یک پژوهش تازه نشان داده است افرادی که از توقف تنفس در خواب رنج میبرند و درمان نمیشوند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری پارکینسون قرار دارند. این مطالعه توضیح میدهد که استفاده از دستگاه «فشار مثبت مداوم هوا» (CPAP) میتواند این خطر را بهطور چشمگیری کاهش دهد.
به گزارش جماران؛ این تحقیق با تحلیل پروندههای سلامت الکترونیکی بیش از ۱۱ میلیون کهنهسرباز آمریکایی انجام شد که بین سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۲۲ تحت مراقبت وزارت امور کهنهسربازان قرار داشتند.
نتایج نشان داد افرادی که به آپنه انسدادی خواب مبتلا بودند اما از دستگاه CPAP استفاده نمیکردند، دو برابر بیشتر از کسانی که دستگاه را بهکار میبردند در معرض ابتلا به پارکینسون قرار داشتند.
افراد مبتلا به آپنه خواب ـ یکی از شایعترین اختلالات خواب ـ دچار توقفهای مکرر تنفس در طول شب میشوند که به کاهش سطح اکسیژن خون و تکهتکه شدن خواب منجر میشود. این وضعیت موجب خستگی، خوابآلودگی روزانه، افزایش فشار خون، مشکلات قلبی و اختلال در تمرکز و کارکرد روزانه میشود.
پژوهشگران تأکید کردند که رابطه میان آپنه درماننشده و پارکینسون حتی پس از درنظرگرفتن عواملی مانند چاقی، افزایش سن و فشار خون بالا همچنان قوی بود. آنها خاطرنشان کردند که این نتایج به این معنا نیست که هر فرد مبتلا به آپنه خواب به پارکینسون دچار میشود، اما ریسک ابتلا بهطور معنیداری افزایش مییابد.
«لی نلسون»، سرپرست تیم تحقیق و استاد یار نورولوژی دانشگاه علوم و بهداشت اورگن، گفت که توقف تنفس شبانه سطح اکسیژن بدن را پایین میآورد و این امر بر عملکرد سلولهای عصبی تأثیر میگذارد.
او افزود: ادامه این کاهش اکسیژن، شببهشب و سالبهسال، احتمالاً توضیح میدهد که چرا استفاده از دستگاه CPAP میتواند مقاومت مغز در برابر بیماریهای تخریبکننده عصبی مانند پارکینسون را افزایش دهد.
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبیـتخریبی است که حدود یک میلیون نفر را در آمریکا مبتلا کرده است و خطر وقوع آن با افزایش سن، بهویژه پس از ۶۰ سالگی، بالا میرود. این بیماری حرکت، تعادل و تفکر را تحت تأثیر قرار میدهد، باعث سفتی عضلات و مشکلات راهرفتن میشود و از عوامل اصلی آن میتوان به تخریب سلولهای عصبی در ماده سیاه، کاهش دوپامین، تجمع اجسام لویی، و عوامل ژنتیکی و محیطی اشاره کرد.
پژوهشگران گفتند این مطالعه نشان میدهد که بهبود کیفیت خواب با کمک دستگاههای درمانی، صرفاً علائم آپنه را کاهش نمیدهد، بلکه ممکن است در پیشگیری از زوال عصبی آینده نیز نقش داشته باشد.
«گرگوری اسکات»، نویسنده همکار مطالعه و استاد یار آسیبشناسی در دانشگاه اورگن، افزود بسیاری از کهنهسربازانی که از دستگاه CPAP استفاده میکنند، از مزایای آن مانند افزایش انرژی و کاهش خستگی سخن میگویند. او تأکید کرد آگاهی مردم از اینکه استفاده از این دستگاه خطر پارکینسون را کم میکند، ممکن است افراد بیشتری را به درمان ترغیب کند.
پژوهشگران یادآور شدند که نتایج این تحقیق اهمیت تمرکز بر سلامت خواب را بهعنوان یک عامل پیشگیرانه احتمالی در برابر بیماریهای تخریبکننده عصبی برجسته میکند. به گفته آنها، اطلاعرسانی درباره فواید پیشگیرانه دستگاههای CPAP باید بخشی از روال مراقبتهای پزشکی روزمره باشد، بهویژه برای سالمندان و افرادی که در معرض خطر بالای زوال عصبی هستند.
آنها افزودند که این مطالعه شواهد علمی ارائه میدهد مبنی بر اینکه بهبود خواب صرفاً مسئله آسایش نیست، بلکه میتواند نقش مستقیم در پیشگیری از بیماریهای عصبی داشته باشد. همچنین ادامه تحقیقات میتواند به گسترش درمانهای پیشگیرانه نوآورانه برای پارکینسون و سایر بیماریهای عصبی مرتبط با اختلالات مزمن خواب کمک کند و امکان تشخیص زودهنگام و مداخله مؤثر را برای افراد مبتلا به آپنه فراهم سازد و در نهایت بار بیماریهای عصبی مزمن را کاهش دهد.
