عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: در نقشه فعلی خاورمیانه، رژیم صهیونیستی هیچ دوست واقعی ندارد و تنها برخی کشورها مانند مصر و اردن اجبارا به صلح با آن تن دادهاند. تنها حکومتی در خاورمیانه که میتواند یک دوست واقعی برای رژیم باشد، یک حکومت مستقل کُرد است.
هادی برهانی در گفتوگو با خبرنگار جماران، با اشاره به حملات روزهای اخیر اسرائیل به جنوب سوریه در شرایطی که بسیاری عادیسازی روابط میان این دو را نزدیک میدانستند، اظهار کرد: برخی به اشتباه این طور میگویند که احمد الشرع، رئیس دولت موقت سوریه، قصد همکاری با اسرائیل را دارد و اصلا با حمایت صهیونیستها روی کار آمده است. این حرفها بیشتر ناشی از دیدگاههای ایدئولوژیک است و مبنای دقیقی ندارد. ما از حکومت اسد حمایت میکردیم و حال چون علیرغم تمام هزینههای سنگین ما، آن رژیم سرنگون شده، به شدت نسبت به حکومت جدید سوریه بدبین هستیم و بر همین اساس عدهای سعی دارند این حکومت را نزدیک به صهیونیستها نشان دهند.
وی با بیان اینکه گروه فعلی حاکم بر سوریه متشکل از افرادی اسلامگراست، افزود: این گروه به لحاظ فکری، به اخوانالمسلمین و حماس نزدیک است. لذا الشرع و اطرافیانش اصلا نسبت به اسرائیل خوشبین نیستند و در صورت قدرتگیری، به تهدیدی علیه این رژیم تبدیل میشوند. اسرائیل نیز نسبت به این موضوع آگاه است و با حملات به سوریه، میخواهد مانع از تثبیت قدرت گروه فعلی حاکم بر این کشور شود.
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران ادامه داد: اما برای حکومت سوریه، دشمنی با اسرائیل اولویت نخست نیست، زیرا در حال حاضر سوریه یک کشور تکه پاره محسوب میشود که در مناطق مختلف آن، نیروهای گوناگونی قدرت دارند؛ کردها بر مناطق شرقی مسلط اند، دروزیها بر جنوب سلطه دارند و مناطق علوینشین نیز چندان باثبات نیست. لذا اولویت نخست الشرع این است که از طریق رایزنی با گروههای مختلف داخلی، بر تمام مناطق سوریه مسلط شود و کشوری یکپارچه داشته باشد.
برهانی با بیان اینکه اولویت بعدی الشرع نیز بازسازی سوریه و بهبود شرایط اقتصادی است، عنوان کرد: این کشور بیش از ۱۰ سال است که درگیر جنگ داخلی است و بسیاری از امکانات آن نابود شده و افراد بسیاری کشته و میلیونها سوری آواره شدهاند. بنابراین، ایجاد ثبات و امنیت داخلی، هدف دوم دولت فعلی سوریه است. بعد از آن، الشرع به سمت فشار بر اسرائیل بر بازپسگیری ارتفاعات جولان خواهد رفت و چون رژیم صهیونیستی نمیخواهد این مناطق را پس دهد، نمیگذارد دولت مرکزی دمشق تقویت شود. حالت ایدهآل برای اسرائیل، تداوم وضعیت ۱۰ سال اخیر سوریه است؛ یعنی کشوری چندپاره با دولت مرکزی ضعیف که نمیتواند از منافع خودش دفاع کند.
اسرائیل حاکمیت خود بر جولان را تثبیت کرده است
وی با بیان اینکه در این ۱۰ سال، اسرائیل توانست در سطح بینالمللی حاکمیت خود بر جولان را به میزان زیادی تثبیت کند، گفت: هم آمریکا حاکمیت اسرائیل بر جولان را پذیرفت، هم انگلیس از آن موضع سفت خود در رد این موضوع فاصله گرفت و هم حتی کشورهای عربی از حمایت شدید خود نسبت به حاکمیت سوریه بر جولان دست برداشتند. طبیعتا اسرائیل تمایل دارد همین شرایط ادامه پیدا کند و میداند که اگر دولت مرکزی سوریه تقویت شود، با توجه به وسعت نسبتا بالای این کشور، جمعیت مناسب و امکانات خوب، میتواند به چالشی مهم در مرزهای شمالی رژیم تبدیل گردد. حملات اخیر به سویدا نیز به منظور جلوگیری از قدرتمند شدن دولت سوریه صورت گرفته است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه با این وجود، الشرع سعی میکرد سطحی از دیپلماسی را در قبال اسرائیل داشته باشد، اظهار کرد: اما این اصلا به معنای عادیسازی روابط با رژیم نبود. تنها هدف از این تعاملات، جلوگیری از افزایش تنشها با اسرائیل در وضعیت فعلی بود. در همین راستا، سوریه تحت فشار کشورهایی مانند عربستان، امارات و آمریکا در حال حرکت به سمت ایجاد یک سری ترتیبات امنیتی در مرزهای خود با اسرائیل بود تا از حملات بیشتر این رژیم جلوگیری کند.
اسرائیل اشغالگری خود در سوریه را از جولان فراتر خواهد برد
برهانی با اشاره به تلاشهای رژیم صهیونیستی برای گسترش اشغالگری خود در سوریه، بیان کرد: احتمال اینکه اسرائیل اشغالگری خود را از جولان فراتر برده و به سایر مناطق سوریه بکشاند، بسیار بالاست، زیرا اساسا اسرائیل به شدت توسعهطلب و است و طبق تجربیات تاریخی، هر گاه فرصت کند، وسعت سرزمینی خود را افزایش میدهد؛ خصوصا که به دلایل ژئوپلیتیکی، از مساحت پایین خود رنج میبرد و همواره در تلاش است با تصرف اراضی دیگر کشورها، این نُقصان خود را برطرف کند. وضعیت کنونی سوریه، بهترین فرصت را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده تا خود را گسترش دهد.
وی اضافه کرد: همچنین اکنون سوریه تنها کشور هممرز با اسرائیل است که با آن صلح نکرده؛ اردن و مصر که رژیم را به رسمیت میشناسند و لبنان هم کشوری کوچک است که به تنهایی نمیتواند چالشی برای اسرائیل باشد. لذا تنها خطر موجود در مرزهای اسرائیل، سوریه است و از نظر رژیم، بهترین راه رفع این خطر، تجزیه سوریه است؛ به طوری که به عنوان مثال هر کدام از مناطق کرد، دروزی، علوینشین و سایر قسمتهای سوریه مستقل شوند و سوریه به ۴ کشور تجزیه گردد.
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه علاوه بر این، اسرائیل به دنبال تشکیل یک کشور مستقل کردی در خاورمیانه است، گفت: در نقشه فعلی خاورمیانه، رژیم صهیونیستی هیچ دوست واقعی ندارد و تنها برخی کشورها مانند مصر و اردن اجبارا به صلح با آن تن دادهاند. تنها حکومتی در خاورمیانه که میتواند یک دوست واقعی برای رژیم باشد، یک حکومت مستقل کُرد است که علاوه بر ایجاد روابط دوستانه محکم با اسرائیل، میتواند دشمنان آن نظیر ایران، سوریه، عراق و ترکیه را تحت فشار قرار دهد و حتی باعث تجزیه آنها شود.
برهانی ادامه داد: اکنون شرایط سوریه یک فرصتی برای اسرائیل است تا این آرزوی ژئوپلیتیکیاش برآورده شود، زیرا اگر رژیم صهیونیستی بتواند مناطق جنوبی دروزینشین را از سوریه جدا کند، میتواند از این مناطق تا شرق سوریه که کردنشین است، کریدوری را باز کند و به منطقه کردنشین خاورمیانه وصل شود و کردها را نسبت به اعلام استقلال و تأسیس کشوری مستقل تحریک کند. اکنون مشکل کردها برای تشکیل کشوری مستقل، این است که در محاصره کشورهای منطقه قرار دارند و اتصال به اسرائیل از طریق کریدوری موسوم به «داود»، میتواند این مشکل آنان را حل و ژئوپلیتیک خاورمیانه را دچار تغییر بیسابقهای کند که اسرائیل برنده آن است. این تحول بزرگ میتواند نقشه خاورمیانه را به نفع اسرائیل تغییر دهد.
وی با تأکید بر اینکه ایران باید توجهی ویژه به این خطر بزرگ داشته باشد، عنوان کرد: جمهوری اسلامی باید نگاه ایدئولوژیکی را کنار گذاشته و نگاه ژئوپلیتیکی داشته باشد و بداند که اگر اهداف اسرائیل در سوریه محقق شود، تمام خاورمیانه از جمله ایران ضرر میکنند. لذا اکنون تمام کشورهای منطقه از جمله ایران، باید در کنار حکومت الشرع قرار گرفته و از آن حمایت کنند تا توطئه اسرائیل خنثی شود. جمهوری اسلامی باید با حکومت فعلی سوریه وارد تعامل شود و اختلافات را از طریق گفتوگو حل کند تا تمامیت ارضی سوریه حفظ گردد. در غیر این صورت، سوریه تجزیه خواهد شد و همه کشورهای منطقه ضرر بزرگی خواهند کرد.
ترکیه و قطر به اندازه ایران حامی فلسطین و مخالف اسرائیل اند
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در خصوص نقش کشورهایی مانند ترکیه و قطر در حلوفصل منازعات بین سوریه و رژیم صهیونیستی با توجه به رابطه خوبشان با هر دو طرف، گفت: نمیتوان گفت رابطه ترکیه و قطر با رژیم صهیونیستی حسنه است. برخی در ایران به غلط فکر میکنند فلسطین به جز جمهوری اسلامی، هیچ یاور دیگری ندارد. در حالی که بسیاری از دیگر کشورهای دنیا، حامی فلسطین و مخالف توسعهطلبی اسرائیل هستند؛ به ویژه ترکیه و قطر که جزو کشورهای دارای تفکر اخوانالمسلمین محسوب میشوند و اتفاقا به لحاظ حمایت از فلسطین، با ایران قابل مقایسه اند. کما اینکه این دو کشور به همراه ایران، حامیان اصلی حماس هستند.
برهانی ادامه داد: نوع مبارزهای که قطر و ترکیه با اسرائیل دارند، متفاوت از نوع تقابل ایران با این رژیم است؛ جمهوری اسلامی مبارزه نظامی را در پیش گرفته و کاری هم به شرایط بینالمللی ندارد، اما ترکیه و قطر در چهارچوب قطعنامههای سازمان ملل و کنوانسیونهای بینالمللی، در حال مبارزه با رژیم صهیونیستی اند. به عنوان مثال، اکنون هیج رسانهای در دنیا و از جمله ایران وجود ندارد که به اندازه شبکه الجزیره قطر، از فلسطین حمایت موثر کند.
وی اضافه کرد: اکنون ترکیه، قطر و حتی عربستان در حال میانجیگری و انجام تلاشهایی برای ایجاد ثبات در سوریه هستند، زیرا میدانند در شرایط فعلی، حکومت الشرع تنها گزینه موجود برای نجات سوریه از شرایط اسفبار فعلی و تبدیل آن به کشوری متحد است. اما متأسفانه اکنون اسرائیل به قدری در منطقه قدرت گرفته که احتمال نتیجهبخشی تلاشهای میانجیگران منطقهای را کمرنگ کرده است.
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه اکنون کشورهای منطقه کاملا خطر اسرائیل را درک کردهاند، افزود: بمباران دمشق توسط اسرائیل، باعث شد اگر تا کنون کشوری در منطقه بوده که پیام اسرائیل را نشنیده، کاملا بشنود و بفهمد که این رژیم نمیخواهد اجازه دهد خاورمیانه در صلح و ثبات باشد. تجاوز اسرائیل به سوریه، زمینه را برای عادیسازی روابط میان هر کدام از کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی از بین برده و من اصلا احتمال نمیدهم که به این زودی، توافق ابراهیم پیشرفتی کند. در شرایط فعلی، کشورهای منطقه به سمت اتحاد حرکت خواهند کرد تا جلوی اسرائیل را خصوصا در سوریه بگیرند.
