حزب جمهوریخواه خلق خواستار تحریم ۱۱ برند تجاری شناخته شده شد که به دولت نزدیک هستند، از جمله یک زنجیره معروف از کافه ها.
به گزارش جماران به نقل از الجزیره، شهروندان ترکیه برای هفتمین روز متوالی به دعوت اپوزیسیون در مقابل شهرداری استانبول تظاهرات کردند. رهبر اپوزیسیون خواستار تظاهرات گسترده در روز شنبه در حمایت از اکرم امام اوغلو، شهردار زندانی این شهر شد.
اعتراضات در ترکیه ادامه دارد و از آغاز یک تحرکت گسترده در روز چهارشنبه گذشته در پی دستگیری امام اوغلو که به عنوان اولین رقیب سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور توصیف می شود، بیش از ۱۴۰۰ معترض بازداشت شده اند.
شامگاه سه شنبه، رهبر حزب جمهوریخواه خلق - نیروی اصلی اپوزیسیون ترکیه که امام اوغلو به آن تعلق دارد - خواستار تظاهرات گسترده در روز شنبه در استانبول در حمایت از شهردار زندانی این شهر شد.
اوزگور اوزل خطاب به جمعیتی که در مقابل ساختمان شهرداری استانبول تجمع کرده بودند، گفت: «آیا در تظاهرات بزرگ روز شنبه برای حمایت از اکرم امام اوغلو، برای مخالفت با دستگیری او (...) و برای گفتن اینکه خواهان انتخابات زودهنگام هستیم، شرکت خواهید کرد؟»
از سوی دیگر، رئیس جمهور ترکیه طی مراسم افطاری در آنکارا، پایتخت ترکیه، در واکنش به تظاهرات حزب جمهوریخواه خلق در استانبول و تعدادی از شهرهای کشور گفت: «مجاز نیست که معترضان به نیروهای امنیتی، مساجد و مقبره ها حمله کنند.»
مقامات ترکیه اعلام کردند که از ۱۹ مارس جاری تا کنون ۱۴۱۸ نفر به دلیل شرکت در تجمعاتی که توسط مقامات ممنوع شده بود، بازداشت شده اند. این مقامات با اعتراضات بی سابقه ای از زمان حرکت «گزی» که از میدان تقسیم استانبول در سال ۲۰۱۳ آغاز شد، مواجه بوده اند.
در همین حال، دادگاهی در استانبول روز سه شنبه دستور بازداشت موقت ۷ روزنامه نگار ترک را به اتهام شرکت در تجمعات ممنوعه از هفته گذشته در ۳ شهر بزرگ کشور صادر کرد.
علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه اعلام کرد که ۹۷۹ تظاهرکننده در بازداشت پلیس هستند و ۴۷۸ نفر به دادگاه معرفی شده اند.
ممنوعیت تجمعات
مقامات ایالت آنکارا روز سه شنبه اعلام کردند که ممنوعیت تجمعات اعمال شده در پایتخت ترکیه را تا اول آوریل آینده به دلیل اعتراضات به دستگیری امام اوغلو به اتهام «فساد و حمایت از تروریسم» تمدید می کنند.
مقامات تصمیم مشابهی را در ازمیر، سومین شهر بزرگ کشور و پایگاه اپوزیسیون، تا ۲۹ مارس جاری اتخاذ کردند.
همین ممنوعیت از ۶ روز پیش در استانبول نیز اعمال می شود اما معترضان هر شب در مقابل مقر شهرداری در مخالفت با آن تجمع می کنند.
بر اساس آمار خبرگزاری فرانسه، در اعتراض به دستگیری امام اوغلو، تظاهراتی در هفته گذشته در حداقل ۵۵ استان از ۸۱ استان کشور برپا شد که این رقم به طور رسمی توسط مقامات تایید نشده است.
واکنش ها
شورای اروپا روز سه شنبه «استفاده نامتناسب از زور» در جریان تظاهرات در این کشور را محکوم کرد و از مقامات خواست تا «به تعهدات خود در زمینه حقوق بشر احترام بگذارند.»
سازمان ملل متحد نیز روز سه شنبه نگرانی خود را از توسل ترکیه به بازداشت های دسته جمعی در میان تظاهرات در این کشور ابراز کرد و از دولت این کشور خواست تا اتهامات مربوط به استفاده غیرقانونی از زور علیه تظاهرکنندگان را بررسی کند.
ریاست جمهوری فرانسه نیز روز سه شنبه خواستار آزادی امام اوغلو شد و از ترکیه خواست تا «به عنوان یک شریک دموکراتیک مهم»عمل کند.
یکی از مشاوران امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه - در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی - گفت: «ما دستگیری شهردار استانبول را محکوم می کنیم و امیدواریم که او آزاد شود (...) ترکیه شریک مهمی است، اما ما یک شریک دموکراتیک مهم می خواهیم.»
در تحولی جالب،حزب جمهوریخواه خلق خواستار تحریم ۱۱ برند تجاری شناخته شده شد که به دولت نزدیک هستند، از جمله یک زنجیره معروف از کافه ها. اوزل گفت: «ما می توانیم خودمان قهوه درست کنیم.»
اردوغان شامگاه دوشنبه در یک سخنرانی تلویزیونی خطاب به اپوزیسیون گفت: «با تحریکات خود آرامش شهروندان ما را برهم نزنید.»
آغاز بحران
مقامات روز چهارشنبه گذشته امام اوغلو را به اتهام «فساد" و کمک به یک گروه تروریستی» بازداشت کردند. او مهمترین رقیب سیاسی اردوغان محسوب میشود و در برخی نظرسنجیها از او پیشی گرفته است.
از سوی دیگر، حزب جمهوریخواه خلق - که امام اوغلو به آن تعلق دارد - این بازداشت را محکوم کرد و گفت انگیزه سیاسی دارد و خواستار تظاهرات شد. رهبر حزب تأکید کرد که مخالفان قصد دارند به اعتراضات خود ادامه دهند و گفت: «از این به بعد در خیابان ها خواهیم بود. مراقب باشید، خیابان ها مال ماست و میدان ها مال ماست.»
در همین حال، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، روز جمعه به فراخوان های اپوزیسیون برای تظاهرات پاسخ داد و گفت: «ترکیه هیچ تهدیدی را برای نظم عمومی تحمل نخواهد کرد» و متعهد شد که قاطعانه در برابر اعمال خرابکارانه و خشونت در خیابان ها بایستد.
بازداشت امام اوغلو (۵۴ ساله) - که دو دوره شهردار استانبول بوده است - چند روز قبل از نامزدی او از سوی حزب جمهوری خلق برای انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفت که در واقع روز دوشنبه گذشته انجام شد.
انتخابات ریاست جمهوری بعدی قرار است در سال ۲۰۲۸ برگزار شود و اردوغان (۷۱ ساله) فرصتی برای نامزدی برای ریاست جمهوری را که به دو دوره محدود می شود، ندارد اما اگر بخواهد دوباره نامزد شود، باید قبل از پایان دوره ریاست جمهوری فعلی خود، انتخابات زودهنگام را فراخواند.
امام اوغلو یک روز پس از آنکه دانشگاه استانبول مدرک او را باطل کرد، بازداشت شد، که اگر تأیید شود، طبق قوانین اساسی که شرط می کند نامزدها پس از ۴ سال تحصیل دارای مدرک دانشگاهی باشند، مانع از نامزدی او برای ریاست جمهوری می شود.
دیدار رئیس حزب جمهورخواه خلق با شهردار زندانی
رئیس حزب اصلی مخالف در ترکیه روز ۲۵ مارس (۵ فروردین) پس از شش شب اعتراضات گسترده مردمی برای آزادی اکرم اماماوغلو، شهردار زندانی استانبول، با وی دیدار کرد.
آقای اماماوغلو که در ۱۹ مارس به اتهام فساد مالی بازداشت شد، به عنوان اصلیترین رقیب رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه در دوران ۲۲ ساله حکمرانیاش شناخته میشود.
بازداشت وی از سوی بسیاری اقدامی با انگیزههای سیاسی تلقی شده و موجب اعتراضاتی در سراسر کشور شده است که برخی از آنها به خشونت کشیده شدهاند.
دولت ترکیه تأکید دارد که قوه قضائیه این کشور مستقل و بدون دخالت سیاسی عمل میکند.
اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوریخواه خلق، که ملاقاتی دو ساعته با اکرم اماماوغلو در زندان سیلیوری در غرب استانبول داشت به خبرنگاران گفت: «بهخاطر وضعیت فعلی ترکیه و فضای حاکم، از طرف کسانی که این کشور را اداره میکنند احساس شرمساری میکنم.»
وی شهردار استانبول و دو شهردار منطقهای دیگر از حزبش را که در زندان هستند، «سه شیر درون زندان» توصیف کرد که «سرافراز، با سری افراشته… به خود، خانواده، و همکارانشان افتخار میکنند و ترسی ندارند.»
آقای اوزل شب قبل اعلام کرده بود که سهشنبه شب، آخرین گردهمایی اعتراضی حزب در برابر ساختمان شهرداری استانبول برگزار خواهد شد و از مردم خواست در آن شرکت کنند.
وی همچنین اضافه کرد که حزب یک عضو شورا را برای جایگزینی موقت اکرم اماماوغلو در سمت شهردار منصوب خواهد کرد تا از منصوب شدن فردی از سوی دولت جلوگیری شود.
همزمان در استانبول، هزاران نفر ابتدا در پارکی جمع شدند و سپس به سمت منطقه شیشلی راهپیمایی کردند؛ جایی که شهردار منتخب زندانی شده و فردی منصوب از سوی دولت جایگزین او شده است.
دانشجویان نیز در سراسر ترکیه روز سهشنبه با اعلام تحریم کلاسها، در محوطه دانشگاهها تجمع کردند. در همین حال، مقامات ترکیه با افزایش اعتراضات سرکوب خبرنگاران را تشدید کردهاند.
انجمن مدنی مطالعات رسانه و حقوق اعلام کرده است ۱۱ خبرنگار که در حال پوشش تجمعات ممنوع در استانبول بودند، بازداشت شده و برای پاسخگویی به اتهام نقض قوانین تجمع و راهپیمایی به دادگاه چاغلایان منتقل شدهاند.
این خبرنگاران جزو بیش از ۲۰۰ نفری هستند که دادستانها خواستار بازداشت و محاکمه آنها شدهاند؛ از جمله فعالان چپگرا که صبح دوشنبه با یورش به منازلشان دستگیر شدهاند.
تا شامگاه سهشنبه، ۱۷۲ نفر از جمله ۷ خبرنگار، پیش از برگزاری دادگاه، روانه زندان شدند.
در همین حال اوزگور چلیک، رئیس شاخه استانبول حزب جمهوریخواه خلق، نامهای از دادستانی منتشر کرده که در آن دستور حذف پوسترهای اکرم اماماوغلو داده شده است. وی گفت این دستور را اجرا نخواهد کرد.
آقای چلیک در شبکه ایکس نوشت: «شهردار اماماوغلو را بیشتر خواهید دید؛ روی بالکن خانهها، در میدانها، خیابانها و دیوارها.»
اعتراضات در شهرهای استانبول، آنکارا، ازمیر و دیگر شهرها و شهرکهای کوچک عمدتاً مسالمتآمیز بودهاند و مردم خواهان آزادی شهردار و توقف عقبگرد دموکراتیک در کشور هستند.
با این حال برخی از تجمعات به خشونت کشیده شدهاند. نیروهای پلیس برای مقابله با معترضان از آبپاش، گاز اشکآور، اسپری فلفل و گلولههای پلاستیکی استفاده کردهاند، در حالیکه برخی معترضان نیز به سمت پلیس ضد شورش سنگ، ترقه و اشیای دیگر پرتاب کردهاند.
فرمانداران آنکارا و ازمیر روز سهشنبه محدودیتهای برگزاری تجمع را به ترتیب تا اول آوریل و ۲۹ مارس تمدید کردند. محدودیت در استانبول نیز تا پنجشنبه ادامه دارد.
علی یرلیکایا، وزیر کشور، صبح سهشنبه اعلام کرد که پلیس ۴۳ «تحریککننده» را به اتهام توهین به اردوغان و خانوادهاش در اعتراضات بازداشت کرده است.
او ساعاتی بعد نوشت که از روز چهارشنبه هفته گذشته تاکنون ۱۴۱۸ نفر بازداشت شدهاند و ۹۷۹ نفر همچنان در بازداشت بهسر میبرند.
وی در حساب خود در شبکه ایکس نوشت: «با کسانی که تلاش میکنند در خیابانها وحشتآفرینی کنند، هیچ مصالحهای نخواهد شد.»
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در مراسم افطاری در آنکارا گفت: «مردم باید حد و حدود خود را بشناسند، میانهروی را حفظ کنند و از مرز بین مطالبهگری و توهین و تخریب عبور نکنند.»
وی اضافه کرد: «کسانی که خیابانها را به آشوب میکشند و میخواهند این کشور را به آتش بکشند، مقصدی ندارند. راهی که در پیش گرفتهاند بنبست است.»
