‌ای مشکل دارند.

به گفته کوری، تلسکوپ فضایی جیمز وب که اخیراً به فضا پرتاب شده است، می‌تواند به محققان کمک کند تا با مطالعه سیستم AB Aurigae و سایر موارد مشابه، این غول‌های گازی غیرعادی را که از ستاره‌هایشان دور هستند، درک کنند. همچنین این موضوع مورد بحث و مطالعه تعدادی از دانشمندان قرار خواهد گرفت.