سن قانونی ازدواج در طول تاریخ دستخوش تغییر و تحولات زیادی بوده است.
به گزارش جماران، اگر چه بیش از یک قرن پیش دختران ٩ساله نیز براساس سنت و شرع می‌توانستند به همسری مردی دربیایند اما نظام حقوقی ایران در دوران پهلوی اول برای نخستین‌بار در سال ١٣١٣ قانونی را برای سن ازدواج تصویب کرد. براساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی: «نکاح اناث قبل از رسیدن به سن ۱۵سال تمام و نکاح ذکور قبل از رسیدن به سن ۱۸سال تمام ممنوع است. مع‌ذلک در مواردی که مصالحی اقتضا کند، با پیشنهاد مدعی‌العموم و تصویب محکمه، ممکن است استثنای معافیت از شرط سن اعطا شود. ولی در هر حال این معافیت نمی‌تواند به اناثی داده شود که کمتر از ۱۳سال تمام و به ذکوری شامل شود که کمتر از ۱۵سال تمام دارند.» با این حال بعد از تصویب این قانون حکومت‌ها و دولت‌های مختلف براساس تغییرات دینی یا فرهنگی خود قوانین دیگری را برای سن قانون ازدواج وضع کردند که در ادامه می‌خوانید.
پهلوی دوم: دوران پهلوی دوم یکی از برجسته‌ترین دوران‌های تاریخی ایران درخصوص نفوذ تفکرات غربی به کشور است. اتفاقی که رفته‌رفته باعث تغییرات فرهنگی زیادی در سبک زندگی مردم شد. این تغییرات که نشأت گرفته از فرهنگ غربی‌ها بود در موضوعات و ابعاد مختلف جامعه ریشه دواند که یکی از آنها نیز منجر به تغییر سن قانونی ازدواج در این دوران شد. براین اساس در سال ١٣٥٣ ماده‌ای در قانون مدنی به تصویب رسید که باعث افزایش سن قانونی ازدواج شد. چرا که در این ماده قانونی ازدواج زن قبل از رسیدن به سن ۱۸سال تمام و مرد قبل از رسیدن به سن ۲۰سال تمام، ممنوع اعلام شد.
پس از انقلاب اسلامی: با پیروزی باشکوه انقلاب اسلامی نقش فرهنگ آمیخته با باورهای دینی مردم در کشور پررنگ شد. این تغییرات فرهنگی اسلامی در کشور باعث شد تا مسئولان، نهادها و قانون‌گذاران بار دیگر موضوع سن قانونی ازدواج را مورد بازبینی قرار دهند. بنابراین از سال ١٣٥٨ با توجه به این‌که انتقادات زیادی بر مغایرت این ماده قانونی با شرع وجود داشت، در سال ١٣٦١ و با تشکیل نخستین مجلس شورای اسلامی پیشنهاد اصلاح این ماده در دستور کار نمایندگان وقت مجلس قرار گرفت. با این حال در این دوران مبنا بلوغ دختر و پسر قرار گرفت که درواقع به نوعی همان ماده ١٠٤١ که ازدواج دختران قبل از رسیدن به ١٥سال تمام و ازدواج پسران قبل از رسیدن به ١٨سال تمام بود. اما در سال ١٣٨١مجمع تشخیص مصلحت‌نظام ماده ١٠٤١ را اصلاح کرد. بنا بر اصلاح این قانون سن ازدواج دختران از منظر قانون برای نخستین‌بار در ایران از ١٥سال به ١٣سال کاهش یافت. براساس این اصلاح قانون «عقد نکاح دختر، قبل از رسیدن به سن ١٣سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ١٥سال تمام شمسی، منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح».
