زندگی سخت بیماران مبتلا به جذام در آسایشگاه «بابا باغی»

جی پلاس؛ زندگی بیماران جذامی ساکن در آسایشگاه «بابا باغی» تبریز طی سال‌های مدید، این افراد را در معرض امراض روحی و روانی قرار داده و قطع ارتباط با جامعه و فضای بیرون از آسایشگاه، آنها را به فراموش شده های خسته اجتماع تبدیل کرده است.

ایرنا نوشت: آسایشگاه «بابا باغی»، ویژه بیماران جذامی، بیش از ۹۰ سال قبل در روستایی به همین نام در زمینی به وسعت ۷۵ هکتار در بخش شمالی تبریز برای زندگی دور از جامعه و هم نوعان احداث و تجهیز شد تا پناهگاه امنی برای آن دسته از بیماران باشد که جامعه به دلیل ناآگاهی از آنها رویگردان بود.

امروز جای جای این آسایشگاه در سینه پردرد خود حکایت های فراوان از بیمارانی دارد که از بد روزگار و به دلیل محرومیت های اقتصادی و اجتماعی دهه های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ شمسی به مدت چندین دهه عمر خود را به دور از اجتماع و بر فراز ارتفاعات سپری کرده اند.

ساکنان این مرکز درمانی و تحقیقاتی فراموش شده، دردهای ناگفته زیادی را با خود به گور برده و می برند که همه نشان دهنده بی توجهی ها، فراموشی ها، انگ زدن های بی مورد و در نهایت مشکلات لاینحل درمانی، بهداشتی و سلامتی آنها می باشد؛ کسانی که بارها و بارها مدیرانی در حد وزیر سراغ آنها رفته، اما گامی جدی و بنیادین برای رفع محدودیت ها و مشکلات مالی، سلامتی و روانی آنها برنداشته اند.

جذامیان ساکن «باباباغی» سالهاست که چشم بر طراوات زندگی، شادابی ها و نشاط روزهای خوش و مناسبت های مختلف بسته اند، اما کسی سراغ آنها را نگرفته و اگر هم مساعدت های مالی و مادی انسان های نیکوکار به این آسایشگاه سرازیر شده، از بعد مادی قابل توجه بوده است، اما عنصری که همیشه در مورد جذامیان باباباغی از ان غفلت شده، توجه به سلامت روانی و روحی این جمعیت است که اگر بیش از این مورد بی توجهی قرار بگیرد، بدون تردید در آینده مشکلات سخت تری را بری این جماعت دور افتاده سبب خواهد شد.

هرچند تلاش های دور و دراز زنده نام دکتر محمدحسین مبین، پدر جذامیان ایران، برای سال های محدود، طعم شیرین زندگی در جمع خودمانی و یک رنگ را به ساکنان باباباغی چشاند و توانست رنگی به زندگی آنها ببخشدد، اما این خوشی با مرگ پدر به گوشه نشینی و عزلت گزینی غمبار تبدیل شد.

امروز دیگر از امید و نشاط برای ساکنان آسایشگاه باباباغی خبری نیست و مردان و زنان این وادی فراموش شده منتظر مرگ تدریجی خود هستند.

زندگی در این روستا به حدی سخت شده است که اخباری مبنی بر انتقال تعدادی از بیماران روانی مرکز درمانی و آموزشی رازی تبریز به این آسایشگاه شنیده می شود که موجب بدتر شدن حال ساکنان آنجا شده است.

ساکنان آسایشگاه چون سال ها با بیماری پوستی خود دست و پنجه نرم کرده اند، از داشتن مهارت های خاص شغلی بی بهره بوده و بدون داشتن حرفه ای خاص به شکلی غمناک و اندوهبار ساعت های گذران عمر را با خیره شدن به در و پنجره های آسایشگاه، به دور از هیاهوهای زندگی ماشینی کلانشهر تبریز، به سر برده اند.

بر اساس آخرین آمارهای موجود هم اکنون ۱۷۶ نفر شامل ۷۱ نفر بیماران مرد، ۸۳ نفر بیمار زن، ۱۷ فرزند سالم دختر، پنج فرزند سالم پسر در کنار پرسنل اداری آسایشگاه جذامیان «بابا باغی» ساکن بوده و به گونه ای بسیار محدود با کارهایی مانند کشاورزی، دامداری و خدمات سر خود را گرم می کنند.

هرچند امروز با وجود داروها و درمان مناسب هراسی از سرایت بیماری جذام وجود ندارد، اما ترس اجتماعی، مبتلایان به این بیماری را به سوی مشکلات روانی و روحی سوق می دهد که موجب نگرانی شدید است، چون تغییر چهره آنان باعث جدایی با بقیه افراد شده و مجبورند بقیه عمر را دور از محیط زندگی عادی سپری کنند.

ساکنان فراموش شده «بابا باغی» 

در همین زمینه رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز طی بازدید از مرکز درمانی باباباغی، بر لزوم ارتقای کیفیت خدمات درمانی حوزه سلامت روان در این مرکز تاکید و اضافه کرد: بدون تردید ادامه زندگی در این آسایشگاه برای ساکنان درد آور و ملال انگیز است که برای رهایی از این شرایط ، باید اقدامات روان شناختی در مرکز تقویت شود.

دکتر بهمن نقی پور با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مباحث درمانی بحث سلامت روان بیماران و بهبود کیفیت ارائه خدمات درمانی در این حوزه است، گفت: وظیفه و رسالت اصلی ما تامین سلامت روان بیماران ساکن در مرکز است و باید در این راستا با هماهنگی بیشتر با رسانه های گروهی گستره فعالیت این حوزه را افزایش دهیم.

وی با قدردانی از تلاش های بی وقفه اساتید و پزشکان متخصص حاضر در مرکز درمانی باباباغی، اظهار داشت: در حال حاضر شاهد اقدامات مثبت همچون فعالیت سلامتکده روان در این مجموعه هستیم که در نوع خود اقدامی شاخص و بنیادی است و باید این اقدامات به اطلاع مردم برسد.

نقی پور ادامه داد: در سیستم خودگردان حوزه سلامت از آنجاییکه سقف اعتبارات و منابع مالی اختصاص یافته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز ثابت بوده و از طرفی هزینه های بیمارستان ها و مراکز درمانی روز به روز در حال افزایش است، تامین هزینه ها در بخش های مختلف سیستم درمانی با چالش های عمده مواجه است.

وی گفت: من به طور قطع یقین دارم با وجود اختلاف سلیقه در نحوه اجرا و ارائه راهکارهای پیشنهادی برای حل مسائل موجود، همه مسئولین دانشگاه و اساتید متخصص درباره حل مشکلات باباباغی توافق واحد دارند و حتما" با همدلی و هماهنگی بیشتر به اهداف مورد نظر دست خواهیم یافت.

نقی پور با اشاره به اینکه با توجه به مطالبه گری همه اقشار جامعه از بخش بهداشت و درمان، تعریف ساختار جدید برای تسریع روند حل مشکلات و تامین منابع مورد نیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی ضروری است، رسیدگی به شرایط موجود آسایشگاه باباباغی را مورد تاکید قرار داد.

به گفته وی گسترش شبکه بهداشت و همچنین جذب منابع لازم جهت تامین هزینه های درمانی بیماران روان از جمله برنامه های پیش رو در مباحث سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تبریز است.

ساکنان فراموش شده «بابا باغی» 

پزشک و محقق بیماری های پوستی نیز با بیان اینکه میزان سرایت بیماری جذام بسیار پایین بوده و در سال های اخیر به شدت کاهش یافته است، گفت: بیماری جذام در کشور به کلی ریشه کن نشده است، اما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال حذف و ریشه کنی آن است.

علیرضا فرشی آذری با بیان اینکه تنها درصد پایینی از افرادی که استعداد ژنتیکی این بیماری را دارند در صورت تماس طولانی مدت با بیمار جذامی درمان نشده به آن مبتلا می شوند، افزود: هم اکنون به ازای هر ۱۰ هزار نفر در کشور یک نفر به جذام مبتلا می شود.

وی با تاکید بر اینکه نیازی به جدا شدن جذامیان از محیط کار، خانواده و جامعه وجود ندارد و به محض شروع اولیه درمان، سرایت این بیماری از بین می رود، ادامه داد: برخلاف باورهای اجتماعی افراد به لحاظ ژنتیکی هرگز جذام نمی گیرند.

فرشی آذر با اشاره به اینکه حذف بیماری جذام در ایران از ۳۰ سال قبل شروع شده است، یادآور شد: در زمان حاضر بیمارستان و آسایشگاه باباباغی تبریز تنها مرکزی است که در کشور به میزان بالایی به بیماران جذامی خدمات ارایه می‌دهد.

به گفته وی در سال های گذشته بیماری جذام بیشتر در استان های خراسان، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان و گیلان گزارش شده اما در سال های اخیر موردی نیز در تهران گزارش شده بود.

ادامه سکونت خانواده های بیماران جذامی در آسایشگاه بابا باغی تبدیل به یک عادت شده و بیشتر جنبه روحی و روانی پیدا کرده است ، در حالی که کم کم زمان آن فرا رسیده که این افراد نیز همانند سایر بیماران عادی به دامان جامعه بازگردند.

این امر به باور کارشناسان، شدنی، اما نیازمند رسیدگی به شرایط روحی و روانی ساکنان است.