بهگفته منابع مختلف، نتانیاهو هفتههاست که از عدم حمایت ترامپ از گزینه نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران و تمایل او برای رسیدن به توافقی بازدارنده ناراضی و ناامید است. یکی از مقامات آمریکایی گفته اسرائیلیها نگران هرگونه توافق با ایران هستند، بهویژه اگر به تهران اجازه دهد ظرفیت غنیسازی اورانیوم خود را حفظ کند.
پایگاه خبری جماران: گزارشی تحلیلی از NBC News نشان میدهد که روابط میان دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو، که زمانی در پروندههایی همچون ایران و غزه کاملاً همسو بودند، اکنون دچار تنش و شکاف است. نتانیاهو خواهان نابودی کامل تأسیسات هستهای ایران و تداوم جنگ در غزه است، در حالیکه ترامپ تلاش میکند از طریق توافق با ایران مانع دستیابی تهران به سلاح هستهای شود و همزمان برای دستیابی به آتشبس در غزه و اجرای طرح بازسازی این منطقه به عنوان «ریویرای خاورمیانه» تلاش میکند.
به گزارش جماران، در این گزارش آمده است:
نتانیاهو خواهان نابودی کامل تأسیسات هستهای ایران و تصاحب غزه است؛ ترامپ اما بهدنبال توافقی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی و دستیابی به آتشبس در غزه است.
همراهی اولیه، واگرایی کنونی
زمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در ژانویه به قدرت بازگشت، او و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در مورد چگونگی مقابله با مسائل کلیدی مانند جنگ در غزه و تهدید ایران، هماهنگ بودند. ترامپ محدودیتهایی که دولت بایدن برای ارسال بمبهای سنگرشکن به اسرائیل وضع کرده بود را لغو کرد و عملیات نظامی اسرائیل برای «پایان دادن به کار» حماس در غزه را تأیید و تشویق کرد. همچنین، توافقی برای مقابله با ایران و نیروهای نیابتیاش در منطقه میان آنها شکل گرفت.
با این حال، به گفته دو مقام آمریکایی، دو دیپلمات خاورمیانه و دو منبع مطلع دیگر، روابط میان ترامپ و نتانیاهو طی هفتههای اخیر دستخوش تنش شده است؛ چرا که دو رهبر در حال حاضر بر سر راهبرد مقابله با چالشهای ایران و غزه دچار اختلاف نظر عمیق شدهاند. نتانیاهو در شرایط فعلی فرصتی برای نابودی کامل تأسیسات هستهای ایران میبیند، اما ترامپ خواهان رسیدن به توافقی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است.
در حالیکه اسرائیل در تدارک حمله نظامی جدید به غزه است، ترامپ خواهان آتشبس و اجرای طرح خود برای بازسازی غزه بهعنوان «ریویرای خاورمیانه» است. همچنین، پس از توقف کارزار نظامی آمریکا علیه حوثیهای مورد حمایت ایران توسط ترامپ، نتانیاهو با عصبانیت واکنش نشان داده و اعلام کرده اسرائیل بهتنهایی از خود دفاع خواهد کرد.
اختلاف بر سر ایران؛ نقطه اوج تنش
اختلافات اخیر درباره راهبردها و مواضع کلیدی، رابطه ترامپ با یکی از نزدیکترین متحدان سنتی آمریکا را به نقطه حساسی رسانده است.
در همین هفته گذشته، ترامپ دو اظهار نظر علنی داشت که نهتنها نتانیاهو، بلکه دو مقام آمریکایی، دو دیپلمات منطقهای و سایر مطلعان از این تنشها را نگران کرد.
بهگفته منابع آمریکایی، نتانیاهو زمانی که ترامپ روز چهارشنبه گفت هنوز تصمیم نگرفته که آیا ایران در توافق جدید میتواند اورانیوم غنیسازی کند یا نه، شدیداً عصبانی شد. روز بعد، ران درمر، مشاور ارشد نتانیاهو، در دیداری با استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در کاخ سفید، اعتراض تلآویو را منتقل کرد.
در مقابل، بهگفته منابع آمریکایی و مطلعان از تنشها، ترامپ نیز از تصمیم نتانیاهو برای آغاز عملیات نظامی جدید در غزه ناراضی است، چرا که آن را مغایر با طرح بازسازی غزه میداند. ترامپ در جلسات خصوصی گفته این حمله بیفایده است، چون بازسازی غزه را سختتر خواهد کرد.
بهگفته دیپلماتهای منطقهای و یکی از مقامات دولت ترامپ، آمریکا در حال فشار بر اسرائیل و حماس برای پذیرش آتشبس است. قرار بوده درمر طی سفر اخیرش به واشنگتن، با ویتکاف درباره این موضوع گفتوگو کند.
نارضایتی تلآویو از رویکرد دیپلماتیک ترامپ
با این حال، نقطه اصلی اختلاف برای نتانیاهو، رویکرد ترامپ نسبت به ایران است.
بهگفته منابع مختلف، نتانیاهو هفتههاست که از عدم حمایت ترامپ از گزینه نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران و تمایل او برای رسیدن به توافقی بازدارنده ناراضی و ناامید است. یکی از مقامات آمریکایی گفته اسرائیلیها نگران هرگونه توافق با ایران هستند، بهویژه اگر به تهران اجازه دهد ظرفیت غنیسازی اورانیوم خود را حفظ کند.
در مقابل، ترامپ هنوز گزینه حفظ برنامه هستهای غیرنظامی ایران را باز نگه داشته است. این مسأله با اعتراض تلآویو مواجه شده است.
سناتورهای جمهوریخواه تام کاتن و لیندسی گراهام نیز تأکید کردهاند که تنها توافق قابل قبول، توافقی است که بهطور کامل ایران را از هرگونه غنیسازی بازمیدارد. آنها از ترامپ خواستهاند هر توافقی را برای تصویب به سنا بفرستد؛ جایی که تصویب آن مستلزم دو سوم آراء است.
دیدگاههای مقامات و سابقه توافقها
توافق هستهای سال ۲۰۱۵ که با تلاش باراک اوباما حاصل شد، هرگز به تصویب سنا نرسید و این موضوع به ترامپ اجازه داد تا در دوره نخست ریاست جمهوری خود، از آن خارج شود.
فرانک لوونشتاین، فرستاده پیشین خاورمیانه در دولت اوباما، در نشستی آنلاین که توسط سازمان جی استریت برگزار شد، گفت: «آنچه میبینیم این است که اسرائیلیها در ابتدا از انتخاب ترامپ بسیار خوشحال بودند و تصور میکردند چک سفید امضاء برای اجرای برنامههایشان در اختیار دارند. اما ترامپ دستور کار خاص خودش را دارد.»
ترامپ مخالف آشکار نتانیاهو نمیشود
بهگفته ایلان گلدنبرگ، مقام ارشد سابق دولت اوباما در حوزه خاورمیانه، اگرچه سیاستهای ترامپ در قبال ایران و توافق او با حوثیها از نگاه نتانیاهو نگرانکننده است، اما نخستوزیر اسرائیل هیچ ابزار سیاسی مؤثری برای تقابل مستقیم با ترامپ در اختیار ندارد — بهویژه در شرایطی که پایگاه سیاسی خودش در اسرائیل بهشدت طرفدار ترامپ هستند.
او در نشستی که توسط جی استریت برگزار شده بود، تأکید کرد: «کل استراتژی بقای سیاسی نتانیاهو مبتنی بر حفظ ائتلاف و پایگاه خودش است. و چون مردم ترامپ را دوست دارند، او نمیتواند بهطور علنی با ترامپ وارد رویارویی شود.»
سفر منطقهای ترامپ؛ اسرائیل در برنامه نیست
تنشها در حالی شدت گرفتهاند که ترامپ قرار است هفته آینده به خاورمیانه سفر کند. در برنامه او توقفهایی در عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی پیشبینی شده، اما سفر به اسرائیل فعلاً در برنامه نیست — در حالیکه در دوره اول ریاستجمهوریاش از اسرائیل بازدید کرده بود.