تنظیم سطح ویتامین D در خون از بروز سکته قلبی جلوگیری میکند
به گزارش جماران به نقل از مجله پزشکی یک پژوهش جدید نشان داده است که اتخاذ رویکرد درمانی هدفمند برای تجویز دوزهای کنترلشده از ویتامین D3 به بیماران قلبی میتواند احتمال بروز سکته قلبی دوم را تا نصف کاهش دهد.
این مطالعه که توسط پژوهشگران مرکز "اینترماونتین هلث" در شهر سالتلیک آمریکا انجام شد، نشان داد پایش منظم سطح ویتامین D در خون و تنظیم دوز مصرفی بر اساس نیاز بدن، میتواند بیماران را در برابر عود حملات قلبی محافظت کند.
نتایج این تحقیق در نشست سالانه انجمن قلب آمریکا در شهر نیواورلئان ارائه شد. دادههای این مطالعه که با عنوان "TARGET-D" شناخته میشود، از آوریل ۲۰۱۷ تا مه ۲۰۲۳ گردآوری شد و شامل ۶۳۰ بیمار بود که حدود یک ماه پیش از ورود به پژوهش دچار سکته قلبی شده بودند. بیماران تا مارس ۲۰۲۵ تحت پیگیری مداوم قرار گرفتند تا وضعیت سلامت قلبی آنها ارزیابی شود.
کمبود ویتامین D
در این مطالعه از روشی موسوم به «درمان هدفمند» استفاده شد؛ به این معنا که بیماران دوز ثابت ویتامین D3 دریافت نکردند، بلکه سطح ویتامین در خونشان بهصورت منظم اندازهگیری و دوز مصرفی بر اساس نتایج آزمایشها تنظیم شد تا سطح مطلوب یعنی بالای ۴۰ نانوگرم در هر میلیلیتر حاصل شود.
نتایج نشان داد که ۸۵ درصد از شرکتکنندگان در آغاز مطالعه دچار کمبود ویتامین D بودند، که این موضوع بیانگر شیوع گسترده این کمبود در میان بیماران قلبی است.
پژوهشگران بیماران را به دو گروه تقسیم کردند: گروه نخست بدون تنظیم خاصی ویتامین D دریافت کرد، اما گروه دوم تحت درمان هدفمند قرار گرفت و پزشکان دوز دارو را با پایش دورهای تغییر دادند.
بیش از نیمی از بیماران گروه دوم به دوز اولیه ۵۰۰۰ واحد بینالمللی در روز نیاز داشتند؛ مقداری که بهمراتب بالاتر از توصیههای رایج (۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد در روز) است. با این حال، مصرف این دوزهای بالا تحت نظارت پزشکی هیچ عارضهای ایجاد نکرد.
دکتر هایدی مِی، نویسنده اصلی پژوهش و متخصص بیماریهای قلبی، گفت نتایج «بسیار امیدوارکننده» است و افزود که در میان بیماران دریافتکننده دوزهای بالاتر، هیچ اثر منفی مشاهده نشده و احتمال بروز سکته قلبی مجدد بهطور قابلتوجهی کاهش یافته است.
او تأکید کرد که برای تأیید این نتایج در مقیاس بزرگتر، به مطالعات بیشتری نیاز است.
اهمیت جهانی ویتامین D
به گفته پژوهشگران، این نتایج در شرایطی اهمیت دارد که بیش از نیمی از جمعیت جهان از کمبود ویتامین D رنج میبرند. کاهش قرارگیری در معرض نور خورشید به دلیل نگرانی از سرطان پوست و افزایش استفاده از ضدآفتابها از عوامل اصلی این کمبود است.
دکتر مِی یادآور شد که مطالعات قبلی نیز ارتباط میان کمبود ویتامین D و افزایش خطر بیماریهای قلبی را نشان داده بودند، اما مصرف عمومی مکملها بدون سنجش دقیق سطح ویتامین تأثیر مشخصی در کاهش خطر نشان نداده بود.
او گفت: «پیشتر تصور میکردیم صرفاً مصرف مکمل ویتامین D کافی است، اما اکنون میدانیم که موضوع مهم، رسیدن به سطح خاصی از ویتامین در خون است، نه صرفاً مصرف مقدار یکسان برای همه.»
ویتامین D و رویدادهای قلبی
پژوهش جدید نخستین تحقیقی است که با دیدگاه «درمان هدفمند» به ویتامین D3 نگاه میکند؛ یعنی دستیابی به سطح مشخصی از ویتامین در خون، نه صرفاً مصرف دوز ثابت.
نتایج نشان داد بیمارانی که به سطح مطلوب رسیدند، ۵۰ درصد کمتر از دیگران دچار سکته قلبی دوم شدند، هرچند تفاوت قابلتوجهی در بروز سکته مغزی یا مرگ ناگهانی قلبی مشاهده نشد.
در مجموع، از میان شرکتکنندگان ۱۰۷ رویداد قلبی (شامل سکته قلبی، نارسایی قلب، یا سکته مغزی) ثبت شد، اما تحلیلها نشان داد تفاوت اصلی در کاهش حملات قلبی مجدد در گروهی بود که تحت درمان هدفمند قرار گرفتند.
ویتامین D به عنوان عامل محافظتی
پژوهشگران تأکید کردند که این نتایج میتواند نگاه پزشکی را به ویتامین D تغییر دهد؛ از یک مکمل عمومی به ابزار درمانی دقیق برای محافظت از بیماران قلبی.
ویتامین D نقش مهمی در تنظیم عملکرد عضلات صاف عروق، کنترل فشار خون و کاهش التهاب دارد؛ عواملی که مستقیماً بر سلامت شریانها تأثیر میگذارند.
این مطالعه نشان داد که اجرای چنین رویکردی نیازمند تجهیزات پیچیده نیست و میتوان آن را در چارچوب مراقبتهای معمول قلبی با افزودن آزمایش منظم ویتامین D انجام داد.
گامی به سوی پزشکی دقیق
به گفته دکتر مِی، این پژوهش گامی به سمت پزشکی دقیق (Precision Medicine) در درمان بیماریهای قلبی است؛ رویکردی که هر بیمار را بر اساس ویژگیهای زیستی و نیازهای فردی درمان میکند.
او افزود: «این روش، ویتامین D را از یک مکمل ساده به ابزاری درمانی قابلکنترل تبدیل میکند که میتواند بهبود واقعی در سلامت بیماران ایجاد کند.»
پژوهشگران تأکید کردند که هیچ موردی از مسمومیت یا عارضه جانبی در مصرف دوزهای بالاتر مشاهده نشده است، زیرا سطح ویتامین بهطور منظم پایش میشد.
نتایج همچنین نشان داد بیمارانی که از ابتدا سطح بالاتری از ویتامین D داشتند، به دوزهای کمتری نیاز پیدا کردند، که اهمیت رژیم غذایی و نور خورشید را در سلامت قلب نشان میدهد.
تغذیه و مکملها
مطالعه توصیه میکند که رژیم غذایی متعادل شامل ماهیهای چرب، لبنیات و تخممرغ، همراه با قرار گرفتن معتدل در معرض نور خورشید، میتواند نیاز به مکملها را کاهش دهد.
دکتر مِی در پایان گفت تیم او قصد دارد مرحله بعدی پژوهش را در میان جمعیتهای بزرگتر و در کشورهای مختلف انجام دهد تا اعتبار جهانی یافتهها مشخص شود.
او افزود که گروه پژوهشی همچنین در حال تحلیل دادههای ژنتیکی بیماران است تا مشخص کند آیا تفاوتهای وراثتی در جذب و پاسخ به ویتامین D وجود دارد یا خیر.
به گفته وی، این نتایج نویدبخش آغاز عصری تازه است که در آن ویتامینها نه فقط به عنوان مکملهای عمومی، بلکه به عنوان عوامل درمانی هدفمند برای محافظت از قلب و بهبود کیفیت زندگی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
