احسان کوزه‌گر شامگاه شنبه در نشست مشترک با جمعی از مسوولان و فعالان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری آران‌وبیدگل تشریح کرد: در این راستا ۲.۵ میلیارد ریال بودجه برای احیای خانه آقاسلیم و ۲.۵ میلیارد ریال به منظور مرمت خانه افتخارالاسلام اختصاص دادیم که این مهم سرآغاز احیای خانه‌ها و بافت تاریخی این شهر خواهد بود.
وی بیان کرد: نباید البته فراموش کنیم که در شرایط حاضر شهرداری تنها مالکیت چند خانه تاریخی را دارد که تا کنون ۲ خانه به طور کامل احیا شده است و از چهار خانه تاریخی دانش، مسعودی، ایزدی و شیخ الاسلام که در آستانه تخریب قرار گرفتند نیز شهرداری تنها در یک خانه به صورت مشاعی سهم دارد.
شهردار آران‌وبیدگل به حاشیه ایجاد شده در بحث چهار خانه تاریخی فوق اشاره کرد و افزود: سال ۹۶ در تدوین طرح جامع این شهر خیابانی ۱۶ متری در بافت تاریخی در لابه‌لای این خانه‌ها جانمایی و ابلاغ شد که شاید در اشتباهی غیرعمد در نشست‌های مختلف استانی هم مورد تایید میراث فرهنگی استان قرار گرفت.
وی اضافه کرد: سه باب خانه تاریخی هاشمی، مسعودی و شیخ الاسلام در مسیر این خیابان قرار داشت که اهالی محل هم با توجه به تایید این خیابان در طرح جامع اصرار بر ساخت آن داشتند و از این رو باید برای راهی جایگزین در این زمینه به توافق رسید.
خانه های تاریخی، امانت ملی
یک فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری هم در ادامه گفت: شهرستان آران‌وبیدگل دارای محله‌های کهنی است که مجموعه گذرها، ساباط‌ها، آب انبارها، آبراه‌های زیرزمینی و خانه‌های تاریخی و چیدمان پیچیده آنها، سبک و سیاق زندگی مردمان سخت‌کوش کویری را نشان می‌دهد که مانند کتابی سترگ نیازمند مطالعه و بررسی است.
محمد دهقانی یادآور شد: تشکیل محله‌های قدیمی و رونق زندگی در نبود امکانات امروزی و شرایط سخت آب و هوایی به ویژه با کمبود آب، نشان از نبوغ مهندسان گمنام این شهر کهن دارد که توانسته بودند از ساده‌ترین مصالح بومی و طبیعی مانند خاک، آب، چوب و دمیدن بر روح پاک هنر بناهای زیبا و سازگار با محیط زیست طبیعی و فرهنگ ایرانی- اسلامی و نوازشگر روح و روان انسانی برپا کنند.
وی افزود: نسل امروز می‌خواهد بداند گذشته‌اش چه بوده است تا بتواند پایه‌های توسعه امروز را بر پایه گذشته بنا نهاده و به پیشرفت پایدار برسد؛ نسلی که امروز در انبوه خیابان‌ها و ساختمان‌های یکسان، خسته کننده و ملال‌آور امروزی به دنبال هویت گمشده می‌گردد تا در پناه آن به آرامش برسد.
به گفته این فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، با ماشینی شدن زندگی این مجموعه‌های مهندسی قدیمی و نفیس مورد بی‌مهری قرار گرفتند که به تخریب هر روزه آنها می‌انجامد.
وی بیان کرد: محله دربند آخرین محله قدیمی باقی مانده در آران است که یک مجموعه کامل شامل مسجد، حمام، آب انبار، خانه‌های نفیس تاریخی و سیستم آبراهه‌ها و راه‌های پیچیده زیرزمینی دارد که خانه‌ها را به یکدیگر مربوط می‌کند.
دهقانی اضافه کرد: خانه‌های این محله از نظر هنرهای معماری، تزیینات و نقوش برجسته بی‌نظیر و یا کم‌نظیر اما بسیاری از مردم هنوز از وجود آنها بی‌خبر هستند، چنانچه از مشاهده عکس‌های داخل آنها شگفت‌زده می‌شوند.
وی تصریح کرد: این خانه‌ها نیاز فوری به مرمت دارند و همکاری میراث فرهنگی، شهرداری و انجمن‌های مردمی را می‌طلبد که دوست‌داران حوزه فرهنگ و بناهای تاریخی نگرانی خود را نسبت به وضعیت این بناهای بی‌نظیر و هر گونه مداخله در بافت دربند ابراز کردند و خواستار رسیدگی فوری برای نجات آنها و گذرهای منتهی به آنها شده‌اند.
این فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری ضمن مخالفت شدید با تخریب حتی خشتی از خانه‌های تاریخی گفت: فعالان میراث فرهنگی آران‌وبیدگل تمام قد در میدان است و همه تلاش خود را برای حفظ و احیای خانه‌های تاریخی به کار خواهند برد و در این بین ضروری است شهرداری و شورای شهر که برخاسته از انتخاب مردم هستند، جدی‌تر وارد میدان حفاظت از بافت تاریخی شوند.
ضرورت تسهیل واگذاری خانه‌های تاریخی به بخش خصوصی
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آران‌وبیدگل نیز اظهارداشت: نزدیک به ۱۵۰ خانه تاریخی با ارزش در این شهرستان داریم که ۴۰ خانه به ثبت ملی رسیده است و با توجه به تعداد بالای این بناها و کمبود اعتبار، ضروری است در واگذاری آنها به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تسریع شود.
سید حسین چاکری، به استقبال سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای خرید، احیا و بهره‌برداری از خانه‌های تاریخی این شهرستان اشاره کرد و افزود: با تاسف به دلیل مشاعی بودن و تعدد ورثه این خانه‌های تاریخی، روند واگذاری‌ها کند است که ضرورت دارد معتمدان، انجمن‌ها و فعالان گردشگری برای سرعت‌بخشی به موضوع ورود کنند.
وی با تاکید بر اینکه حفظ بناهای تاریخی به ویژه ثبتی خط قرمز میراث فرهنگی است، اضافه کرد: صحبت‌هایی بین فعالان گردشگری در چند وقت گذشته مبنی بر احتمال تخریب چند خانه تاریخی ثبتی این شهرستان وجود داشت که میراث فرهنگی به موضوع به طور جدی ورود کرد و نامه‌نگاری‌هایی با شهرداری و فرمانداری صورت گرفت تا در صورت درستی موضوع، اقدام‌های قانونی برای جلوگیری از این اقدام غیرقانونی انجام شود.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آران‌وبیدگل به وجود سه اثر ثبتی با ارزش در مسیر ساخت خیابانی جدید اشاره کرد و گفت: این اثرهای ثبتی از نظر میراثی بسیار ارزشمند هستند و ظرفیت تبدیل شدن به اقامتگاه یا موزه را دارند که در این راستا میراث فرهنگی شهرستان برای امسال اعتباری نزدیک به یک میلیارد ریال در نظر گرفت.
وی بیان کرد: باید در این زمینه راهکاری اندیشیده شود و شهرداری با تغییر مسیر خیابان به نگرانی‌های مربوط به احتمال تخریب این خانه‌های ثبتی پایان دهد؛ چنان که تا کنون نیز در کنار میراث فرهنگی به احیای بناهای تاریخی کمک کرده است.
قرار بود خیابان جدید ۱۶ متری پس از ساخت، خیابان حضرت ابوالفضل (ع) آران‌وبیدگل را به خیابان محمد هلال (ع) متصل کند که با اجرای این طرح دست‌کم سه باب خانه تاریخی ثبتی تخریب می‌شود.
زمزمه‌های آغاز عملیات ساخت این خیابان جدید در هفته‌های گذشته واکنشی‌های زیادی در بین فعالان گردشگری و میراث فرهنگی آران‌وبیدگل به همراه داشته است.
نزدیک به ۱۵۰ خانه تاریخی ارزشمند تا کنون در آران‌وبیدگل شناسایی شدند که تنها ۳۹ باب در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند.
شهرستان آران‌وبیدگل با جمعیت بیش از ۱۰۳ هزار نفر در فاصله نزدیک به ۲۱۵ کیلومتری شمال اصفهان واقع شده است.
