بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

غنی بودن فرهنگ و ادب ایرانی

من از شما آقایانی که زحمت کشیده و به اینجا تشریف آورده‏اید تا از نزدیک در خدمت‏تان باشیم تشکر می‏کنم. همه باید این معنا را احساس کنیم که کارها را خودمان انجام دهیم. و این مسئلۀ خلافی که به ذهن دانش آموزان و دانشجویان ما تلقین کرده بودند که به غیر از رفتن به امریکا و فرانسه و انگلستان در جای دیگری امکان ندارد به جایی رسید و همین امر موجب شد که جوان‏های ما را دسته دسته بردند و فاسد کردند از فکرمان دور کنیم. ما می‏دانیم که شرقی‏ها و غربی‏ها با ما خوب نیستند و نخواهند بود و خیر و صلاح ما را نمی‏خواهند، و دلیلش هم وضعی است که شما می‏بینید که اکثر جناح‏هایی که در دنیا هستند بر ضد ما تبلیغ می‏کنند و این به خاطر آن است که آنها اسلام را نمی‏خواهند، و هر کشوری که بخواهد به اسلام عمل کند، مورد تهاجم آنها قرار می‏گیرد. لذا ما باید فکری بکنیم که جوان‏های ما در همین جا خوب تحصیل بکنند و بر فرض احتیاجی به خارج رفتن باشد به کشورهایی بروند که استعماری نباشد و طمع اینکه ما تحت سلطۀ آنان باشیم، نداشته باشند. و من امیدوارم که بزودی وضعی پیش بیاید که نیازی به خارج رفتن نباشد و این بسته به فعالیت شما آقایان و سایر دوستان در این امر حیاتی است که از وجود این جوان‏های خوبی که داریم چقدر استفاده شود که در همین جا تربیت گردیده ومشغول خدمت به خدا و خلق باشند. و از گوش خودمان بیرون بکنیم که همه چیزمان باید از خارج بیاید، و بر فرض که به خاطر احتیاج چیزی را وارد می‏کنیم، فرهنگ و ادبمان چرا از خارج باشد؟ ما دارای ادب و فرهنگ غنی هستیم، و آیا صحیح
است که چون آنها موشک درست می‏کنند ما باید تابع آنها باشیم، در حالی که آنها با این صنعت‏ها دنیا را تخریب می‏کنند و ما می‏خواهیم صنعتی داشته باشیم که تخریبگر نباشد، بلکه مفید و سازنده باشد.

شما با روابطی که اکنون با حوزه‏های علمیه دارید، خدمات زیادی می‏توانید انجام دهید. شاید شما توجه نداشته باشید که در مدت سلطنت رضاخان و پسرش، که من از اول تا آخر شاهد آن بودم، چقدر بر حوزه‏های علمیه فشار وارد می‏کردند تا حوزه‏ای در کار نباشد. از یک طرف درها را باز کردند و گفتند هرکس به طرف ما بیاید چه می‏کنیم و چه خواهیم کرد، و از طرف دیگر به قدری روی طلبه‏ها فشار بود که نمی‏توانستند روز در حجره‏هایشان بمانند و می‏بایست قبل از طلوع آفتاب بیرون رفته و بعد از غروب آفتاب برگردند که الحمدللّه‏ موفق نشدند. و حوزه‏های علمیه باقی ماند و با همان وضع اول حفظ گردید که الآن نیز باید به همان گونه حفظ گردد. و دانشگاه‏ها با حوزه باید روابط داشته باشند و مسائلشان را با یکدیگر مبادله کنند. ما الآن در فرهنگ و اکثر علوم احتیاجی به خارج نداریم. و اگر در صنعت هم مانند آنها نیستیم نباید خودمان را ببازیم و بگوییم که آنها پیشرفته هستند و ما همه چیزمان باید خارجی باشد. نه، مسئله این جور نیست. نباید اگر صنعتی از آنها می‏گیریم انگلیسی یا روسی یا امریکایی بشویم، بلکه باید مسلمان بود. البته استفاده از علوم و گرفتن آن از دیگران مانعی ندارد، ولی باید توجه داشت که از جایی علوم را بگیریم که نخواهند ما را منحرف کنند که در سابق اگر مقداری از علوم و تخصصها را به ما می‏دادند، می‏خواستند ما را از همه چیزمان منحرف نموده و مصرفی بار بیاورند.و من امیدوارم که ان‏شاءاللّه‏ شما آقایان و سایرین کمک کنید تا این دانشگاهی که به پیشنهاد آقای هاشمی تأسیس گردید و پیشنهاد بسیار خوبی بود،[1]فعالیتش زیاد گردیده و در همه جا توسعه پیدا کند. خداوند به همۀ شما توفیق عنایت کند و سالم و رستگار باشید.

والسلام علیکم و رحمة‏اللّه‏