[حضور محترم حضرت مستطاب حجت‏الاسلام والمسلمین، آیت‏اللّه‏ العظمی فی‏الارضین، آقای حاج آقا روح‏اللّه‏ خمینی ـ دام‏ظله‏العالی علی رئوس الأنام

تقاضا داریم نظریۀ خودتان را در موضوع «تصویب ملی» که در مطبوعات اعلام شده بیان فرمایید.

جمعی از متدینین تهران]

بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

هر چند میل نداشتم مطلب به اظهارنظر برسد، لهذا مصالح و مفاسدرابه وسیلۀ آقای بهبودی[1]به اعلیحضرت تذکر دادم و انجام وظیفه نمودم، و مقبول واقع نشد؛ اینک باید به تکلیف شرعی عمل کنم. به نظر اینجانب این رفراندم، که به لحاظ رفع برخی اشکالات به اسم «تصویب ملی» خوانده شده، رأی جامعۀ روحانیت اسلام و اکثریت قاطع ملت است، در صورتی که تهدید و تطمیع در کار نباشد و ملت بفهمد که چه می‏کند. اینجانب عجالتاً از بعضی جنبه‏های شرعی آن، که اساساً رفراندم یا تصویب ملی در قبال اسلام ارزشی ندارد، و از بعضی اشکالات اساسی قانونی آن برای مصالحی صرف نظر می‏کنم، فقط به پاره‏ای اشکالات اشاره می‏نمایم:

1 ـ در قوانین ایران رفراندم پیش‏بینی نشده و تاکنون سابقه نداشته، جزیک مرتبه، آن
هم از طرف «مقاماتی غیرقانونی» اعلام شد، و به جرم شرکت در آن جمعی گرفتار شدند و از بعضی حقوق اجتماعی محروم گردیدند[2]. معلوم نیست چرا آن وقت این عمل «غیرقانونی» بود، و امروز قانونی است!

2 ـ معلوم نیست چه مقامی صلاحیت دارد رفراندم نماید[3]؛ و این امری است که باید قانون معین کند.

3 ـ در ممالکی که رفراندم قانونی است باید به قدری به ملت مهلت داده شود که یک یک مواد آن مورد نظر و بحث قرار گیرد، و در جراید و وسایل تبلیغاتی آرای موافق و مخالف منعکس شود و به مردم برسد؛ نه آنکه به طور مبهم، با چند روز فاصله، بدون اطلاع ملت اجرا شود.

4 ـ رأی‏دهندگان باید معلوماتشان به اندازه‏ای باشد که بفهمند به چه رأی می‏دهند. بنابراین اکثریت قاطع حق رأی دادن در این مورد را ندارند؛ و فقط بعضی اهالی شهرستانها که قوۀ تشخیص دارند صلاحیت رأی دادن در مواد ششگانه را دارند که آنان هم بی‏چون و چرا مخالف هستند.

5 ـ باید رأی دادن در محیطِ آزاد باشد و بدون هیچ‏گونه فشار و زور و تهدید و تطمیع انجام شود؛ و در ایران این امر عملی نیست و اکثریت مردم را سازمانهای دولتی در تمام نقاط و اطراف کشور ارعاب کرده و در فشار و مضیقه قرار داده و می‏دهند.

اساساً پیش آوردن رفراندم برای آن است که تخلفات قانونیِ قابل تعقیب که ناچار مقامات مسئول گرفتار آن می‏شوند، لوث شود. و کسانی که در مقابل قانون و ملت مسئول هستند اعلیحضرت را اغفال کرده‏اند که به نفع آنان این عمل را انجام دهند. اینان اگر برای ملت می‏خواهند کاری انجام دهند چرا به برنامۀ اسلام و کارشناسان اسلامی رجوع نکرده
و نمی‏کنند تا با اجرای آن برای همۀ طبقات زندگی مرفه تأمین شود و در دنیا و در آخرت سعادتمند باشند؟! چرا صندوق تعاونی درست می‏کنند که حاصل دسترنج زارع را ببرند؟! با تأسیس اینچنین صندوق تعاونی، بازار ایران بکلی از دست می‏رود و بازرگانان و کشاورزان به خاک سیاه می‏نشینند؛ و در نتیجه سایر طبقات نیز به همین روز مبتلا می‏شوند. اگر ملت ایران تسلیم احکام اسلام شوند و از دولتها بخواهند برنامۀ مالی اسلام را با نظر علمای اسلام اجرا کنند، تمام ملت در رفاه و آسایش زندگی خواهند کرد.

مقامات روحانی برای قرآن و مذهب احساس خطر می‏کنند. به نظر می‏رسد این رفراندم اجباری مقدمه برای از بین بردن مواد مربوط به مذهب است. علمای اسلام از عمل سابق دولت راجع به انتخابات انجمنهای ایالتی و ولایتی، برای اسلام و قرآن و مملکت احساس خطر کرده‏اند؛ و به نظر می‏رسد که همان معانی را دشمنان اسلام می‏خواهند به دست جمعی مردم ساده دلِ اغفال شده اجرا کنند. علمای اسلام وظیفه دارند هر وقت برای اسلام و قرآن احساس خطر کردند، به مردم مُسْلِم گوشزد کنند تا در پیشگاه خداوند متعال مسئول نباشند. از خداوند متعال حفظ قرآن مجید و استقلال مملکت را خواهانیم.

روح‏اللّه‏ الموسوی الخمینی