اول بگو چه کسی تو را کشت؟/ استاندارد دوگانه سیاستمداران و رسانه های غربی در پوشش اخبار فلسطین

پایگاه خبری جماران، سارا معصومی: بامداد شنبه 7 اکتبر ( 15 مهرماه) بود که شاخه نظامی حماس در اقدامی غافلگیرکننده و بی سابقه اقدام به حمله چند وجهی به خاک سرزمین های اشغالی کرد. تا پیش از هشیار شدن رژیم اسرائیل،  موجی از تصاویر و ویدئوها از حملات هوایی مداوم حماس و سایر گروه های مقاومت به اسرائیل و همچنین برداشته شدن حصار فلزی پیرامون غزه منتشر شد.

در همان نخستین ساعات وقوع عملیات طوفان الاقصی؛  خبر و تصویرسازی درباره برخورد فلسطینی ها با شهرک نشین های ساکن سرزمین های اشغالی و نیروهای نظامی این رژیم آغاز شد. همزمان سیاستمداران غربی با توصیف رابطه دوستانه خود با رژیم اسرائیل، تداوم حملات این رژیم به نوار غزه و گسترش دامنه آن به کرانه باختری را در قالب دفاع مشروع تعریف و به آن مشروعیت بخشیدند. با ازدحام جمعیت در فرودگاه تل آویو برای خروج از اسرائیل، سیاستمداران آمریکایی و اروپایی راهی اسرائیل شدند تا حمایت بی قید و شرط خود را از تصمیم های نظامی و سیاسی بنیامین نتانیاهو ، نخست وزیر این رژیم اعلام کرده باشند.

در سطح افکار عمومی در نخستین ساعات عملیات الاقصی با توجه به امکانات رسانه ای در اختیار رژیم اسرائیل ، روایت تروریست خواندن حماس و گروه های مقاومت و انعکاس صحنه های کشته شدن شهروندان غیرنظامی و نیروهای نظامی اسرائیلی در طوفان الاقصی به روایت غالب تبدیل شد.

همزمان با تقطیع تاریخ فلسطین در روایت رسانه های غربی و مبدا قرار دادن طوفان الاقصی به عنوان نقطه شروع درگیری میان گروه های مقاومت و اسرائیل، دولتمردان کشورهای اروپایی اقدام به محدودسازی راهپیمایی ها در حمایت از فلسطین کردند. در بسیاری از کشورها حمل پرچم فلسطین یا همراه داشتن نشانه ای از حماس مانند چفیه ممنوع اعلام شد.

دیلی صباح در گزارشی در این باره می نویسد:  کشورهای اروپایی در بحبوحه نگرانی‌ها در مورد آزادی بیان و تجمع قانونی، محدودیت‌هایی را برای راهپیمایی‌های طرفدار فلسطین اعمال کرده‌اند. این در حالی است که  اسرائیل بی‌وقفه غزه را بمباران می‌کند، جایی که بیش از 2 میلیون نفر به دلیل محاصره اسرائیل فاقد آب، غذا، سوخت و سایر منابع حیاتی هستند. در مقابل، هیچ محدودیت یا ممنوعیتی برای تظاهرات طرفداران اسرائیل وجود ندارد و مقامات دولتی فعالانه در راهپیمایی ها شرکت می کنند و حمایت خود را از این رژیم به وضوح اعلام می کنند.  در کدام کشورها محدودیت اعمال شده و محدودیت ها چه دامنه ای دارند :

• بریتانیا - جنجال اهتزاز پرچم

وزیر کشور  با پیشنهاد اینکه اهتزاز پرچم فلسطین یا سردادن شعارهایی درباره ضرورت آزاد شدن فلسطین ممکن است به قصد «تجلیل از اقدامات تروریستی» انجام شده و لذا قانونی نباشد، سروصدا به پا کرد.  او در سخنانی  بر اهمیت در نظر گرفتن زمینه استفاده از نمادها در تظاهرات ضد اسرائیلی تاکید کرد. طرفداران آزادی های مدنی این دستورالعمل را تهدیدی برای حقوق و آزادی های اساسی می دانند.

• فرانسه - ممنوعیت تظاهرات

فرانسه روز پنج‌شنبه اعلام کرد که همه تظاهرات‌های طرفدار فلسطین را به این دلیل که چنین اعتراض‌هایی نظم عمومی را تهدید می‌کند، ممنوع می‌کند.  وزیر کشور، در یادداشتی به بخشداران منطقه گفت که تظاهرات «احتمالاً باعث اختلال در نظم عمومی خواهد شد» و افزود که سازمان دهندگان باید دستگیر شوند. اداره پلیس پاریس دو تظاهرات آتی طرفدار فلسطین را به دلیل نگرانی از نظم عمومی ممنوع کرد. با وجود ممنوعیت‌ها، تظاهرات‌هایی در لیون و مارسی برگزار شد و گزارش‌هایی مبنی بر استفاده پلیس از گاز اشک‌آور برای متفرق کردن معترضانی که پرچم‌های فلسطین را حمل می‌کردند، منتشر شد . فعالان استدلال می کنند که این محدودیت ها حمله به آزادی بیان و حق تجمع مسالمت آمیز است.

با وجود این ممنوعیت، چند صد تظاهرکننده حامی فلسطین در گروه‌های جداگانه در مرکز پاریس تجمع کردند که نیروهای پلیس سعی کردند از ادغام آنها جلوگیری کنند. تظاهرکنندگان شعار «اسرائیل قاتل» و «ماکرون همدست» سر دادند.  مکرون پس از طوفان الاقصی با اسرائیل همدردی و ابراز همبستگی کرده بود.  شارلوت ووتیر، 29 ساله که در یکی از راهپیمایی ها در حمایت از فلسطین شرکت کرده در این باره می گوید: ما در کشوری زندگی می کنیم که قانون مدنی دارد، کشوری که در آن حق داریم موضع گیری کنیم و تظاهرات کنیم. منع راهپیمایی در حمایت از یک طرف و صدور مجوز برای طرفداران طرف مقابل غیرمنصفانه است.

یکی از شرکت کنندگان به نام رایان به رویترز گفت که ممنوعیت تجمعات طرفدار فلسطین «از نظر حاکمیت قانون عادی نیست.» او افزود : « در کشور بزرگی که می‌گویند فرانسه است، نمی‌توانید آنطور که حقتان است، آزادانه تظاهرات کنید. متأسفانه دیگر  اینجا از آزادی خبری  نیست و ما مجبوریم به قول برخی از قوانین فرانسه سرپیچی کنیم و برای نشان دادن حقیقت تظاهرات کنیم. »

 یکی دیگر از معترضان این ممنوعیت را بی عدالتی بزرگ توصیف کرد و به رویترز گفت که او به دلیل پوشیدن چفیه، یک روسری سنتی فلسطینی، 135 یورو (تقریباً 140 دلار) جریمه شده است.

• آلمان؛ راهپیمایی برلین متوقف شد

راهپیمایی همبستگی با فلسطین که در برلین برنامه ریزی شده بود به دلیل نگرانی های ادعایی در مورد امنیت عمومی مجاز شناخته نشد. مقام های آلمانی با متوقف کردن روند این راهپیمایی موجب طرح انتقادهایی در مورد حق تجمع مسالمت آمیز در حمایت از فلسطین شدند.

• هلند

نخست وزیر  اعلام کرد که شهرداران در تظاهرات طرفدار حماس مداخله خواهند کرد و نگرانی خود را در مورد عبارات ضد یهودی و شعارهایی در طرفداری از حماس در تظاهرات ابراز کرد. فعالان مجبور به تغییر مکان راهپیمایی حامی فلسطین در آمستردام به دلیل فشارهای سیاسی شدند و در عین حال بر اهمیت ابراز همبستگی با مردم نوار غزه تأکید کردند.

سازمان های جامعه مدنی و گروه های حقوق بشر در سراسر اروپا این محدودیت ها را به عنوان حمله ای به آزادی بیان و تجمع محکوم کرده اند. آنها استدلال می کنند که این اقدامات فشار ضد فلسطینی را افزایش می دهد و مانع از توانایی حمایت از آرمان های مشروع فلسطینی ها از جمله حق تعیین سرنوشت آنها می شود.

• اردن اعتراضات را ممنوع می کند

اردن که با فلسطین هم مرز است، روز پنجشنبه در بحبوحه حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه، تظاهرات در نزدیکی مرزهای خود با سرزمین های فلسطینی را ممنوع کرد. وزارت کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد: فراخوان برای تجمع و تظاهرات در دره اردن و مناطق مرزی مجاز نیست. در این بیانیه آمده است: « تجمع در دره اردن و مناطق اطراف آن در امتداد مرز با فلسطین ممنوع است و نیروهای مسلح اردن مسئول حفاظت و حفظ امنیت در آن مناطق هستند.»  تقاضا در اردن برای تظاهرات در همبستگی با فلسطینیان در نوار غزه افزایش یافته است.

• استرالیا، هشدار درباره شعارهای یهودی ستیزانه

در استرالیا اوضاع کمی متفاوت تر از پاریس و برلین بود و مقام های این کشور  پس از پایان تظاهرات حامی فلسطین در سیدنی با سردادن شعارهای یهودی ستیزانه توسط فعالان، هشدارهایی درباره ممنوعیت این راهپیمایی ها دادند.  هزاران استرالیایی روز یکشنبه علیرغم تهدید پلیس برای مهار این تظاهرات به تظاهرات حامی فلسطین پیوستند.  در حالی که صدها پلیس در اطراف یکی از بزرگترین تظاهرات در سیدنی، در حال گشت زنی بودند، معترضان پرچم فلسطین را به اهتزاز درآوردند و شعار «فلسطین آزاد، آزاد» سر دادند.  سازمان‌دهندگان، گروه اقدام فلسطین، گفتند که حدود 5000 نفر شرکت کردند. امل ناصر، سخنگوی این گروه، گفت که این تظاهرات مسالمت آمیز بوده و  پلیس اقدام خاصی را برای متوقف کردن و جستجوی معترضان انجام نداده است.

در وین، پایتخت اتریش پلیس یک تظاهرات حامی فلسطین را که همزمان با تظاهرات طرفدار اسرائیل بود، با استناد به استفاده از عبارت «از رودخانه تا دریا» که در دعوت‌نامه‌ها برای راهپیمایی طرفداران فلسطین به کار رفته بود و  اشاره به حذف اسرائیل دارد، متوقف کرد.

واکنش اتحادیه اروپا به تحولات جاری میان اسرائیل و غزه  باعث ایجاد تفرقه و سردرگمی در میان کشورهای عضو آن شده است. دولت های اروپایی بر سر مسئله قطع کمک به فلسطین دچار آشفتگی شده اند. آنها همچنین در مورد بیانیه اتحادیه اروپا مبنی بر محکوم کردن حماس «به شدیدترین وجه ممکن»، با برخی از کشورها مانند ایرلند، لوکزامبورگ و دانمارک که خواهان فشار اتحادیه اروپا برای کاهش تنش هستند و از اسرائیل هم انتقاد می کنند اختلاف نظر دارند.

در واشنگتن، تظاهرات برای حمایت از اسرائیل و جامعه یهودیان آمریکا، حدود 200 نفر را در میدان آزادی شهر، در نزدیکی ساختمان کنگره گرد هم آورد.  در نیویورک هزاران تظاهرکننده حامی فلسطین به خیابان ها ریختند.

استانداردهای دوگانه

از نحوه پوشش اخبار بمباران غزه و حمله حماس به خاک اسرائیل تا خبر و تصویر سازی درباره نحوه برخورد نیروهای حماس در جریان حمله - از جمله خبر تکذیب شده جدا کردن سر کودکان اسرائیلی یا انتشار پشت صحنه تلاش خبرنگاران سی ان ان برای نمایش قرار گرفتن در میدان نبرد مستقیم با حماس- ، از ممنوع کردن راهپیمایی طرفداران فلسطین تا شرکت مقام های سیاسی در راهپیمایی مشابه طرفداران اسرائیل و البته عدم اشاره به تاریخ مقاومت فلسطین در برابر اشغالگری همه و همه ما را به عبارت استاندارد دوگانه در برخورد با فلسطین و اسرائیل می رساند.

 در چند روز اخیر ستون نویس و یادداشت نویس های بسیاری در رسانه های مطرح بین المللی درباره این استاندارد دوگانه نوشته اند. مصطفی بیومی نویسنده و پروفسور زبان انگلیسی در کالج بروکلین در این باره در گاردین می نویسد :  «من همیشه از تماشای پوشش خبری ایالات متحده در مورد جنگ ها می ترسم و اکنون نیز از این قاعده مستثنی نیست. پس از حملات مرگبار حماس در اسرائیل و بمباران جهنمی اسرائیل به غزه،  به سراغ  MSNBC برای پیگیری اخبار رفتم.  شنیدم که یکی از خبرنگاران آنها در مورد تاریخ خشونت آمیز بین این دو ملت صحبت می کند ،  گویی فلسطین یک کشور است.  بلافاصله تلویزیون را خاموش کردم. همه نکته این است که فلسطین یک کشور نیست.  فلسطینی‌ها در غزه، کرانه باختری و اسرائیل تحت رژیم‌های مختلف تبعیض و ظلم سازمان‌یافته که زندگی را تقریبا غیر ممکن می کند شب را روز می کنند.  اگر رسانه‌های آمریکایی حتی نمی‌توانند این موضوع را به درستی مطرح و تبیین کنند ، پوشش اخبار فلسطین در این رسانه ها چه فایده ای دارد؟ مساله فقط کاهلی آنها در پوشش درست وقایع نیست.  همذاب پنداری انعکاسی با اسرائیل، هم از سوی متخصصان رسانه ای و هم از سوی سیاستمداران آمریکایی همواره رخ داده است.»

این نویسنده در بخش دیگری از یادداشت برای گاردین به برخورد دوگانه با مساله ضرورت برخورد با متجاوز در مقوله فلسطین و اوکراین اشاره کرده و می نویسد: «نفاق آزاردهنده درباره جنگ در مساله اوکراین نمود پیدا می کند . بسیاری در سرتاسر جهان از مقاومت اوکراین در برابر اشغال خارجی (آنگونه که باید) حمایت می کنند، اما فلسطینی ها را از هر راهی برای مقاومت در برابر اشغال سرزمین شان محروم می کنند. حتی روش‌های مقاومت غیرخشونت‌آمیز هم جرم انگاری شده است. چرا استاندارد دوگانه؟ حتی رئیس جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، در روزهای اخیر دوبار حمایت یک جانبه از اسرائیل را اعلام کرده و گفته است که «حق اسرائیل برای دفاع از خود غیر قابل تردید است». آیا او همین را برای روسیه هم خواهد گفت؟ البته که نه.  زلنسکی باید ببیند که چگونه سرزمین مورد تهاجم و اشغال او بیشتر به وضعیت فلسطینی ها شبیه است تا اسرائیلی ها.  ابهامات همه جا هست استانداردهای دوگانه هم همینطور. ما مطمئناً در ایالات متحده چیزهای زیادی در مورد آمریکایی های اسرائیلی کشته یا ربوده شده توسط حماس خواهیم شنید، همانطور که باید، اما آیا همان صداها برای آمریکایی های فلسطینی تهدید شده و کشته شده در غزه به همان اندازه بلند خواهد شد؟ آیا زمانی که نظامیان اسرائیلی در ماه مه 2022 روزنامه‌نگار فلسطینی آمریکایی، شیرین ابوعاقله را به قتل رساندند، آمریکا از اسرائیل توضیح خواست؟ این تاریکی اخلاقی در این لحظه که اسرائیل از خشونت بی‌سابقه‌ای بر جمعیتی عمدتاً بی‌دفاع و سرکوب‌شده استفاده می‌کند بسیار خطرناک است.»

الجزیره نیز در گزارشی به بررسی این استانداردهای دوگانه پرداخته و می نویسد: «برخورد متفاوت سیاستمداران غربی با حقوق بشر در فلسطین و اسرائیل صدای بسیاری را بلند کرده است.  آرون باستانی، روزنامه‌نگار چپ‌گرای بریتانیایی در شبکه ایکس ( توییتر سابق ) نوشت : «استاندارد دوگانه واضحی در تأیید تروریسم علیه اهداف غیرنظامی در اوکراین و محکوم کردن آن توسط فلسطینی‌ها وجود دارد.»

 بسیاری از کاربران گفتند دیپلمات‌ها و رسانه‌های غربی از اوکراینی‌هایی حمایت می‌کنند که از سرزمینشان دفاع می‌کنند، اما فلسطینی‌هایی را که علیه اسرائیل می‌جنگند «تروریست» می‌خوانند.  تصویری از چهره یک زن که در آن یک چشم در کنار پرچم فلسطین بسته  و یک چشم در کنار پرچم اوکراین باز است، به طور مرتب به عنوان نمادی از استانداردهای دوگانه ادعایی غرب در نحوه نگرش به این دو درگیری به اشتراک گذاشته شده است.  

کلیپ هایی نیز در شبکه های اجتماعی از مصاحبه سی ان ان با مصطفی برغوثی، دبیرکل ابتکار ملی فلسطین منتشر شد که در آن وی این سوال  را مطرح کرد: «چرا ایالات متحده از اوکراین در مبارزه با اشغالگری حمایت می کند – در حالی که در اینجا از اشغالگر حمایت می کنند؟»

این اولین بار نیست که کشورهای غربی در موضع خود در قبال جنگ اوکراین به استانداردهای دوگانه متهم می شوند. در اوایل سال، عفو بین‌الملل گزارشی منتشر کرد که در آن «استانداردهای دوگانه» غرب در مورد حقوق بشر جهانی را برجسته کرد. دبیرکل عفو بین‌الملل در آن زمان به الجزیره گفت که اشغال سرزمین فلسطین «به ویژه مهم» است.  او گفت: «بدون هیچ مقایسه ای بین تجاوز روسیه و اسرائیل، واضح است که مردم فلسطین تحت یک رژیم سرکوبگر ، اشغالگر و رژیم آپارتاید قرار دارند.»

 در سه روز گذشته، کاربران X بیانیه‌های قبلی را بازنشر و آنچه را که آنها ریاکاری غربی نامیدند، منعکس کردند.  برخی ویدئویی توسط قانونگذار ایرلندی ریچارد بوید بارت از مارس 2022 به اشتراک گذاشتند که در آن او استانداردهای دوگانه دولت ایرلند را در مورد اوکراین و فلسطین،  مورد انتقاد قرار داد: « شما خوشحال هستید که از قوی ترین کلمات برای توصیف جنایات علیه بشریت ولادیمیر پوتین , رئیس جمهور روسیه  استفاده می کنید، اما وقتی صحبت از توصیف رفتار اسرائیل با فلسطینی ها به میان می آید، از همان کلمات با همان شدت و ضرب استفاده نمی کنید.»

اتحادیه اروپا نیز به دلیل استانداردهای دوگانه خود در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین و اظهارات گذشته در حمایت از اوکراین با انتقادهای بسیاری مواجه است. در روزهای اخیر، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت: «اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند . اتحادیه اروپا امروز و در روزهای آینده در کنار اسرائیل می ایستد. »

از زمانی که فون در لاین این اظهارات را بر زبان آورد ، اسرائیل محاصره کامل نوار غزه را اعمال و سوخت، آب، انرژی و مواد غذایی را قطع کرد. تنها نیروگاه برق غزه روز چهارشنبه پس از اتمام سوخت تعطیل شد . در چنین شرایطی کاربران بسیاری در فضای مجازی به سراغ مقایسه اظهارات گذشته فون در لاین در مورد اقدامات مشابه انجام شده توسط روسیه رفتند . در اکتبر 2022، فون در لاین گفته بود: «حملات روسیه علیه زیرساخت های غیرنظامی، به ویژه قطع برق، جنایت جنگی است. قطع آب، برق و گرمایش مردان، زنان، کودکان با آمدن زمستان ، اقدامات وحشتناکی است.»

این موضع گیری در حمایت از اوکراین در برابر روسیه با موضع روزهای اخیر او به نفع اسرائیل در تضاد فاحش قرار گرفته است.

جدا از موضع گیری سیاستمداران در کشورهای غربی ، افکار عمومی کشورهای اسلامی و حتی غربی چند روز پس از شروع طوفان الاقصی و حملات بی امان اسرائیل به نوار غزه مسیر خود را از سیاستمداران جدا کرده است. تصاویر راهپیمایی های گسترده از اردن تا قطر و عمان از سیدنی تا قلب لندن نشان از بیداری وجدان جمعی دارد که تعریف سیاستمداران از تروریسم خواندن مردم غزه را برنمی تابد. وجدانی که همنوا با نزار قبانی ، شاعر سوری می خواند: ما به تروریسم متهم هستیم/ اگر نخواهیم بمیریم/ زیر بلدوزرهای اسرائیلی.