چگونه روسیه با هزاران «کشتی شبح» تحریمهای نفتی غرب را دور میزند؟
روسیه بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای تشکیل ناوگان عظیمی بین ۵۰۰ تا ۹۰۰ کشتی که از زمان اعمال ممنوعیت اروپا و آمریکا بر نفت خود در اواخر سال ۲۰۲۲ تحت نظارت غرب نیستند، سرمایه گذاری کرده است.
به گزارش جماران، از اواخر سال 2022، اتحادیه اروپا و ایالات متحده خرید یا واردات نفت روسیه را ممنوع کردند، که باعث شد روسیه در ناوگانی از «کشتی های ارواح» سرمایه گذاری کند که به طور مداوم نام ها و پرچم های خود را تغییر می دهند تا نفت خود را به جایی منتقل کنند که دوباره صادر شود.
این کشتی ها هدف یک تحقیق روزنامه نگاری توسط مجله فرانسوی لوبس قرار گرفتند که از توقیف یک نفتکش به نام «بوراکای» توسط نیروی دریایی فرانسه آغاز شد. این نفتکش در اواخر سپتامبر 2025 با پرچم بنین در حرکت بود و مملو از نفت روسیه بود.
این مجله -در گزارشی به قلم ونسان مونیه- توضیح داد که این کشتی به ساحل سن-نازر در فرانسه منتقل شده است و دلیل اعلام شده «تناقض در داده های ملیتی ارائه شده توسط آن» بوده است، به گفته دادستان شهر برست، و رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، این موضوع را «راهزنی دریایی» توصیف کرده است.
کاپیتان چینی این کشتی بازداشت شده است و قرار است در فوریه 2026 در فرانسه به اتهام «امتناع ساده از تبعیت» پس از توقف سفر خود از بندری در نزدیکی سن پترزبورگ به شهر وادینار هند محاکمه شود. این شهر دارای یک پالایشگاه بزرگ نفت است که 49 درصد آن متعلق به شرکتی مرتبط با«روسنفت» روسیه است که تحت تحریم های اروپایی قرار دارد.
توقیف کشتی بوراکای تصادفی نبود -همانطور که در این تحقیق آمده است- زیرا در آوریل گذشته توسط مقامات استونیایی متوقف شد و ماه هاست که در فهرست تحریم های بریتانیا، کانادا و اروپا قرار دارد، که مانع از پهلوگیری آن در بنادر این کشورها می شود.
ناوگان شبح
این مجله در ادامه نوشت که این کشتی که بارها نام و پرچم خود را تغییر داده است، مظنون به این است که بخشی از «ناوگان شبح» روسیه است، شبکه ای از کشتی های قدیمی و مبهم که مسکو برای دور زدن تحریم های غرب علیه صادرات نفتی خود از آن استفاده می کند.
کلر پاولوس، مدیر امور بینالملل شرکت فرانسوی« لیستر» متخصص در تجزیه و تحلیل خطرات حمل و نقل دریایی، میگوید: «در عرض سه سال، "بوراکای" پنج بار نام خود را تغییر داده و پرچم کشورهای مختلف را برافراشته است، و به احتمال زیاد ثبت آن در بنین جعلی است. جعل پرچم و تغییر هویت کشتی روشی رایج برای پنهان کردن رد مالک واقعی و فرار از تحریم ها است.»
این شرکت فرانسوی اشاره می کند که این کشتی تمام نشانه های هشدار را نشان می دهد، زیرا در چندین بازرسی در طول 36 ماه گذشته مردود شده است، به طور قابل اعتمادی بیمه نشده است و از آگوست گذشته 5 بار سیستم ردیابی دریایی خود را غیرفعال کرده است.
بر اساس این تحقیق، مالک فعلی کشتی یک شرکت مبهم به نام «باگ شیپینگ لیمیتد» است که در سیشل ثبت شده است، و مالک قبلی «تیراد شیپینگ» به دلیل ارتباط با نهادهای تحریم شده از ثبت تجاری در موریس حذف شده است.
بر اساس این تحقیق، اگرچه بوراکای به نظر می رسد یک آهن قراضه باشد، اما نقش محوری در تداوم صادرات نفت روسیه ایفا می کند، زیرا روسیه بیش از 10 میلیارد دلار برای تشکیل ناوگان عظیمی بین 500 تا 900 کشتی که از زمان اعمال ممنوعیت اروپا و آمریکا بر نفت خود در اواخر سال 2022 تحت نظارت غرب نیستند، سرمایه گذاری کرده است.
این کشتی ها -همانطور که در این تحقیق آمده است- اغلب با پرچم کشورهای کوچک دریانوردی می کنند و توسط شرکت های صوری ثبت شده در پناهگاه های مالیاتی اداره می شوند و برای جلوگیری از نظارت، سیستم های ردیابی خود را خاموش می کنند.
این کشتی ها نفت روسیه را به ترکیه، چین و هند منتقل می کنند، جایی که بعداً پس از پالایش یا مخلوط شدن با نفت از منابع دیگر، دوباره به اروپا صادر می شود، و شاید همانطور که این مجله می گوید بار بین دو کشتی در وسط دریا به منظور پنهان کردن منشأ نفت منتقل شود، .
برای جاسوسی نیز هم
جولیان ورکوی، کارشناس اقتصاد روسیه در موسسه زبانها و تمدنهای شرقی میگوید: «روسیه از همان تکنیکهای ایران و ونزوئلا هنگام مواجهه با تحریمهای مشابه استفاده میکند.»
تخمین زده میشود که این ناوگان از 500 یا 900 نفتکش تشکیل شده باشد و اتحادیه اروپا اخیراً 118 کشتی جدید را به لیست سیاه خود اضافه کرده و تعداد آنها را به 560 رسانده است. دریاسالار فرانسوی بنوا دو گیبر میگوید: «این ناوگان از خلأهای حقوق بینالملل دریایی و ابهام بخش کشتیرانی بهره میبرد.»
به گفته مقامات دریایی فرانسه، روزانه 10 فروند از کشتیهای این ناوگان از کانال مانش و دریای شمال عبور میکنند.
نفتکش بوراکای در دسامبر 2022 پس از آنکه متعلق به یک تاجر اسرائیلی بود به ناوگان روسیه پیوست. یک مالک یونانی آن را خریداری کرد، نام آن را "اودیسه" تغییر داد و پرچم سنت کیتس و نویس را بر فراز آن برافراشت، سپس به یک شرکت هندی مرموز به نام «گاتیک شیپ منجمنت» فروخته شد.
پس از تشدید فشار بر شرکت هندی، سنت کیتس و نویس پرچمهای خود را از ناوگان «گاتیک» پس گرفت.
سپس این شرکت مالکیت کشتیها را به شرکتهای صوری منتقل کرد و کشتی "اودیسه" به یک شرکت ترکیهای و سپس به شرکتی در دبی منتقل شد و پرچمهای آن از مغولستان به گابن به جیبوتی و در نهایت به بنین تغییر یافت.
در 11 آوریل 2025، نیروی دریایی استونی این نفتکش را در خلیج فنلاند متوقف کرد و 40 مورد تخلف قانونی را کشف کرد و پس از آن نام کشتی به "بوراکای" تغییر یافت.
در 22 سپتامبر گذشته، دانمارک به این کشتی مظنون شد و به این نتیجه رسید که از آن به عنوان سکویی برای پرتاب پهپادهای جاسوسی بر فراز فرودگاه کپنهاگ استفاده شده است، در حالی که گزارشهای امنیتی نشان میدهد که برخی از این کشتیها ممکن است نه تنها برای حمل نفت، بلکه برای جاسوسی نیز استفاده شوند.
مشاهده خبر در جماران