سید محمدعلی عالمی بلخابی؛ عالمی که مبارزه با رژیم کمونیست افغانستان و طالبان را در دستور کارش داشت

به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی سید محمد علی عالمی بلخابی اختصاص دارد.

 

زندگینامه سید محمدعلی عالمی بلخابی

سید محمدعلی عالمی بَلخابی (۱۳۰۲-۱۴۰۰ش)، از عالمان شیعه افغانستان که در ولایت سرپُل این کشور فعالیت داشت. وی علیه حکومت حزب خلق کمونیستی افغانستان و نیز گروه طالبان مبارزه کرد. وی ساختمان فعلی امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) را همراه با کتابخانه، درمانگاه و مدرسه علمیه آن تأسیس کرد. عالمی بلخابی همچنین نماز جمعه را در سرپل و مزار شریف برپا کرد.

 

اطلاعات فردی

سید محمدعلی عالمی بلخابی

تاریخ تولد ۱۳۰۲ش

محل زندگی بلخ‌اب

تاریخ وفات ۵ سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش

محل دفن امامزاده یحیی بن زید (افغانستان) (سرپُل)

شهر وفات کابل

اطلاعات علمی

فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی

سیاسی مبارزه علیه حزب خلق (کمونیست افغانستان) و طالبان

اجتماعی ساختن مرقد یحیی بن زید و اقامه نماز جمعه

 

زندگی

سید محمدعلی عالمی متولد ۱۳۰۲ش در بلخ‌اب (بلخاب)، از روستاهای سابق ولایت جوزجان و از شهرهای فعلی ولایت سرپُل متولد شد.[۱] پدرش سید محمدحسین (۱۲۳۴-۱۳۱۰ش) معروف به عالم بلخابی، از روحانیون فعال شیعه و مدرس در بلخ‌اب و یَک‌اَولَنگ (بامیان) بود و در زمان حکومت عبدالرحمن‌خان (۱۲۶۰-۱۲۸۰ش)، مدرسه علمیه‌ای در بلخ‌اب ساخت که اینک به‌نام عالمیه معروف است.[۲]

عالمی بلخابی در ۵سنبله/شهریور ۱۴۰۰ش در کابل درگذشت و در شهر سرپُل، در آرامگاه یحیی بن زید دفن شد.[۳]

همسر و سه فرزند عالمی در دوران حکومت گروه کمونیستی حزب خلق (۱۳۵۷-۱۳۷۱ش) و یک فرزند او توسط طالبان کشته شدند.[۴] سید حیات‌ الله عالمی، یکی از فرزندان او، عضو حزب حرکت اسلامی افغانستان بوده و مدتی به‌عنوان نماینده سرپل در پارلمان افغانستان فعالیت کرده است.[۵]

 

سابقه علمی

عالمی بلخابی درس‌های نخستین حوزوی را در عالمیه، مدرسه پدرش، آموزش دید و سپس به شهر یک‌اولنگ در ولایت بامیان رفت و نزد شیخ موسی (سیاه دره) و سید محمدحسن رئیس به یادگیری کتاب‌های سطح مشغول شد.[۶] او سپس به بلخاب برگشت و به تدریس پرداخت.[۷]

 

عالمی در ۱۳۳۰ش به حوزه علمیه مشهد هجرت کرد و در مجلس درس ادیب نیشابوری و سید علی هاشم خراسانی شرکت کرد.[۸] محمدعلی عالمی مدت کوتاهی نیز در قم به سر برد و سرانجام به نجف رفت.[۹]

 

وی در حوزه علمیه نجف در مجلس درس آیات خویی، خمینی، سید محسن حکیم و سید محمدباقر صدر، صدرا بادکوبه‌ای، مجتبی لنکرانی، کاظم تبریزی و سید اسدالله مدنی حضور یافت و در ۱۳۳۵ش به بلخاب برگشت و مدرسه عالمیه را بازسازی کرد و آن را مرکز فعالیت‌هایش قرار داد.[۱۰]

 

فعالیت

برخی از فعالیت‌های او عبارتند از:

مبارزه علیه رژیم کمونیستی و طالبان

سیدمحمدعلی عالمی در سال ۱۳۵۷ش پس از به قدرت رسیدن گروه کمونیستی حزب خلق در افغانستان، مدتی را به‌خاطر عدم همکاری با‌ آنان در زندان گذراند.[۱۱] در فروردین ۱۳۵۸ش، پس از شروع قیام دایکندی و با تصمیم گروهی که عالمی نیز در آن بود، قیام علیه دولت کمونیستی در بلخاب شروع شد که تا سال ۱۳۶۳ش، ادامه داشت و با همراهی اهل‌سنت منطقه روبرو شد.[۱۲] عالمی پس از تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در تابستان ۱۳۶۸ش، به‌عنوان عضو شورای عالی نظارت آن انتخاب شد.[۱۳] او پس از تسلط طالبان در کابل (۱۳۷۵ش) به قم در ایران هجرت کرد و در ۱۳۸۱ش پس از سقوط دولت آنان به بلخاب بازگشت.[۱۴]

 

ساخت مرقد یحیی بن زید

مرقد یحیی بن زید (۱۰۷ ـ۱۲۵ق)، نوه امام سجاد(ع) که پس از کشته‌شدن پدرش زید به‌دست بنی‌امیه علیه آنان قیام کرد و در جوزجان (شمال افغانستان) کشته شد، تا سال ۱۳۸۲ش دارای بنای کوچک و قدیمی بود.[۱۵] در این سال، عالمی بلخابی با کمک شیعیان افغانستان و دولت ایران، ساخت آرامگاهی را برای قبر یحیی بن زید شروع کرد و در کنار آن، تأسیس کتابخانه، درمانگاه و مدرسه رسول اعظم(ص) (مردان) و مدرسه زینب کبری(س) (زنان) نیز صورت گرفت.[۱۶]

 

نمازجمعه و مراکز مذهبی

عالمی بلخابی در سرپل و سپس مزار شریف نماز جمعه شیعیان را برپا کرد.[۱۷] او همچنین در روستاها و شهرهای اطراف بلخاب، مستقیم یا غیرمستقیم، چند حسینیه و مسجد را تأسیس کرد.[۱۸]

 

آثار

بلخابی دارای آثاری با موضوعات فقه، اصول، کلام، فلسفه و ادبیات عرب است و برخی از آنها چنین‌اند:

رساله اصول عقاید

شرح سیوطی (تقریرات درس ادیب نیشابوری)

رساله‌ای در فلسفه

شرح بر حاشیه ملاعبدالله

شرح بر مکاسب شیخ انصاری

شرح رسائل شیخ انصاری

شرح بر کفایه

رساله‌ای درباره گناهان کبیره[۱۹]

 

پانویس

1. «آیت‌الله سیدمحمدعلی عالمی بلخابی درگذشت»، خبرگزاری شفقنا،

2. ناصری داودی، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۳۱و۳۳۷.

3. «گزارش تصویری از مراسم تشییع پیکر آیت‌الله عالمی بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان.

4. «آیت‌الله عالمی بلخابی؛ شخصیتی مجاهد، قرآنی و تکیه‌گاه مردم شمال افغانستان»، سایت ایکنا.

5. «چهره‌های منتخب مجلس نمایندگان افغانستان (۱۲)؛ مسیر زندگی ۴ نماینده از ولایات دایکندی، نورستان و سرپل»، سایت خبری خبرنامه.

6. «آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی درگذشت»، خبرگزاری شفقنا.

7. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

8. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

9. «مرحوم آیت‌الله عالمی بلخابی، دُرّ درخشان بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان.

10. «مرحوم آیت‌الله «عالمی بلخابی، دُرّ درخشان بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان.

11. «آیت‌الله عالمی بلخابی؛ شخصیتی مجاهد، قرآنی و تکیه‌گاه مردم شمال افغانستان»، سایت ایکنا.

12. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

13. «مرحوم آیت‌الله عالمی بلخابی، دُرّ درخشان بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان.

14. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله "سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

15. «آیت‌الله عالمی بلخابی؛ شخصیتی مجاهد، قرآنی و تکیه‌گاه مردم شمال افغانستان»، سایت ایکنا.

16. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

17. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

18. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

19. «نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله "سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا.

 

منابع

«آیت‌الله عالمی بلخابی؛ شخصیتی مجاهد، قرآنی و تکیه‌گاه مردم شمال افغانستان»، سایت ایکنا، نشر: ۱۱شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید: ۱۱شهریور ۱۴۰۰ش.

«چهره‌های منتخب مجلس نمایندگان افغانستان (۱۲)؛ مسیر زندگی ۴ نماینده از ولایات دایکندی، نورستان و سرپل»، سایت خبری خبرنامه، نشر: ۱۴ فروردین ۱۳۸۹ش، بازدید: ۱۱شهریور ۱۴۰۰ش.

«گزارش تصویری از مراسم تشییع پیکر آیت‌الله عالمی بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان، نشر: ۶ شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید: ۱۳شهریور ۱۴۰۰ش.

«مرحوم آیت‌الله «عالمی بلخابی، دُرّ درخشان بلخاب»، باشگاه خبرنگاران جوان، نشر: ۶ شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید: ۱۳ شهریور ۱۴۰۰ش.

ناصری داودی، عبدالمجید، مشاهیر تشیع در افغانستان، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۰ش.

«نگاهی به حیات علمی و مبارزات سیاسی آیت‌الله سید محمدعلی عالمی بلخابی»، خبرگزاری ابنا، نشر: ۱۱شهریور ۱۴۰۰ش، بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۰ش.