شهر یا پناه هگاه زیر زمینی نوش آباد یکی از جاذبه های گردشگری در استان اصفهان است.
گروه جامعه- عباسعلی سیدزاده: شهر زیرزمینی نوش آباد یکی از ابتکارات پیشینیان ما در شهر نوش آباد واقع در آرانو بیدگل کاشان از توابع استان اصفهان است که هر ساله مورد بازدید هزاران نفر ازگردشگران داخی و خارجی قرار میگیرد.
نوش آباد در 10 کیلومتری شهرستان کاشان و 5 کیلومتری آران و بیدگل واقع شده است که علاوه بر شهر زیرزمینی دارای جاذبه های دیگری از جمله مسجد جامع عتیق نیز است. نام شهر زیرزمینی نوش آباد در گذشته فقط به صورت افسانه ای از سوی ساکنان سالمند این منطقه مطرح می شد که آنان نیز از پدران خود شنیده بودند زیر این شهر یک شهر قدیمی وجود دارد تا اینکه حدود 3 دهه پیش به طور اتفاقی وقتی یکی از ساکنان نوش آباد در حال حفر چاهی در حیاط خانه خود بود به یکی از تالارهای این مجموعه دسترسی پیدا کرد تا افسانه به حقیقت بپیوندد.
با اطلاع یافتن کاوش گران میراث فرهنگی، بخش هایی از این مجموعه شناسایی و به راز سر به مهر آن پی برده شد. قدیمی ترین اشیا پیدا شده در این مجموعه سفال هایی است که گفته می شود قدمت آنها به اواخر دوره ساسانی برمی گردد.
این شهر زیرزمینی به صورت دستکند احداث شده و هدف ساکنین این شهر که در میانه جاده ابریشم ماوا گزیده بودند نه سکونت دائم بلکه ایجاد سکونتگاهی اظطراری در مواقع وقوع بحران بوده است.
ساکنین قدیمی این شهر با توجه به اینکه در اطراف خود مواضع طبیعی هم چون کوه یا جنگل نداشته اند برای در امان ماندن از حملات بیگانه گان در ابتکاری جالب به حفر تالارهایی در سه طبقه در اعماق زمین پرداخته بودند و از مکان هایی مشخص در خانه های خود همچون طویله ها، تنور های نان پزی و ... چاه هایی به منظور دسترسی به پناه گاه ها ساخته بودند تا سریعا بتوانند به داخل آن ها بگریزند.
برای ورود به این مجموعه دو ورودی تعبیه شده است که ورودی اصلی آن از طریق حفر یک راهرو از آب انبار قدیمی نوش آباد که در مجاورت مسجد جامع نوش آباد در دوران صفویه ساخته شده می توان به بخش هایی از این پناه گاه دسترسی پیدا کرد.
این آب انبار با پله های بسیاز زیادی در پایین تر از سطح زمین به منظور نگهداری آب احداث شده است چراکه نبود نور کمک میکند تا آب فاسد نشود.
امروزه از آب انبار صرفا جهت بازدید و راهنمایی گردشگران استفاده می شود.
نکته جال در خصوص این انبار بزرگ این است که گنبد ان در بیرون مجموعه به صورت یک گنبد بزرگ با دو قوس دیده می شود در صورتی که در داخل آن انبار از 5 طاق استفاده شده است.
در ویدئوی زیر راهرویی که آب انبار را به مجموعه تاریخی شهر زیرزمینی متصل می کند را مشاهده می کنید که بازدید از آن برای بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی توصیه نمی شود.
پس از عبور از این راهرو و رسیده به تالار اول اتاقک هایی مشاهده می شود که مردم می توانسند به مدت چند روز در آنجا سکونت کنند. هر کدام از این اتاقک ها به صورت جداگانه برای سکونت یک خانواده و حفظ حریم خصوصی آنها به روش دستکند حفر شده است.
در جریان اکتشاف این پناهگاه کاوش گران متوجه شدند که این مجموعه از سه طبقه تشکیل شده که توسط دالان ها و چاه ها مختلفی به یدیگر دستری دارند. تصاویر برخی از این چاه ها را در ادامه می بینید.
در بخش انتهایی تالار بالایی این مجموعه یک ابتکار جالب به چشم می خورد و آن حفر یک چاه اکسیژن به منظور تهویه هوا و تامین اکسیژن پناه جویان است. این چاه با نبوغ بسیار خاصی حفر شده و جریان هوا در آن همچنان وجود دارد که در ویدئوی زیر قابل مشاهده است.
