آیا آتش زیر خاکستر جنگ قره باغ دوباره شعله ور می شود؟

به گزارش جماران به نقل از خبرگزاری آلمان، درگیری مرزی تازه بین آذربایجان و ارمنستان در منطقه ‌کوهستانی تووز که صدها کیلومتر با منطقه قره‌ باغ فاصله دارد و ارتباطی هم با مناقشه قره ‌باغ ندارد، اتفاق افتاده است.

سرهنگ «واقف درگاهلی» سخنگوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان گفته است اگر ارمنستان تصمیم بگیرد تاسیسات استراتژیک جمهوری آذربایجان از جمله سد و نیروگاه آبی «مینگه چویر» را هدف بگیرد آذربایجان قادر است نیروگاه هسته‌ای «متسامار» در ارمنستان را با موشک نقطه ‌زن مورد حمله قرار دهد و این می ‌تواند یک فاجعه برای ارمنستان باشد.

سخنگوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان افزود موقعیت طبیعی محل و نیروهای پدافند هوایی اجازه حمله به سد و نیروگاه آبی مینگه چویر را نمی ‌دهند.

«آرتسورون آوانسیان» سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان هم در واکنش به تهدید آذربایجان در حمله به نیروگاه اتمی این کشور را  «جنایت» توصیف کرد.

مینگه چویر یک نیروگاه آبی بسیار بزرگ برای آذربایجان است که روی رود «کر» ساخته شده و برای تامین برق این کشور حیاتی است.

نیروگاه هسته ‌ای متسامور هم تنها نیروگاه اتمی تولید برق در ارمنستان است که در سال 1979 در 37 کیلومتری ایروان، پایتخت ارمنستان ساخته شده است. این نیروگاه بعد از زلزله ویرانگر سال 1988 فعالیتش به حالت تعلیق درآمد و در سال 1995 دوباره فعالیت خود را از سر گرفت.

اما درگیری های اخیر چطور آغاز شد و آتش زیر خاکستر جنگ قره باغ بار دیگر چطور شعله کشید؟

درگیری ها روز یکشنبه آغاز شده و تا روز سه شنبه ادامه پیدا کرد. در حالی که آذربایجان اعلام کرده است در مقابل کشته شدگان خود بیش از 10 نفر از اعضای ارتش ارمنستان را کشته، اما ایروان ضمن تایید زخمی شدن برخی از اعضای ارتش و پلیس، هرگونه کشته ای در درگیری های سه روز گذشته را انکار می‌ کند.

باکو و ایروان به صورت متقابل همدیگر را متهم به برهم زدن وضعیت آتش بس و شعله ور کردن آتش جنگ کرده اند. هر دو پایتخت به استثنای یک اختلاف کلیت، داستان از سرگیری درگیری ها را به صورت مشترکی روایت می کنند. اصلی ترین محل اختلاف در این است که چه کسی نخستین تیر را شلیک کرده است.

در حالی که دولت باکو معتقد است روز یکشنبه نیروهای ارتش ارمنستان بدون هیچ مقدمه و دلیلی شروع به آتش توپخانه ای علیه نیروهای آذربایجان کرده اند، دولت ایروان از اقدامات مشکوک نیروهای آذربایجانی سخن گفته و آتش توپخانه خود را در پاسخ به اقدامات مشکوک آنها دانسته است.

«هاروتیان مانوچاریان» بخشدار منطقه بِرد ارمنستان که در واقع منطقه درگیری است، گزارش داده است هیچ صدمه ای به مناطق مسکونی ارمنی وارد نشده و مردم در حال زندگی عادی خود هستند و این یگان های ارتش اند که در چند کیلومتری این منطقه وارد درگیری شده اند.

این در حالی است که رسانه های آذربایجانی با انتشار تصاویری از حمله خمپاره ای ارتش ارمنستان به روستاهای «آغدام و دوندار» در نزدیکی منطقه درگیری در سمت آذربایجان خبر داده اند. این حمله با استفاده از خمپاره های 120 میلیمتری و راکت های دی-30 انجام شده است.

پیشنهاد ایران و روسیه برای میانجی گری

افزایش تنش بین دو کشور همسایه و متخاصم ابعادی فراتر از یک درگیری مرزی پیدا کرده است. بالا گرفتن درگیری بین دو کشور می ‌تواند پای کشورهای منطقه را هم به این مناقشه بکشد و دو کشور را وارد یک جنگی فرسایشی کند.

«عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه روز پنجشنبه در اردبیل گفت: «ایران مثل همیشه آماده میانجی ‌گری و حل مناقشه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان است.»

موسوی در نشست خبری با خبرنگاران اظهار داشت: «به محض دریافت خبر درگیری در منطقه علاوه بر تماس رئیس دفتر رئیس‌ جمهور با مسئولان دو کشور، وزیر خارجه کشورمان نیز با وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان تماس تلفنی داشتند و از درگیری بوجود آمده اظهار تاسف کردند.»

موسوی در بیان مواضع ایران توضیح داد که ایران معتقد است مسائل منطقه به ویژه مشکل جمهوری آذربایجان و ارمنستان باید با گفت و گو و در چهار چوب مشخص حل و فصل شود و ایران آمادگی خود را برای میانجی‌ گری بین طرفین درگیری اعلام کرده است.

خبرگزاری اسپوتینک اعلام کرده است که وزارت خارجه روسیه هم آماده مساعدت به باکو و ایروان برای برقراری ثبات در مرز دو کشور است.

روزنامه روسی «نزاویسیمایا گازتا» امروز جمعه نوشت درگیری مرزی بیشتر به نفع «الهام علی ‌اف» و «نیکول پاشینیان» سران دو کشور تمام شده است تا بتوانند نظر مردم خود را از مشکلات دیگر منحرف کنند. این روزنامه روسی در بخشی از تحلیل خود تاکید کرده است که یک سال از نخست‌ وزیری پاشینیان گذشته و در ارمنستان نارضایتی‌‌ ها بیشتر شده است و پاشینیان اکنون برای کاهش این نارضایتی توانسته است نظرها را به تهدیدات خارجی معطوف کند. به نوشته این روزنامه چاپ مسکو، علی ‌اف هم موفق شده نارضایتی ‌های فزاینده جامعه آذربایجان را به سمت دیگری سوق دهد.

خبر درگیری مرزی بین آذربایجان و ارمنستان سبب شده است که مناقشه دیرینه قره ‌باغ که هیچ گونه پیشرفتی در حل آن تابه حال حاصل نشده نیز، دوباره بر سر زبان‌ ها بیافتد و مطرح شود.

بحران قره ‌باغ در سال 1988 آغاز شد و پس از فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991 همچنان ادامه یافت. حدود 20 درصد از اراضی جمهوری آذربایجان به تصرف ارمنستان درآمده است. در سال 1994 به کمک گروه میانجیگر مینسک (آمریکا، روسیه و فرانسه) توافقنامه آتش‌ بس میان آذربایجان و ارمنستان به امضا رسید. این تنش تاکنون بیش از 30 هزار قربانی بر جای نهاده است.