در بمباران ۱۸ خرداد سال ۱۳۶۴ شهر ایوان توسط هواپیماهای رژیم بعث عراق ۱۴۶ نفر از اهالی این شهر شهید و بیش از ۷۰۰ نفر زخمی شدند که فاجعه انسانی را در تاریخ این شهر کوچک ثبت کرد.
به گزارش جماران، ایرنا نوشت: عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ (۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰) به طور رسمی حمله به ایران را آغاز کرد، نیروهای عراقی به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده بودند که نواحی بزرگی از غرب ایران را اشغال کنند.
این در حالی بود که در استان ایلام با توجه به هم مرز بودن با عراق جنگ زودتر از سایر نقاط کشور آغاز شد، اولین تجاوز نظامی عراق به مرزهای ایران اسلامی تنها ۲ ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سیزدهم فرودین سال ۵۸ به مهران صورت گرفت همانطور که مهمترین هجوم زمینی عراق قبل از آغاز رسمی جنگ از ۱۹ تا ۲۴ شهریور ۱۳۵۹ در منطقه میمک شهرستان ایلام رخ داد.
رژیم بعثی عراق، هر بار که در رویارویی مستقیم با رزمندگان اسلام در میادین نبرد، شکست می‌خورد برای جبران ضعف‌ها و همچنین اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران، شهرها و مناطق مسکونی را موشک باران و بمباران می‌کرد، یکی از مهمترین اهداف رژیم بعث عراق از بمباران و موشک‌باران شهرها به ویژه شهرهای استان مرزی ایلام بود که با از بین بردن زیرساخت‌های اقتصادی و ناامن کردن شهرها، به مردم ایران بگوید که از مقاومت دست بردارید.
این رژیم با وجود برخورداری از همه نوع تجهیزات جنگی و نیروی انسانی شکست‌های سنگینی از رزمندگان اسلام متحمل می‌شد؛ رزمندگانی که با تشویق و ترغیب پدران و مادران خود عازم دفاع از دین و میهن اسلامی خود شده بودند و حالا صدام می‌خواست با شهید کردن مردم بی‌دفاع در شهرها، آنها را از ادامه کارشان باز دارد که این تاکتیک، یک تاکتیک مرسوم در هر جنگی محسوب می‌شود.
۱۸ خردادماه مصادف با بمباران هوایی شهر ایوان در سال ۶۴ یکی از غم انگیزترین روزهای جنگ ایران و عراق را در تاریخ دفاع مقدس رقم زد، ارتش شکست‌خورده بعثی صدام به تلافی شکست‌های سنگین خود در جبهه‌های مختلف، مردم بی‌دفاع ایوان را با حملات وحشیانه هوایی، به خاک و خون کشید، روز خونینی که مردم بی گناه و بی دفاع این دیار قربانی سیاست‌های خصمانه این رژیم شدند.
شهرستان ایوان با وجود وسعت کم از مساحت کل استان ایلام، یکی از نقاط راهبردی مهم کشور است، زیرا از شمال بر سر راههای ارتباطی شهرستان های مرزی گیلان غرب، قصرشیرین و سومار از توابع استان کرمانشاه که همگی از شهرهای مرزی هستند، واقع شده است.
این شهرستان علاوه بر اینکه در نزدیکی معبر وصولی بعقوبه ـ بلدروز ـ مندلی در خاک عراق و سومار در خاک ایران واقع شده است، به نوعی عقبه و محل پشتیبانی جبهه نبرد رزمندگان اسلام در صورت هرگونه رویارویی نظامی با کشور عراق نیز محسوب می شد.
شهرستان ایوان در پایان جنگ شاهد هجوم نیروهای زرهی دشمن بعث از طریق جاده سومار به ایوان و تنگه کوشک بود که با اقدام به موقع رزمندگان و عشایر ایوان دشمن مجبور به عقب نشینی از مناطق غربی این شهرستان شد.
شهر ایوان از آنجا که در پشتیبانی از جبهه میانی جنگ و به خصوص جبهه سومار نقش مهمی داشت، بارها مورد حمله هوایی دشمن قرار گرفت.
۱۸ خرداد ۶۴ روز خونین در ایوان
چنین روزی و در طلوع خورشید صبح روز شنبه ۱۸ خرداد ۱۳۶۴ هجری شمسی و بازگشت مردم به منازل خود آغاز یک زندگی را در یکی از گرم ترین روزهای سال در این دیار نوید داد، اما در چشم بر هم زدنی اوضاع به کلی عوض شد.
جنگنده ها بمب افکن نیروی هوایی ارتش بعث عراق در آسمان ایوان نمایان و بمب های خود را بر سر مردم بی گناه و خانه های این دیار فرو ریختند و جنایت و فاجعه ای دردناک را در تاریخ رقم زدند.
رگبار سریع و بی‌وقفه هواپیماهای مهاجم در همان لحظه نخست تعداد فراوانی از مردم بی گناه را به خاک و خون کشید و قربانیان بی‌گناه در هر گوشه‌ای جان دادند.
شهر ایوان در طول جنگ تحمیلی هشت بار مورد تعرض هوایی قرار گرفت که ۲۹ شهید و ۹۶ مجروح در پی داشت اما در خونبارترین این حملات ۱۸ خرداد ماه سال ۱۳۶۴ شهر ایوان مورد حمله وحشیانه سه فروند هواپیمای دشمن قرار گرفت که بر اثر آن ۱۴۶ نفر شهید و ۷۰۰ نفر دیگر مجروح شدند و شنبه خونین ایوان رقم خورد.
در کوچه و خیابان‌های شهر پیکرهایی آغشته به خون پیر و جوان و کودک و زن و مرد زیر آوار افتاده بودند، مردمی که خود را در هوای گرم خردادماه برای استقبال از اولین شب‌های قدر رمضان آماد می‌کردند، در چشم به هم زدنی خود قدر یافتند و با کینه دشمن، شربت شهادت نوشیده و با زبان روزه و لب هایی تشنه پر گشودند.
این حمله هوایی هیچگاه از ذهن مردم ایوان فراموش نخواهد شد، شهرستان شهیدپروری که همیشه و در تمام عرصه ها دین خود را به اسلام و انقلاب ادا کرده و خدمات زیادی به ایران اسلامی ارائه داده است.
مقاومت سرسختانه مردم ایوان و اصرار آنها بر تخلیه نکردن شهر ، حضور گسترده جوانان در جبهه های نبرد در شرایطی که شهر زیر گلوله باران و حملات هوایی و موشکی بی وقفه دشمن بود و پشتیبانی از جبهه ها نشان از ایثار و از خودگذشتگی مردم شهرستان ایوان در دوران هشت سال دفاع مقدس دارد.
تنگ کوشک ایوان، آفرینش حماسه ای ماندگار در دوران دفاع مقدس
در اواخر تیر ماه سال ۱۳۶۷ و پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران، ارتش عراق سومار را اشغال و با عبور از پل هفت دهنه و جاده سومار ایوان با هدف قطع ارتباط دو استان ایلام و کرمانشاه و تصرف شهرستان ایوان وارد تنگه کوشک شد.
مردم شهرستان ایوان پس از اطلاع از حمله عراق با تشکیل بسیج مردمی و با حمایت ارتش به ویژه هوانیروز و ژاندارمری به مقابله با نیروهای رژیم بعث در منطقه تنگ کوشک پرداختند.
دفاع حماسی نیروهای مدافع شهر و بسیج مردمی موجب عقب نشینی رژیم بعث عراق شد در حالیکه افزون بر تلفات، ۴۶ نفر از نیروهای بعثی اسیر و تعدادی از جنگ افزارهای زرهی توسط مردم منهدم شد.
قرارگاه چهل زرعی و تنگه کوشک به خوبی خاطرات رزمندگان در آن روزهای سخت و دشوار نبرد با دشمن بعثی را به خاطر دارد که چه جوانان غیوری با رشادت و از خود گذشتگی خالق حماسه‌های همیشه جاوید شدند و برگ‌های زرین تاریخ دفاع مقدس را به نام خود ثبت کردند، شهادت خرم رودی، دوبرا و فلاحی‌ها در حماسه سارات و کوشک برای همیشه ماندگار شد و اکنون بنای یادبود و سنگ نوشته این شهیدان یادآور حد نهایی پیشروی دشمن در شمال استان ایلام و ایوان است.
به همین دلیل از آنجا که ایوان در پشتیبانی از جبهه میانی جنگ و به خصوص جبهه سومار نقش مهمی داشت، بارها مورد حمله هوایی دشمن قرار گرفت.
بر اثر همین حملات هوایی عده ای از ساکنان شهر ایوان به ناچار در میان دشت و صحرا آواره شدند و زندگی را در گرما و سرما در زیر چادرها ادامه دادند، حال آنکه هرگز از احتمال بمباران روستاهای اطراف و تحمل تلفات سنگین انسانی در امان نبودند.
هرگاه آرامشی نسبی برقرار می شد، عده ای به شهر باز می گشتند و زندگی روزمره را به همراه تعدادی که در شهر مانده بودند از سر می گرفتند؛ دشمن نیز از طریق رسانه ها و عوامل نفوذی خود در منطقه اقدام به اجرای عملیات روانی می کرد و با بمباران گاه و بیگاه شهر و روستاهای اطراف، ساکنان بومی را از ماندن در خانه خود می ترساندند.
مردمانی که در دوران هشت سال دفاع مقدس در مقابل مرتبه بمبارانی که از سوی دشمن متحمل شدند بجای خالی کردن شهرشان و مهاجرت به دیگر مناطق کشور شجاعانه ایستادند و سالها آوارگی و زیست چادر نشینی را تجربه کردند.
اینک همانگونه که با افتخار از کسانی که در طول تاریخ برای این سرزمین و دین فداکاری کردند، یاد می کنیم تاریخ هم از شهدا و حماسه سازان دوران هشت سال دفاع مقدس با افتخار یاد می کند.
بدون شک این افتخار آفرینی ها و تحمل این همه سختی از مردم دیار شهرستان ایوان چیزی جز عشق به وطن نبوده که مردمان این دیار آنرا خلق و سند محکمی بر وفاداری مردم به نظام و کشورشان دارند.
یاد و نام این شهیدان و ایثارگران برای همیشه در تاریخ ماندگار حماسه و ایثار این مرز و بوم گرامی باد.
