هنوز خاطره تلخ آخرین سیل بجنورد و آب گرفتگی کوچه و خیابان ها از ذهن مردم پاک نشده است.
صدای رعد و برق که پیچید، در مدتی اندک 25 میلیمتر باران جاری شد و بیشتر خیابان های بجنورد را آب گرفت و در برخی مناطق زیرزمین خانه ها پر از آب شد.
حتی تأسیسات زیربنایی را هم آب فراگرفت و به گفته مدیرکل وقت مدیریت بحران استانداری، اگر بارندگی اندکی بیشتر طول می کشید و به جای 25 میلیمتر به 50 میلیمتر رسیده بود، چه بسا خسارت ها غیرقابل جبران می شد.
*کاسه که لبریز شود...
شهر بجنورد چون کاسه ای شیبدار است که به سمت شمال خم شده و با کوهستان هایی در اطراف خود احاطه شده که بارش ها را به سمت شهر هدایت می کنند.
البته مسیل های حوزه شهری و خندق 50 ساله بجنورد هم با توجه به همین وضعیت خاص، طراحی شده اند که رواناب ها را به خارج هدایت کنند تا سیلاب مشکل آفرین نشود.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی اما معتقد است که با توجه به تغییرات اقلیمی و بارش های رگباری اگر به فکر توسعه امکانات مقابله با سیل نباشیم، چاله بجنورد با مخاطره مواجه خواهد شد.
بهمن هوشمند، بجنورد را چاله ای توصیف می کند که مساحت حوضه های آبریز منتهی به آن 90 هزار هکتار است و می افزاید: مساحت دشت بجنورد 10 هزار هکتار است و شهر چاله ای شکل بجنورد هم در این دشت قرار دارد.
وی می گوید: 85 درصد از گستره 80 هزار هکتاری حوضه آبریز منتهی به بجنورد، در جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق قرار دارد و سیلاب در این سمت جاری می شود و این رقم در حوضه آبریز شمال بجنورد با وسعت 10 هزار هکتار، 15 درصد است.
وی با اشاره به وجود آبراهه هایی در مناطق ملکش و باغچق، اظهار می کند: مهمترین رودی که از حاشیه بجنورد و ینگه قلعه عبور کرده و وارد اترک می شود، از فیروزه و گریوان می آید و سپس یک شاخه از مهنان نیز به آن افزوده شده و با درصوفیان، تراقی کُرد و رود بازخانه از بش قارداش عبور کرده و به اترک می ریزند.
* خطر سیلاب
وی با بیان اینکه طرح مطالعاتی آبخیزداری کال پسته بجنورد انجام شده، می گوید: البته در همه این حوزه عملیات آبخیزداری انجام نشده ولی اکنون می توان سیلاب های طبیعی و نرمال را در این محل کنترل کرد.
وی بر واژه «نرمال» تاکید کرده و می افزاید: با توجه به تغییرات اقلیمی، اکنون شاهد بارش های رگباری هستیم و نمی توان دبی ها و آبدهی را پیش بینی کرد و در حالت غیرنرمال و بیش از حد باید به فکر تدابیر دیگری بود.
وی می گوید: در بارندگی های شدید باید شهرداری مراقب باشد و مسیل ها را مرتب باز و به مردم اخطار دهد تا در صورت لزوم اماکن نزدیک به خطر را تخلیه کنند.
وی با اشاره به سیلاب هایی که در سال های اخیر جاری و مناطقی مانند روستای ینگه قلعه و شمال بجنورد را با تخریب و آب گرفتگی روبه رو کرده است، می گوید: در سرشاخه های مهنان، طرح های آبخیزداری انجام و سازه هایی نیز ساخته شده ولی باید بیشتر کار شود تا قدرت مقابله و هدایت سیلابهای قوی را داشته باشیم.
وی با بیان اینکه طرح مطالعاتی آبراه ارکان نیز به اتمام رسیده، می افزاید: برای عملیاتی کردن این طرح به زمان نیاز داریم و در مجموع اگر در این آبراه هم سیل جاری شود احتمال خطر برای شهر بجنورد وجود دارد.
وی اظهار می کند: اگر سد بش قارداش ساخته می شد تا حد زیادی از مخاطرات حوضه آبخیز جنوبی شهر کم می کرد.
وی با بیان اینکه در شمال بجنورد و مناطقی مانند باغچق نیز مشکل آب گرفتگی وجود دارد اما حجم آبریز در این بخش کمتر است، می افزاید: جنوب و جنوب شرق بجنورد بیشتر در معرض سیلاب است و از سویی حوزه ارکان شیبدار و سنگلاخی است و اگر رود ارکان دبی بیشتر از انتظار داشته باشد، خطر بیشتری برای شهر بجنورد دارد.
وی تاکید می کند: در مجموع با توجه به مورفولوژی بجنورد، سیلاب با خطر نسبتا بالا ما را تهدید می کند.
این کارشناس ارشد مورفولوژی اظهار می کند: از سویی شرایط اقلیمی تغییر کرده است و نظم طبیعی چرخه های طبیعت نیز به هم خورده است و در حالی که گزارش های هواشناسی به ما می گوید، بارندگی ها در خراسان شمالی 67 درصد بیش از دوره طبیعی 50 ساله بوده لازم است برای مقابله با خطر آماده شویم.
* لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه
رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر بجنورد نیز بر این باور است که باید در زمینه سیل اقدامات پیشگیرانه بیشتری انجام شود.
سیدمحسن موسوی می گوید: سیل و زلزله از مخاطراتی است که شهر بجنورد همیشه با آن درگیر بوده و در مورد سیل هم خطرپذیری شهر زیاد است.
* پلاک کوبی منازل مجاور خندق درست نیست
وی روند توسعه شهر بجنورد را جنوبی خوانده و می افزاید: کانال هدایت آب های سطحی را در این قسمت کار نکرده ایم و از سویی در شمال هم با انباشت و جریان رسوب در اثر روان شدن آب های سطحی مواجهیم.
وی با بیان اینکه کانال ها را باید با توجه به دبی سیلابها طراحی و اجرا کرد، اظهار می کند: براساس ماده 55 قانون شهرداری ها، این نهاد مکلف است در مسیر کانال سیلاب، به بدنه سازی و کف سازی اقدام کند اما این اقدامات در همه مناطق انجام نشده است.
وی تصریح می کند: شهرداری در حریم شهر و در حواشی و مناطقی از شهر مانند جوادیه در مجاورت خندق بنا ساخته است ولی کفسازی و بدنه سازی انجام نشده و منازل واقع در حریم شهر را پلاک کوبی کرده است.
وی می افزاید: در ساخت فضای شهری به خطا رفته ایم و در ادامه خندق، پارک هایی مانند آفرینش و آسایش، ساخته شده است و در این مکان مسافران نیز به صورت انبوه اطراق می کنند.
وی با اشاره به استقرار برخی ادارات کلیدی در جوار خندق بجنورد می گوید: فرمانداری و شرکت آب و فاضلاب و حتی سازمان آتش نشانی بجنورد در این منطقه واقع اند و هم چنین مقطع کانالی که از خیابان شریعتی به سمت منطقه جوادیه امتداد دارد، نیمه کاره رها شده که خود این موضوع خطرپذیری سیل را افزایش می دهد.
وی تصریح می کند: خطرپذیری در منطقه جوادیه به علت ناپایداری مسکن زیاد و وضعیت این منطقه در صورت بروز سیلاب و آب گرفتگی بحرانی خواهد بود.
* شهر امن است
در همین حال و با وجود نگرانی هایی که برخی کارشناسان از ناحیه افزایش بارندگی ها ابراز می کنند، معاون فنی و امور زیربنایی شهردار بجنورد به شهروندان اطمینان می دهد که شهر را سیل نخواهد برد.
مجتبی پارساپور به خبرنگار ایرنا می گوید: مسیل های بجنورد در اختیار شرکت سهامی آب منطقه ای استان است که باید آن را رسیدگی، لایروبی و کنترل و نگهداری کند.
وی می افزاید: در بحران چند روز قبل هم وارد عمل شدیم و با استفاده از امکانات خود تمام مسیل های اطراف بجنورد را که احساس می شد مساله ساز باشد و یا عرض مسیل کم بود، باز کردیم.
وی با بیان اینکه آب های روان از کال پسته، دوبرار تا کلاته آروین می رود و بعد از باقرخان و جوادیه از شهر خارج می شود، اظهار می کند: شهرداری در محل هر پل در حوضه های آبریز داخل شهر به حالت آماده باش است و بیل مکانیکی مستقر کرده تا در صورت نیاز از آن استفاده شود.
پارساپور می افزاید: با توجه به برنامه ریزی های مدونی که شده مسیر آب هایی را که در بحران گذشته ممکن بود به میدان های اصلی برسد، تغییر دادیم و علیرغم حجم زیاد بارشها، نه سیلاب که حتی آب گرفتگی هم نداشتیم.
وی با اشاره به اعمال ممنوعیت ورود افراد به پارک های خطرپذیر بجنورد در زمان بروز سیلاب، می گوید: اگر بارش ها به اندازه ای شود که تاسیسات پارک آفرینش را شسته و با خود ببرد، آن زمان ممکن است، خطری جدی ایجاد شود اما اکنون شهر ایمن است.
* اصلاح پل ها در دستور کار است
مدیر رودخانه ها و سواحل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی هم می گوید: 12 مسیل در خروجی جنوب بجنورد به هم پیوسته و تا پل تقاطع غیر هم سطح کنارگذر شمالی در جاده بجنورد - باباامان ادامه می یابند و در آن قسمت رودهای حمید و اسفیدان نیز به این مسیل ملحق شده و قبل از تونل باباامان به اترک می ریزند.
برات امیری می افزاید: اقدامات سازه ای در خروجی این مسیل ها در تقاطع غیر هم سطح جاده باباامان انجام شده و در کال پسته و پل جانباز نیز در مجموع 1500 متر اقدامات سازه ای انجام داده ایم.
وی با بیان اینکه برخی از پل ها ممکن است جوابگوی سیلاب های شدید بجنورد نباشد، عنوان می کند: اصلاح این پل ها در دستور کار شرکت آب منطقه ای قرار دارد.
* سیلاب، ناگاه از راه می رسد
در هر حال دگرگونی های طبیعی قابل پیش بینی نیست و باران و برف و سیل و زلزله منتظر نمی شوند تا ما راهکارهای مقابله با سیل و هر حادثه طبیعی دیگر را مطالعه و اجرا کنیم.
معروف است که باران رحمت الهی است اما باید تلاش کرد تا این رحمت موجب زحمت مردم نشود و این کار ممکن نیست مگر این که باور داشته باشیم که باید اولویت هایمان را در مورد حوادث طبیعی تغییر دهیم تا با مشکل مواجه نشویم و فاجعه ایجاد نشود.
براساس گزارش های هواشناسی خراسان شمالی، میزان بارندگی نوروزی در برخی مناطق 136.2 میلیمتر بوده است و بهار امسال بارندگی های این استان بیش از معمول خواهد بود.
این در حالی است که میانگین بارندگی سالانه خراسان شمالی در دوره آماری بلندمدت از 240 میلی متر گذر نکرده است.
ب/5132
انتهای پیام صدای رعد و برق که پیچید، در مدتی اندک 25 میلیمتر باران جاری شد و بیشتر خیابان های بجنورد را آب گرفت و در برخی مناطق زیرزمین خانه ها پر از آب شد.
حتی تأسیسات زیربنایی را هم آب فراگرفت و به گفته مدیرکل وقت مدیریت بحران استانداری، اگر بارندگی اندکی بیشتر طول می کشید و به جای 25 میلیمتر به 50 میلیمتر رسیده بود، چه بسا خسارت ها غیرقابل جبران می شد.
*کاسه که لبریز شود...
شهر بجنورد چون کاسه ای شیبدار است که به سمت شمال خم شده و با کوهستان هایی در اطراف خود احاطه شده که بارش ها را به سمت شهر هدایت می کنند.
البته مسیل های حوزه شهری و خندق 50 ساله بجنورد هم با توجه به همین وضعیت خاص، طراحی شده اند که رواناب ها را به خارج هدایت کنند تا سیلاب مشکل آفرین نشود.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی اما معتقد است که با توجه به تغییرات اقلیمی و بارش های رگباری اگر به فکر توسعه امکانات مقابله با سیل نباشیم، چاله بجنورد با مخاطره مواجه خواهد شد.
بهمن هوشمند، بجنورد را چاله ای توصیف می کند که مساحت حوضه های آبریز منتهی به آن 90 هزار هکتار است و می افزاید: مساحت دشت بجنورد 10 هزار هکتار است و شهر چاله ای شکل بجنورد هم در این دشت قرار دارد.
وی می گوید: 85 درصد از گستره 80 هزار هکتاری حوضه آبریز منتهی به بجنورد، در جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق قرار دارد و سیلاب در این سمت جاری می شود و این رقم در حوضه آبریز شمال بجنورد با وسعت 10 هزار هکتار، 15 درصد است.
وی با اشاره به وجود آبراهه هایی در مناطق ملکش و باغچق، اظهار می کند: مهمترین رودی که از حاشیه بجنورد و ینگه قلعه عبور کرده و وارد اترک می شود، از فیروزه و گریوان می آید و سپس یک شاخه از مهنان نیز به آن افزوده شده و با درصوفیان، تراقی کُرد و رود بازخانه از بش قارداش عبور کرده و به اترک می ریزند.
* خطر سیلاب
وی با بیان اینکه طرح مطالعاتی آبخیزداری کال پسته بجنورد انجام شده، می گوید: البته در همه این حوزه عملیات آبخیزداری انجام نشده ولی اکنون می توان سیلاب های طبیعی و نرمال را در این محل کنترل کرد.
وی بر واژه «نرمال» تاکید کرده و می افزاید: با توجه به تغییرات اقلیمی، اکنون شاهد بارش های رگباری هستیم و نمی توان دبی ها و آبدهی را پیش بینی کرد و در حالت غیرنرمال و بیش از حد باید به فکر تدابیر دیگری بود.
وی می گوید: در بارندگی های شدید باید شهرداری مراقب باشد و مسیل ها را مرتب باز و به مردم اخطار دهد تا در صورت لزوم اماکن نزدیک به خطر را تخلیه کنند.
وی با اشاره به سیلاب هایی که در سال های اخیر جاری و مناطقی مانند روستای ینگه قلعه و شمال بجنورد را با تخریب و آب گرفتگی روبه رو کرده است، می گوید: در سرشاخه های مهنان، طرح های آبخیزداری انجام و سازه هایی نیز ساخته شده ولی باید بیشتر کار شود تا قدرت مقابله و هدایت سیلابهای قوی را داشته باشیم.
وی با بیان اینکه طرح مطالعاتی آبراه ارکان نیز به اتمام رسیده، می افزاید: برای عملیاتی کردن این طرح به زمان نیاز داریم و در مجموع اگر در این آبراه هم سیل جاری شود احتمال خطر برای شهر بجنورد وجود دارد.
وی اظهار می کند: اگر سد بش قارداش ساخته می شد تا حد زیادی از مخاطرات حوضه آبخیز جنوبی شهر کم می کرد.
وی با بیان اینکه در شمال بجنورد و مناطقی مانند باغچق نیز مشکل آب گرفتگی وجود دارد اما حجم آبریز در این بخش کمتر است، می افزاید: جنوب و جنوب شرق بجنورد بیشتر در معرض سیلاب است و از سویی حوزه ارکان شیبدار و سنگلاخی است و اگر رود ارکان دبی بیشتر از انتظار داشته باشد، خطر بیشتری برای شهر بجنورد دارد.
وی تاکید می کند: در مجموع با توجه به مورفولوژی بجنورد، سیلاب با خطر نسبتا بالا ما را تهدید می کند.
این کارشناس ارشد مورفولوژی اظهار می کند: از سویی شرایط اقلیمی تغییر کرده است و نظم طبیعی چرخه های طبیعت نیز به هم خورده است و در حالی که گزارش های هواشناسی به ما می گوید، بارندگی ها در خراسان شمالی 67 درصد بیش از دوره طبیعی 50 ساله بوده لازم است برای مقابله با خطر آماده شویم.
* لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه
رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر بجنورد نیز بر این باور است که باید در زمینه سیل اقدامات پیشگیرانه بیشتری انجام شود.
سیدمحسن موسوی می گوید: سیل و زلزله از مخاطراتی است که شهر بجنورد همیشه با آن درگیر بوده و در مورد سیل هم خطرپذیری شهر زیاد است.
* پلاک کوبی منازل مجاور خندق درست نیست
وی روند توسعه شهر بجنورد را جنوبی خوانده و می افزاید: کانال هدایت آب های سطحی را در این قسمت کار نکرده ایم و از سویی در شمال هم با انباشت و جریان رسوب در اثر روان شدن آب های سطحی مواجهیم.
وی با بیان اینکه کانال ها را باید با توجه به دبی سیلابها طراحی و اجرا کرد، اظهار می کند: براساس ماده 55 قانون شهرداری ها، این نهاد مکلف است در مسیر کانال سیلاب، به بدنه سازی و کف سازی اقدام کند اما این اقدامات در همه مناطق انجام نشده است.
وی تصریح می کند: شهرداری در حریم شهر و در حواشی و مناطقی از شهر مانند جوادیه در مجاورت خندق بنا ساخته است ولی کفسازی و بدنه سازی انجام نشده و منازل واقع در حریم شهر را پلاک کوبی کرده است.
وی می افزاید: در ساخت فضای شهری به خطا رفته ایم و در ادامه خندق، پارک هایی مانند آفرینش و آسایش، ساخته شده است و در این مکان مسافران نیز به صورت انبوه اطراق می کنند.
وی با اشاره به استقرار برخی ادارات کلیدی در جوار خندق بجنورد می گوید: فرمانداری و شرکت آب و فاضلاب و حتی سازمان آتش نشانی بجنورد در این منطقه واقع اند و هم چنین مقطع کانالی که از خیابان شریعتی به سمت منطقه جوادیه امتداد دارد، نیمه کاره رها شده که خود این موضوع خطرپذیری سیل را افزایش می دهد.
وی تصریح می کند: خطرپذیری در منطقه جوادیه به علت ناپایداری مسکن زیاد و وضعیت این منطقه در صورت بروز سیلاب و آب گرفتگی بحرانی خواهد بود.
* شهر امن است
در همین حال و با وجود نگرانی هایی که برخی کارشناسان از ناحیه افزایش بارندگی ها ابراز می کنند، معاون فنی و امور زیربنایی شهردار بجنورد به شهروندان اطمینان می دهد که شهر را سیل نخواهد برد.
مجتبی پارساپور به خبرنگار ایرنا می گوید: مسیل های بجنورد در اختیار شرکت سهامی آب منطقه ای استان است که باید آن را رسیدگی، لایروبی و کنترل و نگهداری کند.
وی می افزاید: در بحران چند روز قبل هم وارد عمل شدیم و با استفاده از امکانات خود تمام مسیل های اطراف بجنورد را که احساس می شد مساله ساز باشد و یا عرض مسیل کم بود، باز کردیم.
وی با بیان اینکه آب های روان از کال پسته، دوبرار تا کلاته آروین می رود و بعد از باقرخان و جوادیه از شهر خارج می شود، اظهار می کند: شهرداری در محل هر پل در حوضه های آبریز داخل شهر به حالت آماده باش است و بیل مکانیکی مستقر کرده تا در صورت نیاز از آن استفاده شود.
پارساپور می افزاید: با توجه به برنامه ریزی های مدونی که شده مسیر آب هایی را که در بحران گذشته ممکن بود به میدان های اصلی برسد، تغییر دادیم و علیرغم حجم زیاد بارشها، نه سیلاب که حتی آب گرفتگی هم نداشتیم.
وی با اشاره به اعمال ممنوعیت ورود افراد به پارک های خطرپذیر بجنورد در زمان بروز سیلاب، می گوید: اگر بارش ها به اندازه ای شود که تاسیسات پارک آفرینش را شسته و با خود ببرد، آن زمان ممکن است، خطری جدی ایجاد شود اما اکنون شهر ایمن است.
* اصلاح پل ها در دستور کار است
مدیر رودخانه ها و سواحل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی هم می گوید: 12 مسیل در خروجی جنوب بجنورد به هم پیوسته و تا پل تقاطع غیر هم سطح کنارگذر شمالی در جاده بجنورد - باباامان ادامه می یابند و در آن قسمت رودهای حمید و اسفیدان نیز به این مسیل ملحق شده و قبل از تونل باباامان به اترک می ریزند.
برات امیری می افزاید: اقدامات سازه ای در خروجی این مسیل ها در تقاطع غیر هم سطح جاده باباامان انجام شده و در کال پسته و پل جانباز نیز در مجموع 1500 متر اقدامات سازه ای انجام داده ایم.
وی با بیان اینکه برخی از پل ها ممکن است جوابگوی سیلاب های شدید بجنورد نباشد، عنوان می کند: اصلاح این پل ها در دستور کار شرکت آب منطقه ای قرار دارد.
* سیلاب، ناگاه از راه می رسد
در هر حال دگرگونی های طبیعی قابل پیش بینی نیست و باران و برف و سیل و زلزله منتظر نمی شوند تا ما راهکارهای مقابله با سیل و هر حادثه طبیعی دیگر را مطالعه و اجرا کنیم.
معروف است که باران رحمت الهی است اما باید تلاش کرد تا این رحمت موجب زحمت مردم نشود و این کار ممکن نیست مگر این که باور داشته باشیم که باید اولویت هایمان را در مورد حوادث طبیعی تغییر دهیم تا با مشکل مواجه نشویم و فاجعه ایجاد نشود.
براساس گزارش های هواشناسی خراسان شمالی، میزان بارندگی نوروزی در برخی مناطق 136.2 میلیمتر بوده است و بهار امسال بارندگی های این استان بیش از معمول خواهد بود.
این در حالی است که میانگین بارندگی سالانه خراسان شمالی در دوره آماری بلندمدت از 240 میلی متر گذر نکرده است.
ب/5132
کپی شد
